بیبرنامگی و بیتدبیری در آموزشوپرورش که معلول نگاه غلط دولتمردان به این جایگاه مهم بود، نخستین قربانی خود را گرفت: رئیسجمهور با استعفای یوسف نوری، وزیر آموزشوپرورش موافقت و درواقع او را عزل و رضامراد صحرایی، رئیس دانشگاه فرهنگیان را به سرپرستی این وزارتخانه منصوب کرد.
بیبرنامگی و
بیتدبیری در آموزشوپرورش که معلول نگاه غلط دولتمردان به این جایگاه مهم
بود، نخستین قربانی خود را گرفت: رئیسجمهور با استعفای یوسف نوری، وزیر
آموزشوپرورش موافقت و درواقع او را عزل و رضامراد صحرایی، رئیس دانشگاه
فرهنگیان را به سرپرستی این وزارتخانه منصوب کرد. البته نظام تعلیموتربیت
و ساختار آموزشی ما مدتهاست که قربانی بیبرنامگیهای دولتهای مختلف شده
است. مافیای کنکور، معلمان تقریباً همیشه ناراضی و واکنشهای برخی از
دانشآموزان در اغتشاشات اخیر، سه شاخصه مهم از سه سر وزارت عریضوطویل
آموزشوپرورش است که نشان میدهد در چهلواندی سال گذشته نه توانستهایم
آموزش را اصولی و عادلانه ارائه دهیم، نه توانستهایم بودجه آموزشو پرورش
را درست توزیع کنیم و نه حتی توانستهایم از پی اهداف حداقلی تربیتی
برآییم. رتبهبندی معلمان هم بهانهای شد برای رفتن نوری، اما آیا مشکلات
ساختاری و نهادینه شده در این وزارتخانه با رفتن نوری و آمدن دیگری حل
خواهد شد؟! تجربه ثابت کرده است، نه!بیشاز ۴۰ درصد کارمندان دولت در
آموزشوپرورش مشغول کارند. از طرف دیگر، بیشتر از ۹۰ درصد بودجه
آموزشوپرورش هم خرج امور پرسنلی میشود. دستآخر، طرحی موسوم به
رتبهبندی معلمان هم پس از سالها معطلی در دولت سیزدهم اجرایی میشود و
بهجای افزایش رضایتمندی و انگیزه معلمان، قاطبه فرهنگیان را ناراضی کرده و
آخر هم باعث برکناری وزیر آموزشوپرورش میشود!پرپیداست که این
آشفتگیهای ساختاری – اداری، اساساً مجال پرداختن به امور تربیتی و حتی
مهمات آموزشی را هم نمیدهد. با اینکه آموزشوپرورش در اکثر کشورها یکی
از باثباتترین وزارتخانههاست، در کشور ما این وزارتخانه بیشترین
آمدوشدها را دارد. خروجی این وضعیت آشفته را میتوان در اختصاص درصد
زیادی از رتبههای برتر کنکور به مناطق مرفهنشین کلانشهرها یا حضور
غیرارزشی و بی ادبانه برخی از دانشآموزان در اغتشاشات اخیر مشاهده کرد. وقتی
تکلیف دولتهای مختلف با آموزشوپرورش و تعلیم و تربیت مشخص نیست، نباید
انتظار داشت که خروجی مدارس ما قابل اعتنا باشد. در چنین وضعیتی، رتبههای
المپیادهای جهانی یا کسب موفقیتها در سایر آزمونهای منطقهای و جهانی را
هم بهتر است بهپای تک استعدادهای برتری دانست که نبوغ شخصیشان باعث
چنین رویدادهای افتخارآمیزی شده و در هر حال ربط و ارتباطی به ساختار فشل
آموزشی در کشور ما ندارد. با اینکه در لیبرالترین کشورها هم آموزشوپرورش، یک
موضوع حاکمیتی است، در کشور ما همچنان از سوی برخی مدیران میانی و البته
صاحبنفوذ بر خصوصیسازی آموزشوپرورش اصرار میشود. با تحقق کامل
برونسپاری آموزش و تربیت، دیگر رسماً باید فاتحه روش و نتیجههای آموزشی و
پرورشی را خواند. تهمانده امید برای اصلاح نظام آموزشی، ورود با اقتدار و
با برنامه همه ارکان حاکمیت – فراتر از قوه مجریه – به مقوله اصلاح
بنیادین آموزشوپرورش است. آنچه اکنون واضح است، آشفتگی آموزشوپرورش
است؛ این ساختار حتی نتوانسته است یک وزیر درست و درمان برای خودش تربیت
کند یا حتی نتوانسته است بودجه چند هزار میلیاردیاش را درست و بهینه صرف
کند. این وزارتخانه آنقدر نحیف و فشل شده است که بهرغم فربهی ساختاری،
اکنون با اجرای رتبهبندی، طرحی که سالهاست همه معلمان انتظار اجرای آن را
میکشند، تقریباً همه معلمان را ناراضی و وزیر را هم برکنار کرده است! البته
انتظار میرود پسلرزههای این بیتدبیری یقه برخی دیگر از دولتمردان را
از برنامه و بودجه تا برخی مدیران میانی و حتی مدیران ارشد بگیرد.قرار
