به گفته وی با ادامه روند فعلی نرخ ۲/ ۱ درصدی رشد جمعیت گیلان تا ۳۰ سال آینده قوم گیلک نداریم! اوضاع کلی کشور هم بهتر از این نیست. طبق الگوهای جمعیتی امسال نرخ رشد جمعیت به یک میرسد و در حوالی سال ۱۴۲۵ نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد و بعد از آن شاهد کاهش جمعیت کشورمان خواهیم بود.
سرویس جامعه جوان
آنلاین: به گفته وی با ادامه روند فعلی نرخ ۲/ ۱ درصدی رشد جمعیت گیلان تا
۳۰ سال آینده قوم گیلک نداریم! اوضاع کلی کشور هم بهتر از این نیست. طبق
الگوهای جمعیتی امسال نرخ رشد جمعیت به یک میرسد و در حوالی سال ۱۴۲۵ نرخ
رشد جمعیت صفر خواهد شد و بعد از آن شاهد کاهش جمعیت کشورمان خواهیم بود.
نکته مثبت ماجرا این است که هنوز پنجره جمعیتی ایران باز است و تا بسته شدن
آن یکی دو دههای فرصت داریم؛ فرصتی که اگر مغتنم شمرده و الگوی فرزندآوری
را تغییر دهیم، ممکن است بتوانیم آینده جمعیتیمان را نجات دهیم. این
سیاستی است که در ۶۰ درصد کشورهای دنیا اجرایی میشود.
روزگذشته
نخستین نشست تخصصی جمعیت با حضور کارشناسان و مسئولان از قوای سهگانه و از
سوی مرکز اندیشه و همفکری راهبردی بسیج برگزار شد. در این نشست صالح
قاسمی، مسئول میز جمعیت مرکز ماهر با اشاره به وضعیت نرخ رشد جمعیت در
ایران گفت: «در طول تاریخ بیسابقه است، تنها کشوری که یک بازه زمانی ۳۰
ساله از نرخ شش فرزند به زیر دو فرزند رسیده، ایران است.»
بنا به
تأکید وی رکوردی که در کشور ما طی ۳۰ سال زده شده، در طول تاریخ بشریت
بیسابقه بوده است، اما در ایران نرخ تولد از شش فرزند به زیر دو فرزند
رسیده است. قاسمی معتقد است، ایران از جمله شاخصترین کشورهای مجری
سیاستهای کنترل جمعیت بود و از همان سال ۱۹۸۹ م (۱۳۶۸ شمسی) که روز ۱۱
جولای بهعنوان روز جهانی جمعیت نامگذاری شد، اولین اقدامات ملی خود را
برای کاهش رشد جمعیت آغاز کرد و به واسطه اجرای غیرکارشناسانه و رصد نشده
پروژه تنظیم خانواده که بهجای مدتی محدود تا ۲۵ سال تداوم پیدا کرد. تا
جایی که براساس دادههای آماری موجود زنگ خطر برای جمعیت کشور به صدا درآمد
و ایران اسلامی در آستانه ورود به بحران فراگیر جمعیت قرار گرفت. نرخ
باروری کل کشور از ۵/ ۶ فرزند به ازای هر زن در سال ۱۳۶۵ تا پایان سال ۱۳۹۷
به حدود ۸ /۱ فرزند به ازای هر زن سقوط کرد. این در حالی است که حداقل
میزان نرخ باروری برای ثابت ماندن جمعیت یا همان نرخ جانشینی ۱/ ۲ فرزند به
ازای هر زن است و براساس آمارهای موجود، در حال حاضر ایران پایینترین
نرخ باروری دنیای اسلام را به خود اختصاص داده است.
بررسی شاخصهای جمعیتی
قاسمی
با اشاره به جمعیت ۸۳ میلیونی کشور در حال حاضر تأکید کرد: «قضاوت و بررسی
تحولات جمعیتی نیازمند مطالعه شاخصهایی همچون نرخ رشد و نرخ باروری است.»
از نگاه این پژوهشگر جمعیت، مهمترین شاخص، نرخ رشد جمعیت است که نشان
میدهد در طول سال تغییرات جمعیتی مثبت است یا منفی؛ این شاخص در سال ۱۳۶۵،
۹/ ۳ درصد بوده که در سال ۱۳۹۵ به ۲۴/ ۱ درصد رسیدهاست. قاسمی تصریح
میکند: «براساس تحقیقات ما در سال ۹۸، این مقدار باید به یک درصد برسد! بر
این اساس روند رشد جمعیت رو به کاهش است و پیشبینی میکنیم در حوالی سال
۱۴۲۵ نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد و بعد از آن شاهد کاهش جمعیت کشورمان
خواهیم بود!»
وی شاخص دوم را نرخ باروری یا «TFR» اعلام کرد که
میانگین فرزندانی را نشان میدهد که یک خانم به دنیا میآورد. به گفته
قاسمی در سال ۶۵ این نرخ بالای شش فرزند بوده و امروز در سال ۹۸ به کمتر از
۸ /۱ فرزند رسیده است، یعنی هر ۱۰ خانم میانگین ۸/ ۱ فرزند به دنیا
میآورند، با این حساب نرخ جانشینی محقق نمیشود؛ این نرخ در سطح بینالملل
۱ /۲ است یعنی هر زوج به طور میانگین صاحب دو فرزند میشوند. بنا به تأکید
وی تا دو دهه آینده با روند فعلی، رکورد سالمندی نیز زده میشود و جمعیت
سالمندی ۳۰ درصد افزایش مییابد.
