گروه صنعت و تجارت: افزایش تولید فولاد در ایران بر خلاف رویه جهانی، تولیدکنندگان را متهم به حراج این محصول در بازارهای داخلی و خارجی کرده است. با این حال برخی فعالان این صنعت رکود جهانی تولید را فرصت مناسب ایران برای افزایش نقش خود در بازار می‌دانند. جریان افزایشی تولید فولاد در کشور برخلاف دیگر تولیدکننده‌های بزرگ جهان همچنان برقرار است. مواضعی هم که فعالان زنجیره فولاد در برابر این جریان می‌گیرند با یکدیگر تفاوت دارد. عده‌ای مازاد عرضه و در پی آن حراج فولاد در بازار جهانی را پیامد منفی این جریان می‌دانند و گروه دیگری از کارشناسان بر این باورند که فولاد ایران می‌تواند با وجود مازاد عرضه در بازار رقابتی جهان حضور موثری داشته باشد و با ارائه قیمت پایین‌تر رقبا را کنار بزند.
انجمن جهانی فولاد آخرین آمار تولید فولاد جهان را منتشر کرد و این آمار نشان می‌دهد ایران همچنان رتبه خود را در جایگاه دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد دنیا حفظ کرده است. آمار یادشده همچنین گویای آن است که ایران و هند دو کشوری هستند که برخلاف هشت تولیدکننده بزرگ دیگر دنیا تولید خود را در سال جاری افزایش دادند. این در حالی است که تولید فولاد امسال سایر تولیدکننده‌های بزرگ جهان در مقایسه با سال گذشته کاهشی بوده است. داده‌های انجمن جهانی فولاد، تولید 10 تولیدکننده برتر سال جاری میلادی را نشان می‌دهد. این ارقام حاکی از این واقعیت است که تولید فولاد همه کشورها به جز هند و ایران کاهش سالانه داشته است و جالب‌تر آنکه ایران گوی سبقت را در تولید از هند هم ربوده است.
کاهش جهانی تولید فولاد خام نشانه کاهش تقاضاست و رویه معکوس ایران می‌تواند زنگ خطر جدیدی باشد. این احتمال وجود دارد که با مازاد عرضه چوب حراج به فولاد ایران زده شود و محصولی که منابع معدنی و انرژی فراوانی برای تولید آن مصرف می‌شود با قیمت پایینی در بازار داخلی و البته بازارهای جهانی به فروش برسد.
بهادر احرامیان، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، مازاد تولید فولاد را در کشور تایید می‌کند و می‌گوید: فولاد ایران هشت سال است که با مازاد عرضه در قیاس با دیگر تولیدکننده‌های جهان رو‌به‌روست، اما راهکار رویارویی با این مازاد صادرات است. او در پاسخ به اینکه اگر در بازارهای جهانی تقاضا وجود داشت، با مازاد تولید در ایران و کاهش تولید فولاد در جهان رو‌به‌رو نبودیم، توضیح داد: در بازار جهانی همه محصول خود را عرضه می‌کنند و هر که قیمت بهتری بدهد محصولش به فروش می‌رسد. حالا هر قیمتی به هر حال بازار رقابتی است و قیمت کنونی فولاد ایران در بازارهای جهانی قیمت‌های مناسبی به نظر می‌رسد و تجارت فولاد سودده است.
گرچه تولیدکنندگان از سوددهی صادرات فولاد ایران می‌گویند، اما در همین حال آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور از صادرات محصولات فولادی حاکی از منفی بودن صادرات سال جاری نسبت به سال گذشته حکایت دارد. تولید و صادرات محصولات فولادی ایران در هفت ماه نخست سال جاری و درصد تغییر آنها در دو جدول زیر نشان داده شده است. همان گونه که جداول نشان می‌دهد، رشد تولید فولاد سال جاری در مقایسه با سال گذشته مثبت و رشد صادرات منفی است.
