نسخه چاپی
ارسال به دوستان
داستان کنکور و حذف آن در ایران آنچنان دنباله‌دار است که بعید به نظر می‌رسد کسی به یاد داشته باشد که چه کسی پیشنهاد حذف آن را داده است. اما آنچه که به خوبی در ذهن‌ها ماندگار شده، استواری غول کنکور به واسطه پشتوانه‌ای است که در میان سرمایه‌گذارانش دارد.
زهرا داستانی
داستان کنکور و حذف آن در ایران آنچنان دنباله‌دار است که بعید به نظر می‌رسد کسی به یاد داشته باشد که چه کسی پیشنهاد حذف آن را داده است. اما آنچه که به خوبی در ذهن‌ها ماندگار شده، استواری غول کنکور به واسطه پشتوانه‌ای است که در میان سرمایه‌گذارانش دارد. سودی که به جیب مافیای کنکور می‌ریزد، ضمانت بقا را برای او می‌خرد، هرچند در چند سال اخیر خطر حذف، آن را بسیار تهدید کرده است. با این حال اما مسیر حذف بسیار سخت و طولانی است. سختی که به صراحت در جمله مشهور محمد بطحایی، وزیر پیشین آموزشوپرورش دیده می‌شود: «زورمان به مافیای کنکور نرسید.» با این حال اما وزیر فعلی آموزش و پرورش که عمر زیادی از وزارتش در این وزارتخانه پرحاشیه نمی‌گذرد با قدرت می‌گوید که «کنکور یک چاه است، باید حذف شود.»
چند دهه‌ای می‌شود که قبولی در کنکور به مسئله‌ای بزرگ برای بخش عظیمی از جامعه جوان ایرانی تبدیل شده و حالا حذف آن خود دغدغه‌ای دیگر برای آنها به حساب می‌آید. دغدغه‌ای که هرروز با اظهارات، تصمیمات و واکنش‌های مسئولان روبه‌رو می‌شود. حاصل این واکنش‌ها اما تنها بلاتکلیفی داوطلبان پر‌استرس کنکور است. آنهایی که یا در آستانه کنکور قرار دارند یا پشت کنکور مانده‌اند. یک سال اخیر اما برای کنکور و کنکوری‌ها سال متفاوتی بوده است. طی این مدت کوتاه صحبت از حذف کنکور بیش از گذشته به میان آمد. کنکور کارشناسی امسال پس از کش‌وقوس‌های فراوان به دلیل وقوع سیل در برخی مناطق کشور با تاخیر برگزار شد و همچنین سهمیه‌ای خاص به داوطلبان مناطق سیل‌زده در این دوره از آزمون‌ها اختصاص یافت و البته برای نخستین بار داوطلبان نظام آموزشی جدید 6.3.3 در این آزمون حضور داشتند و همین مسئله موجب طراحی دو نمونه سوال برای دو گروه از داوطلبان نظام جدید و قدیم شد که پس از برگزاری با اعتراض داوطلبان مواجه شد. البته نباید از چالش‌های ایجاد شده در فضای کنکوری سال 98 به منظور افزایش سهمیه داوطلبان رشته پزشکی گذشت؛ ماجرایی که همچنان موضوع مورد بحث در محافل مختلف علمی است. در هر حال اما مجموعه این اتفاق‌ها سبب شد که ماجرای حذف کنکور و هزینه مادی و معنویی که جامعه ایران برای این آزمون تعیین سرنوشت صرف می‌کنند، دوباره مورد توجه عموم و بالاخص مسئولان و تصمیم‌گیرندگان دانشگاه و آموزشوپرورش قرار گیرد؛ موضوعی که از دهه‌ها پیش به آن پرداخته شده و حتی به قانون تبدیل شده بود. قانونی که تنها تصویبش میلیون‌ها تومان آب خورد. اما این قانون چه بود؟
12 سال قانون‌گذاری برای اجرایی نشدن
در آبان ماه 1386 مجلس شورای اسلامی قانون حذف کنکور را تصویب و تکالیفی برای سه وزارتخانه علوم، بهداشت و آموزش و پرورش تعیین کرد که تا پایان سال اول برنامه پنج ساله توسعه پنجم کشور (حدود سال 91) کنکور را حذف کنند. در روش جایگزینی که معرفی شده بود، قرار شد نمرات امتحانات نهایی سراسری در سه سال دوره متوسطه و یک سال پیش دانشگاهی که به صورت سراسری برگزار می‌شود به عنوان ملاک پذیرش داوطلبان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی قرار گیرد. البته قانون‌گذار در همان