قاسمی به نقل از یک پژوهشگر
بینالمللی گفت: «اینکه کشوری در بازه زمانی ۳۰ ساله از «TFR» به زیر دو
سقوط کند، در طول تاریخ بشریت بیسابقه است! زیرا این کاهش به طور طبیعی
برای برخی از کشورها بین ۸۰ تا ۱۰۰ سال به طول انجامیده است.» این پژوهشگر
جمعیت سومین شاخص بررسی تحولات جمعیتی را نرخ سالمندی دانست و افزود: «در
حال حاضر ۱۰ درصد جمعیت ما بالای ۶۰ سال و سالمند هستند، اما در دو دهه
آینده در افزایش سالمندان کشور نیز رکورد خواهیم زد؛ این آمار در سه دهه
آینده به ۳۰ درصد افزایش پیدا میکند؛ به این معنی که در ۳۰سال آینده از
یک جامعه ۹۴ میلیونی، ۳۰ میلیون نفر بالای ۶۰ سال خواهند بود.»
از
نگاه قاسمی اگر چه تأمین اجتماعی در حال حاضر یکی از بدهکارترین
ارگانهاست، اما با افزایش نرخ سالمندی در سه دهه آینده، قطعاً ورشکست
خواهد شد! از طرفی ضریب امنیت ملی و نیروی کار کشور با این روند به طور
محسوسی کاهش پیدا میکند.
وی با تأکید بر اینکه در میان کشورهای
مسلمان، پایینترین نرخ باروری مربوط به ایران است، تصریح کرد: «من نمودار
نرخ سالمندی را به یک سونامی تشبیه میکنم، زیرا پیامدهای آن همچون سونامی
جامعه را به هم خواهد ریخت؛ امروز جمعیت بالای ۶۰ سال سه برابر نرخ رشد
جمعیت، نرخ رشد دارد. این میزان در دهههای آینده ۱۶ برابر خواهد شد که این
یک رکورد است و پیامدهای جدی آن در حوزه اقتصاد اجتماعی و امنیتی مشهود
خواهد بود.»
این پژوهشگر جمعیت برای ترسیم وضعیت جمعیتی کشور به سراغ
آمار ولادت رفت و افزود: «در چهار سال اخیر تعداد تولدهای کشور از یک
میلیون و ۵۷۰ هزار تا سال ۹۴، ۱۲۰ هزار تولد کاهش داشته است و از سال ۹۷ تا
۹۸ بیش از ۱۶۰ هزار تولد کاهش خواهیم داشت؛ پیشبینی ما این بوده است که
قبل از سال ۱۴۲۵ نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد.»
ریشههای بحران جمعیت
ریشه
بحران جمعیت از کجا آب میخورد؟ قاسمی در پاسخ به این سؤال عوامل داخلی و
خارجی را مؤثر دانست و افزود: «ما در یک پروژه جهانی کنترل جمعیت قرار
گرفتهایم! ۱۰۵ سال پیش روزولت، رئیسجمهور امریکا به یک بیولوژیست نامهای
نوشت و از او خواست که از علم بیولوژی برای اصلاح نژادی استفاده شود. در
آن نامه میگوید، باید جلوی زاد و ولد انسانهای نامطلوب را بگیریم، این
تئوری در سال ۱۹۷۴ به سند تبدیل شده و امروز در دانشگاههای امریکا مسائل
مربوط به امنیت ملی بر پایه تحولات جمعیت تدریس میشود.»
وی با اشاره
به مصاحبه برژینسکی مشاور امنیت ملی امریکا با والاستریت ژورنال گفت: «به
سیاستمداران امریکا توصیه میکنم که با تهران مذاکره کنند و یک بازی
بلندمدت به راه بیندازند، زیرا زمان و تحولات جمعیت به نفع رژیم کنونی
ایران نیست!»
این پژوهشگر جمعیت در اشاره به عوامل داخلی بحران جمعیت
هم با تأکید بر اینکه بنا نبود ما در سال ۱۳۶۵ کار پنج ساله کنترل جمعیت را
۲۵ سال ادامه دهیم، افزود: «امروزه بیش از ۶۰ درصد کشورهای دنیا
سیاستهای جمعیتی دارند که ما این سیاستها را داریم، اما اعمال نمیشوند.»
انقراض قوم گیلک تا سه دهه آینده!
پروفسور اکبری، مشاور عالی وزیر
بهداشت نیز در این نشست، سیمای آینده جمعیت کشور را اینگونه ترسیم کرد:
«با روند فعلی تا ۳۰ سال آینده قوم گیلک نداریم چراکه نرخ رشد جمعیت در
گیلان در حال حاضر ۲/ ۱ و یکی از پایینترین نرخهای رشد جمعیت است.»
مشاور
وزیر بهداشت با اشاره به سیاستهای تشویقی کشورهای مختلف برای فرزندآوری
افزود: «در کانادا زن و شوهری که چهار فرزند داشته باشند، حقوق و مزایای
کامل گرفته و در خانه بچهها را بزرگ میکنند، اما در ایران والدین برای
بیمه کردن فرزند چهارم باید سرانه بیشتری را پرداخت کنند!»