همچنین در حالی که شماری از تولیدکنندگان هیچ ایرادی به رویه جاری تولید فولاد در کشور وارد نمی‌دانند، رضا شهرستانی که تا سال پیش یکی از اعضای هیات مدیره انجمن فولاد بود و مهرداد اکبریان، رئیس انجمن سنگ آهن، چندی پیش مسائلی همچون سقوط قیمت فولاد ایران با رشد بی‌رویه تولید و ناهمخوانی میان تولید فولاد کشور و مصرف ذخایر سنگ آهن را گوشزد کرده بودند. تولید فولاد و در پی آن مصرف سنگ آهن در شرایطی که ذخایر این ماده معدنی رو به پایان است و تقاضایی برای فولاد تولیدی وجود ندارد، بی‌رویه به نظر می‌رسد. براساس داده‌های انجمن جهانی فولاد، ایران در ۹ ماهه نخست سال جاری میلادی ۲۲ میلیون تن فولاد تولید کرد. این حجم ۱۰ برابر بیشتر از حجم تولید در مدت مشابه سال گذشته میلادی بود. این رشد تولید در حالی اتفاق افتاد که دیگر تولیدکنندگان بزرگ فولاد در جهان تولید خود را در سال جاری کاهش داده‌اند. این کاهش برآمده از کاهش تقاضای جهانی است. مهرداد اکبریان، رئیس انجمن سنگ آهن نیز در این ارتباط می گوید: پیش از این طرح جامع فولاد نوشته و براساس آن قرار شد تولید فولاد کشور افزایش پیدا کند. بر اساس چشم‌انداز تعریف‌شده، تولید فولاد ایران در سال ۱۴۰۴ باید به ۵۵ میلیون تن برسد. هم‌راستا با رشد تولید فولاد در سایر زمینه‌ها هم جهش‌هایی پیش‌بینی می‌شد تا فولاد تولیدی و یا درآمد حاصل از صدور آن برای تحقق آن جهش‌ها مصرف و خرج شود. او ادامه داد: دستیابی به رشد اقتصادی مثبت هشت درصد و افزایش جمعیت ایران به ۱۰۰ میلیون نفر تا سال ۱۴۰۴ از جمله این موارد بود. افزون بر این‌ها، سرانه مصرف فولاد در کشور برای هر نفر ۳۶۰ کیلوگرم در نظر گرفته و پیش‌بینی می‌شد که کشورهای جنگ‌زده همسایه محصولات فولادی موردنیاز در بازسازی را از ایران بخرند. وی افزود: با این حال در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ بیشترین مصرف فولاد ایران ۱۵میلیون تن در سال است؛ آن هم در شرایطی که قیمت تمام‌شده ایران برای فولاد قیمتی نیست که بتواند از طریق آن گوی سبقت را از رقبا در بازار جهانی برباید.
اکبریان تشریح کرد: علاوه بر این، شمش فولاد یک ماده خام به شمار می‌آید و صدور آن مانند هر ماده خامی درآمد چشمگیر ندارد. در نتیجه تولید ۵۵ میلیون تن شمش توجیه اقتصادی ندارد. در همین حال همسایه‌های ایران همچون عراق و افغانستان و شرکایی مانند سوریه هم فولاد موردنیازشان را از ایران نخریدند. این موارد نشان می‌دهد اکنون بین ذخایر سنگ آهن، تولید فولاد و تقاضا برای فولاد ایران همخوانی وجود ندارد. رئیس انجمن سنگ آهن پایان یافتن ذخایر کنونی سنگ آهن را رویدادی طبیعی دانست و گفت: در ایران مانند تمام دنیا ذخایر معدنی تمام می‌شوند؛ چراکه این ذخایر محدودند. برای رویارویی با این اتفاق باید دست به اقداماتی کلان برای شناسایی و اکتشاف ذخایر زد. هنوز ما نمی‌دانیم چقدر ذخیره سنگ آهن داریم! برای دریافت این موضوع نیاز به مطالعات وسیع و دقیق است. در چنین شرایطی اتفاقی که اگر نیفتد در آینده نزدیک می‌تواند مازاد عرضه فولاد و در پی آن فروش با قیمت‌هایی پایین‌تر از قیمت واقعی را دربرداشته باشد. آن هم در شرایطی که تولید نیاز به ذخایر جدید سنگ آهن دارد و اگر ذخایر در داخل تامین نشود چاره‌ای جز واردات سنگ آهن نمی‌ماند. اتفاقی که می‌تواند قیمت تمام‌شده محصولات زنجیره فولاد را به قدری بالا ببرد که ایران را از بازار جهانی فولاد حذف کند. از سوی دیگر بررسی برخی گزارش ها نشان می دهد که قیمت قراضه فولادی وارداتی در تایوان کاهش یافت؛ این در حالی است که خریداران، کانتینرهای قراضه را با قیمت‌های کمتر خریداری کرده و اما تجارت در بازار محدود بود. براساس جدیدترین شماره نشریه متال بولتن، مشکلات پرداختی از یک سو باعث تضعیف شرایط بازار بنگلادش شد و از سوی دیگر، خریداران تایوان با توجه به بازار ضعیف فولاد، قراضه وارداتی را با سرعت کمتری خریدند. در این میان، وضعیت بازار قراضه فولاد وارداتی بنگلادش به دلیل آنچه که مشکلات مربوط به پرداخت اعتبار اسناد اتکایی بنگلادش عنوان شده است، رکود بیشتری را تجربه کرد.