زمان هم می‌دانست که با توجه به تنوع سیستم آموزشی در مدارس و نظام آموزشوپرورش، این نمرات نمی‌توانست معیار خوبی برای ورود به دانشگاه باشد. در همان زمان، وزارت آموزشوپرورش به عنوان مسئول تهیه و اعلام نمرات و سوابق تحصیلی داوطلبان معرفی شد ولی این هدف‌گذاری تا سال 91 محقق نشد بنابراین مجلس وارد عمل شده و قانون حذف کنکور را اصلاح کرد. البته در این اصلاحیه به حذف کنکور هیچ اشاره‌ای نشد و قرار شد طی 5 سال، 85 درصد کل ظرفیت پذیرش آموزش عالی براساس سوابق تحصیلی باشد که با این حساب، سال 97 پنجمین سال اجرای این قانون خواهد بود. البته قانون دوم نیز با گذشت ۵ سال دوم اجرایی نشد. احمد حج‌فروش کارشناس آموزشی و تحلیلگر در حوزه مسائل کنکور و آزمون‌های عمومی در گفت‌وگو با خبرآنلاین دلایل اجرایی نشدن قانون دوم حذف کنکور را این طور بر‌می‌شمرد: «با نیرنگ مافیای کنکور، مادر یک داوطلب به دیوان عدالت اداری هدایت می‌شود (پشت پرده‌ای که بعدا کشف می‌شود) و هیئت عمومی دیوان رای غیر کارشناسی صادر می‌کند که سبب استفساریه مجری از مجلس می‌شود، قانون برای سومین بار اصلاح می‌شود (هر سه قانون در یک موضوع معین و با حضور مجری اصلی آن تصویب می‌شود) و طی سه نوبت چهار ساله (جمعا ۱۲ سال) هیچ کدام از این قوانین اجرا نمی‌شود. بدون تردید اجرا نشدن سه قانون طی ۱۲ سال جز از طریق جرم بزرگ سازمان‌یافته امکان‌پذیر نیست. از طرفی پشت پرده اکثر قوانینی که با بهانه‌های واهی اجرا نمی‌شود، مطمئن باشید فسادی نهفته است.» او گردش مالی ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیاردی اقتصاد مافیای کنکور را که ریشه آن را در دستگاه دولت می‌دانند، عامل اصلی در اجرا نشدن سه قانون معرفی کرده است.
تا ۶ ماه آینده به مدل قطعی جایگزین کنکور می‌رسیم
اما «مافیای کنکور» هر روز بیش از گذشته برای عموم و حتی مسئولان امر شناخته و پذیرفته شده‌‌تر می‌شود چراکه محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزشوپرورش نیز بارها به آن اشاره کرده و از چرخه اقتصادی 10 هزار میلیاردی کنکور در کشور خبر داده است. رقمی که به اعتقاد او اگر به سمت مهارت‌آموزی دانش‌آموزان سوق داده شود، تحولی بزرگ در نظام آموزشی کشور رخ خواهد داد. اما این اتفاق چه زمانی رخ دهد، خدا می‌داند. با این حال اما خبرهایی از تغییر و تحولات در کنکور به گوش می‌رسد. سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در برنامه تلویزیونی پرسشگر درباره بازنگری در کمیته جذب و پذیرش دانشجو گفته است: نشستی بین دبیرخانه شورا و ریاست مجلس شورای اسلامی داشتیم که روسای کمیسیون‌های مربوط به این حوزه یعنی کمیسیون آموزش و تحقیقات هم حضور داشتند تا تقسیم کار درباره کنکور صورت بگیرد چرا که تا زمانی که تکلیف نظام ارزیابی مشخص نشود و تغییر نکند به نتیجه مطلوب نمی‌رسیم، کنکور روش صحیح نیست و تجارب موفق در دنیا وجود دارد که به هیچ وجه از مسیر کنکور عبور نمی‌کند. او درباره عزم جدی دبیرخانه این شورا برای اصلاح روش کنکور در سال ۹۸ بیان کرد: در این زمینه اراده جدی داریم و معاونت خط‌ومشی‌گذاری ستاد علم و فناوری این را به عنوان اولویت نخست مدنظر دارند. البته اولویت‌ها را به نسبت مسئله با جمعیت استخراج می‌کنیم و الان کنکور مسئله ملی است و تلاش می‌کنیم در ۶ ماه آینده به مدل قطعی برسیم و با همراهی مجلس این مسئله را به نتیجه برسانیم و دولت نیز باید اراده لازم را داشته باشد.