بود رتبهبندی معلمان در راستای اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اجرا
شود و علاوه بر ارتقای کیفیت آموزش در نظام تعلیم و تعلم کشور، به برخی
مطالبات جامعه فرهنگیان کشور پاسخ دهد، اما خطاهایی در این رتبهبندی صورت
گرفته که انتقاداتی را از سوی معلمان به همراه داشتهاست. متأسفانه نحوه
رتبهبندی به گونهای پیش رفته که عمده معلمان نسبت به رتبهای که برایشان
ثبت شدهاست، گلایه دارند و میگویند که در ارزیابی سوابق و مدارکشان، حق و
ناحق شدهاست. این موضوع در نهایت هم باعث شد وزیر آموزش و پرورش از سمتش
استعفا دهد. اشکالات طرح رتبهبندی معلمان به قدری زیاد بود که وزیر را
هم از کار برکنار کرد. این طرح که پس از ۱۰ سال انتظار اجرایی شد،
انتقادات زیادی را در پی داشت. معلمان، که موضوع اجرای این طرح بودند، بهتر
از همه میتوانند این ایرادات را بیان کنند؛ ایراداتی که سکاندار جدید
وزارتخانه مهم و البته پرحاشیه آموزش و پرورش باید فکری به حال آنها کند.
معیارهای مبهم در تعیین رتبهآقای رازقی که ۲۶ سال سابقه معلمی دارد،
در این ارزیابی، رتبه یک گرفتهاست. او با انتقاد از نحوه رتبهبندی به
«جوان» میگوید: «چند آیتم برای تعیین رتبه در نظر گرفته شدهبود که بر
اساس آن چیزی که نوشته شدهبود، اطلاعاتم را وارد کردم. در برخی از قسمتها
مانند مشارکت در امورات مدرسه باید از مدرسه نامه میگرفتم و آن را در
سامانه قرار میدادم که این کار را کردم. بخشی از امتیازات مربوط به
خوداظهاری بود و بخشی دیگر هم مدیران باید نسبت به عملکرد ما معلمان نظر
میدادند که در همین بخش خوداظهاریها هم رتبههای پایینی برایمان ثبت
شدهاست!»او با بیان اینکه باید نسبت به هر آن چیزی که در سامانه برای
امتیاز به معلمان مشخص شدهبود، شفافسازی میشد، میگوید: «ملاک و معیار
درستی برای گزینههای در نظر گرفته شده در سامانه وجود نداشت. مثلاً در یکی
از این بخشها نوشته شدهبود: «ظاهر مناسب» که این ظاهر مناسب برای هر کسی
تعریف خاصی دارد و معیار مشخصی برایش نیست.»آقای رزاقی ادامه میدهد:
«عمده همکاران من توقع داشتند که امتیازات بالایی بگیرند، چراکه سابقه
بالایی دارند و تمام تلاششان را برای شغلی کردهاند که در آن هستند. بهتر
بود به مرور زمان معیارها را تعریف کنند و براساس آن رتبه معلمان را کمتر
یا بیشتر میکردند، نه اینکه در ابتدای کار که همه چیز مبهم باشد و در
نهایت همرتبههای یک یا فاقد رتبه برایمان ثبت شود.»این معلم تصریح
میکند: «از چهار الی پنج شاخصی که در سامانه رتبهبندی قرار داده شدهاست
کمترین آن را به عنوان میانگین در نظر گرفتهاند. مثلاً من در دو شاخص،
رتبه ۳ گرفتهام، در شاخص دیگر ۴ و در شاخص بعدی رتبهام «یک» شدهاست، آن
وقت به عنوان میانگین رتبه یک را برایم معدلگیری کردهاند. در صورتی که
این کار در هیچ کجای دنیا پذیرفتنی نیست و باید نسبت به آن تجدیدنظر شود.»او
به بیانگیزگی معلمان با رتبهبندیهای غیرشفاف اشاره میکند و میگوید:
«حدس برخی از معلمان این است که عمداً رتبهها را پایین آوردهاند تا حقوق
کمتری پرداخت کنند. در هر صورت انگیزه ما با این کار از بین رفتهاست،
چراکه من با مدرک کارشناسی ارشد و سایر فعالیتهایی که داشتهام، رتبه یک
گرفتهام. با این شرایط چه توقعی است بخواهم برای بهتر شدن شرایط کاریام
تلاش کنم؟» معلمی که با ۳۳ سال سابقه کار، فاقد رتبه شد!آقای صابری نیز
یکی دیگر از معلمانی است که ۳۳ سال سابقه کار در این شغل را دارد، اما
فاقد رتبه شدهاست. او در این رابطه به «جوان» میگوید: «شیوهنامهای که
برای معلمان تعیینشده از پایه غلط است؛ معلمی مانند من با ۳۳ سال سابقه و
مدرک کارشناسی ارشد فاقد رتبه شدهاست، اما معلمی که پنج سال است کارش را
شروع کرده، رتبه ۴ گرفتهاست.»او ادامه میدهد: «باید ابتدا موارد
ارزیابی اعلام میشد و چند سال بعد ملاک رتبهبندی معلمان قرار میگرفت.
