نسخه چاپی
اقتصاددان
درباره تبعات و آثار تورمی کسری 300
هزار میلیارد تومانی بودجه 1403 و تحمیل فشار حاصل از ناترازیهای آن
معتقدم هنوز از عمق فاجعه خبر نداریم و تا زمانی که عمق فاجعه را نفهمیم
نمیتوانیم موضوع را درمان کنیم. چراکه درمان نیازمند به شناخت واقعی و
عمیق از مساله است و برای اینکه یک چالش و مسالهای را بتوانیم رفع کنیم
اول باید آن مساله را خوب بشناسیم، در غیر این صورت امکان درمان آن بیماری
یا رفع مساله وجود ندارد. به اعتقاد من کشورمان درگیر یک گروه ناترازی شده
که این ناترازیها با یک سرعت نمایی درحال شدت گرفتن است و این
ناترازیهایِ در حال افزایش به بودجه دولت فشار میآورد، من معتقدم بودجه
دولت از منظر هزینههای درون دولت مشکلی حادی ندارد و قابل حل است. اساسا
این آدرس اشتباه است که فکر کنیم کسری بودجه دولت از منظر هزینهها چالش
است. ناترازیهایی در اقتصاد داریم و خواهیم داشت که تامین مالی آن برای
دولت دشوار خواهد بود که مهمترین و جدیترین آن ناترازی برق و گاز است. این
ناترازی در حال تشدید است و اگر تامین مالی و سرمایهگذاری صورت نگیرد هم
صنایع و بنگاهها و هم خانوار را با شدت بیشتری تحت تاثیر قرار میدهد. به
دلیل ناترازی برق و گاز به ناچار در زمستان گاز شرکتها و صنایع و در
تابستان برق آنها را قطع میکنیم اما از آنجایی که ناترازیها در حال شدت
گرفتن هستند این ناترازیها خانوار را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد. موضوع
بعدی ناترازی آب است، توجه داشته باشید در پایان ماه اول زمستان هستیم اما
هنوز شاهد بارش برف نبودیم در حالیکه سابقه جوی ایران نشان میدهد که بارش
باران از شهریور آغاز و تا آبان ماه ادامه پیدا میکرد و از آذر ماه تا
بهمن ماه هم شاهد بارش برف بودیم اما در پاییز امسال کمترین میزان بارش
باران را تجربه کردیم و برفی هم به طور مستمر نباریده است. بنابراین سال
آینده به طور قطع در برداشت محصولات کشاورزی با مشکل مواجه خواهیم بود.
موضوع دیگر ناترازی بنزین است و این ناترازی هم در حال شدت گرفتن است چراکه
مصرف بنزین در حال افزایش بوده و این ناترازی شدت خواهد کرد و فشار حاصل
از این ناترازی در بر دولت اضافه خواهد شد. پس از این ناترازیها به
ناترازی صندوقهای بازنشستگی میرسیم و در سطوح پایینتر ناترازی بانکها و
بعد از آن ناترازی بودجه مطرح است. دولت باید تمام این ناترازیها را در
تحلیل اقتصادی ببیند و ایراد کار این است که دولت این ناترازیها را
نمیبیند در حالی که تامین مالی هر یک از این ناترازیها برعهده دولت خواهد
بود.
اساسا مسأله ما کسری بودجه ٣٠٠ هزار میلیارد تومانی بودجه و
ناترازی بانکها نیست، امروز مسأله اقتصاد ایران ۵٠٠ میلیارد دلار و با
احتساب دلار ۵٠ هزار تومانی معادل ٢۵ هزار هزار میلیارد تومان برای پوشش و
جبران ناترازیهای برق، گاز، آب، بنزین، فرونشستهاست که بعد از این
موضوعات ناترازی صندوقهای بازنشستگی است. در حالی که کسری بودجه ٣٠٠ هزار
میلیارد تومانی بودجه سال آینده چالش اقتصاد عنوان میشود اما در واقع چالش
اصلی اقتصاد ایران ناترازی ٢۵ هزار همت برای ٣ تا ۵ سال آینده آینده ایران
است. به عبارت دیگر در این مدت سالانه به ١٠٠ تا ١۵٠ میلیارد دلار برای
جبران کسری ناترازیها نیاز داریم. ناترازی آب در معرض دید تمام ٨۵ میلیون
نفر ایرانی قرار دارد، اگر در ۵ سال آینده نتوانیم ۵٠٠ میلیارد دلار به این
اقتصاد تزریق کنیم، زیست ایرانیها به خطر خواهد افتاد.