اعتراض وزیر آموزشوپرورش به برگزاری کنکور
اما این تغییرات به همین جا ختم نشده. محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزشوپرورش، در نشست شورای آموزشوپرورش با اشاره به این موضوع که سنجش کنکور محدود است، اظهار کرد: کنکور مسیر خوبی را پیش راه دانش‌آموزان قرار نمی‌دهد، از این رو باید در انتهای خط تحصیل در آموزشوپرورش، صنعت و کشاورزی نیز متقاضی دیپلمه‌ها باشند. وی با اشاره به این موضوع که حذف کنکور برنامه مشترکی بین وزارتخانه‌های آموزشوپرورش و علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی است، ادامه داد: در حال حاضر گزینه‌های مناسب برای حذف بررسی می‌شود. وزیر آموزشوپرورش گفت: کنکور به عنوان یک چاه طولانی است و باید دانش‌آموزان را پس از ۱۲ سال تحصیل وارد روند یک زندگی کنیم تا رویکرد از مدرک‌گرایی به حضور موثر در عرصه‌های جامعه تبدیل شود.
هرچند این اظهارات در چند روز اخیر درباره کنکور و حذف آن مطرح شده اما تا کنون خبر قاطعی درباره آن به گوش نرسیده است.
داستان کنکور و حذف آن در ایران آنچنان دنباله‌دار است که بعید به نظر می‌رسد کسی به یاد داشته باشد که چه کسی پیشنهاد حذف آن را داده است. اما آنچه که به خوبی در ذهن‌ها ماندگار شده، استواری غول کنکور به واسطه پشتوانه‌ای است که در میان سرمایه‌گذارانش دارد. سودی که به جیب مافیای کنکور می‌ریزد، ضمانت بقا را برای او می‌خرد، هرچند در چند سال اخیر خطر حذف، آن را بسیار تهدید کرده است. با این حال اما مسیر حذف بسیار سخت و طولانی است. سختی که به صراحت در جمله مشهور محمد بطحایی، وزیر پیشین آموزشوپرورش دیده می‌شود: «زورمان به مافیای کنکور نرسید.» با این حال اما وزیر فعلی آموزش و پرورش که عمر زیادی از وزارتش در این وزارتخانه پرحاشیه نمی‌گذرد با قدرت می‌گوید که «کنکور یک چاه است، باید حذف شود.»