معلمانی که سابقه بالایی دارند و قرار است بازنشسته شوند، چطور میتوانند
خودشان را با شیوهنامهای که جدید است تطبیق دهند؟ چرا سوابق کاری ما در
این رتبهبندی ملاک قرار نگرفته است؟»این معلم به مشکلات ارزیابی
معلمان توسط مدیرانشان نیز اشاره میکند و میگوید: «در مدرسهای که من در
آن درس میدهم، گفته شد که مدیر سابق که بازنشسته شدهاست بیاید و ارزیابی
معلمان را در سیستم وارد کند. این مدیر که سن بالایی داشت، گزینههای
یکسانی را برای معلمان ثبت کرد، اما گزینه «د» برای من «عالی» بود و همان
گزینه «د» برای معلم دیگر «متوسط» بود. به همین دلیل عملکرد برخی از معلمان
به اشتباه ثبت شد و امتیاز کمی گرفت.» معاون آموزش و پرورش: احتمال خطا
وجود داردماه گذشته بود که صادق ستاریفرد، معاون وزارت آموزش و پرورش
با اشاره به اینکه اگر معلمان نسبت به رتبه خود معترض هستند میتوانند آن
را ثبت کنند، گفت: «توزیع رتبهها منطقی انجام شدهاست، اما اگر معلمان
نسبت به احتساب هر کدام از موارد و شایستگیها اعتراض دارند، میتوانند
اعتراض خود را ثبت کنند. پس از آن به اعتراضات رسیدگی میشود و جای نگرانی
وجود ندارد. اعتراضات را به نحوی دنبال میکنیم که حقی تضییع نشود.»ستاریفرد
در پاسخ به این پرسش که فرهنگیان گلایههای بسیاری نسبت به رتبهها دارند و
حتی برخی افراد با ۳۰ سال خدمت رتبهای کسب نکردهاند، گفت: «ارزیابی برای
رتبهبندی کار انسان است به همین دلیل احتمال خطا دارد و این خطاها را
میپذیریم، البته فرایند ارزیابی مجدد قابل بازنگری است و به مشکلات رسیدگی
میکنیم، از جمله افرادی که سابقه خدمتی بالا دارند یا افرادی که ارزیابان
به مدارکشان امتیاز ندادهاند، البته برای رسیدگی به این موضوعات باید
اعتراض ثبت شود.»معاون برنامهریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش
درباره زمان رسیدگی به اعتراضات عنوان کرد: «از زمانی که معلمان رتبه خود
را مشاهده کردند برای ثبت اعتراض اقدام کنند. همچنین نیروهای اداری طبق
قانون مشمول رتبهبندی نمیشوند و در صورت بازگشت به مدرسه رتبهبندی شامل
آنها خواهد شد.» آغاز بررسی اعتراضات رتبهبندی معلمان از ۱۹ فروردینکار
کارگروههای تخصصی بررسی اعتراضات رتبهبندی از ۱۹ فروردین در ادارات
آموزش و پرورش سراسر کشور تشکیل خواهد شد و به اعتراضات معلمان در این حوزه
رسیدگی خواهد کرد. مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و
پرورش اعلام کرد که میزهای تکریم و پاسخگویی به رتبهبندی در ادارات کل و
ادارات آموزش و پرورش استانها تشکیل شده و در راستای تکریم و حفظ کرامت
همکاران پاسخگویی شایسته انجام خواهند داد. به منظور رسیدگی و پاسخگویی
به اعتراضات رتبهبندی، چهار کارگروه تخصصی در ادارات آموزش و پرورش استان
و مناطق با عناوین آموزش ابتدایی، آموزش متوسطه، پرورشی، تربیت بدنی و
پشتیبانی شکل میگیرد و فعالیت خود را بر اساس دستورالعمل شروع خواهند کرد.
همکارانی که در سامانه my. medu. ir به فرآیند رتبهبندی خود ثبت
اعتراض کرده یا خواهند کرد، رسیدگی به اعتراضات آنان صرفاً در بستر سامانه
خواهد بود و کارگروههای تخصصی در مناطق و نواحی نسبت به بررسی مدارک و
مستندات بارگذاری شده اصلاحی اقدام و در صورت لزوم از همکاران معترض دعوت
به عمل آورده و مدارک آنان را مورد بررسی و بازبینی مجدد قرار خواهند داد و
نتیجه نهایی این اقدامات از طریق سامانه به همکاران معترض ابلاغ خواهد شد.