چند دهه‌ای می‌شود که قبولی در کنکور به مسئله‌ای بزرگ برای بخش عظیمی از جامعه جوان ایرانی تبدیل شده و حالا حذف آن خود دغدغه‌ای دیگر برای آنها به حساب می‌آید. دغدغه‌ای که هرروز با اظهارات، تصمیمات و واکنش‌های مسئولان روبه‌رو می‌شود. حاصل این واکنش‌ها اما تنها بلاتکلیفی داوطلبان پر‌استرس کنکور است. آنهایی که یا در آستانه کنکور قرار دارند یا پشت کنکور مانده‌اند. یک سال اخیر اما برای کنکور و کنکوری‌ها سال متفاوتی بوده است. طی این مدت کوتاه صحبت از حذف کنکور بیش از گذشته به میان آمد. کنکور کارشناسی امسال پس از کش‌وقوس‌های فراوان به دلیل وقوع سیل در برخی مناطق کشور با تاخیر برگزار شد و همچنین سهمیه‌ای خاص به داوطلبان مناطق سیل‌زده در این دوره از آزمون‌ها اختصاص یافت و البته برای نخستین بار داوطلبان نظام آموزشی جدید 6.3.3 در این آزمون حضور داشتند و همین مسئله موجب طراحی دو نمونه سوال برای دو گروه از داوطلبان نظام جدید و قدیم شد که پس از برگزاری با اعتراض داوطلبان مواجه شد. البته نباید از چالش‌های ایجاد شده در فضای کنکوری سال 98 به منظور افزایش سهمیه داوطلبان رشته پزشکی گذشت؛ ماجرایی که همچنان موضوع مورد بحث در محافل مختلف علمی است. در هر حال اما مجموعه این اتفاق‌ها سبب شد که ماجرای حذف کنکور و هزینه مادی و معنویی که جامعه ایران برای این آزمون تعیین سرنوشت صرف می‌کنند، دوباره مورد توجه عموم و بالاخص مسئولان و تصمیم‌گیرندگان دانشگاه و آموزشوپرورش قرار گیرد؛ موضوعی که از دهه‌ها پیش به آن پرداخته شده و حتی به قانون تبدیل شده بود. قانونی که تنها تصویبش میلیون‌ها تومان آب خورد. اما این قانون چه بود؟
12 سال قانون‌گذاری برای اجرایی نشدن
در آبان ماه 1386 مجلس شورای اسلامی قانون حذف کنکور را تصویب و تکالیفی برای سه وزارتخانه علوم، بهداشت و آموزش و پرورش تعیین کرد که تا پایان سال اول برنامه پنج ساله توسعه پنجم کشور (حدود سال 91) کنکور را حذف کنند. در روش جایگزینی که معرفی شده بود، قرار شد نمرات امتحانات نهایی سراسری در سه سال دوره متوسطه و یک سال پیش دانشگاهی که به صورت سراسری برگزار می‌شود به عنوان ملاک پذیرش داوطلبان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی قرار گیرد. البته قانون‌گذار در همان زمان هم می‌دانست که با توجه به تنوع سیستم آموزشی در مدارس و نظام آموزشوپرورش، این نمرات نمی‌توانست معیار خوبی برای ورود به دانشگاه باشد. در همان زمان، وزارت آموزشوپرورش به عنوان مسئول تهیه و اعلام نمرات و سوابق تحصیلی داوطلبان معرفی شد ولی این هدف‌گذاری تا سال 91 محقق نشد بنابراین مجلس وارد عمل شده و قانون حذف کنکور را اصلاح کرد. البته در این اصلاحیه به حذف کنکور هیچ اشاره‌ای نشد و قرار شد طی 5 سال، 85 درصد کل ظرفیت پذیرش آموزش عالی براساس سوابق تحصیلی باشد که با این حساب، سال 97 پنجمین سال اجرای این قانون خواهد بود. البته قانون دوم نیز با گذشت ۵ سال دوم اجرایی نشد. احمد حج‌فروش کارشناس آموزشی و تحلیلگر در حوزه مسائل کنکور و آزمون‌های عمومی در گفت‌وگو با خبرآنلاین دلایل اجرایی نشدن قانون دوم حذف کنکور را این طور بر‌می‌شمرد: «با نیرنگ مافیای کنکور، مادر یک داوطلب به دیوان عدالت اداری هدایت می‌شود (پشت پرده‌ای که بعدا کشف می‌شود) و هیئت عمومی دیوان رای غیر کارشناسی صادر می‌کند که سبب استفساریه مجری از مجلس می‌شود، قانون برای سومین بار اصلاح می‌شود (هر سه قانون در یک موضوع معین و با حضور مجری اصلی آن تصویب می‌شود) و طی سه نوبت چهار ساله (جمعا ۱۲ سال) هیچ کدام از این قوانین اجرا نمی‌شود. بدون تردید اجرا نشدن سه قانون طی ۱۲ سال جز از طریق جرم بزرگ سازمان‌یافته امکان‌پذیر نیست. از طرفی پشت پرده اکثر قوانینی که با بهانه‌های واهی اجرا نمی‌شود، مطمئن باشید فسادی نهفته است.» او گردش مالی ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیاردی اقتصاد مافیای کنکور را که ریشه آن را در دستگاه دولت می‌دانند، عامل اصلی در اجرا نشدن سه قانون معرفی کرده است.
تا ۶ ماه آینده به مدل قطعی جایگزین کنکور می‌رسیم
اما «مافیای کنکور» هر روز بیش از گذشته برای عموم و حتی مسئولان امر شناخته و پذیرفته شده‌‌تر می‌شود چراکه محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزشوپرورش نیز بارها به آن اشاره کرده و از چرخه اقتصادی 10 هزار میلیاردی کنکور در کشور خبر داده است. رقمی که به اعتقاد او اگر به سمت مهارت‌آموزی دانش‌آموزان سوق داده شود، تحولی بزرگ در نظام آموزشی کشور رخ خواهد داد. اما این اتفاق چه زمانی رخ دهد، خدا می‌داند. با این حال اما خبرهایی از تغییر و تحولات در کنکور به گوش می‌رسد. سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در برنامه تلویزیونی پرسشگر درباره بازنگری در کمیته جذب و پذیرش دانشجو گفته است: نشستی بین دبیرخانه شورا و ریاست مجلس شورای اسلامی داشتیم که روسای کمیسیون‌های مربوط به این حوزه یعنی کمیسیون آموزش و تحقیقات هم حضور داشتند تا تقسیم کار درباره کنکور صورت بگیرد چرا که تا زمانی که تکلیف نظام ارزیابی مشخص نشود و تغییر نکند به نتیجه مطلوب نمی‌رسیم، کنکور روش صحیح نیست و تجارب موفق در دنیا وجود دارد که به هیچ وجه از مسیر کنکور عبور نمی‌کند. او درباره عزم جدی دبیرخانه این شورا برای اصلاح روش کنکور در سال ۹۸ بیان کرد: در این زمینه اراده جدی داریم و معاونت خط‌ومشی‌گذاری ستاد علم و فناوری این را به عنوان اولویت نخست مدنظر دارند. البته اولویت‌ها را به نسبت مسئله با جمعیت استخراج می‌کنیم و الان کنکور مسئله ملی است و تلاش می‌کنیم در ۶ ماه آینده به مدل قطعی برسیم و با همراهی مجلس این مسئله را به نتیجه برسانیم و دولت نیز باید اراده لازم را داشته باشد.
اعتراض وزیر آموزشوپرورش به برگزاری کنکور
اما این تغییرات به همین جا ختم نشده. محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزشوپرورش، در نشست شورای آموزشوپرورش با اشاره به این موضوع که سنجش کنکور محدود است، اظهار کرد: کنکور مسیر خوبی را پیش راه دانش‌آموزان قرار نمی‌دهد، از این رو باید در انتهای خط تحصیل در آموزشوپرورش، صنعت و کشاورزی نیز متقاضی دیپلمه‌ها باشند. وی با اشاره به این موضوع که حذف کنکور برنامه مشترکی بین وزارتخانه‌های آموزشوپرورش و علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی است، ادامه داد: در حال حاضر گزینه‌های مناسب برای حذف بررسی می‌شود. وزیر آموزشوپرورش گفت: کنکور به عنوان یک چاه طولانی است و باید دانش‌آموزان را پس از ۱۲ سال تحصیل وارد روند یک زندگی کنیم تا رویکرد از مدرک‌گرایی به حضور موثر در عرصه‌های جامعه تبدیل شود.
هرچند این اظهارات در چند روز اخیر درباره کنکور و حذف آن مطرح شده اما تا کنون خبر قاطعی درباره آن به گوش نرسیده است.
نظر شما
آخرین اخبار
