نسخه چاپی
ارسال به دوستان
عراق بزرگترين سفره صادرات ايران است. بازار صادرات ايران آسان به دست نيامده و گرچه شيعه بودن اکثريت اين کشور نقش مهمي در باز بودن دروازه هاي صادرات عراق به روي تجار ايراني دارد اما جانفشاني هاي فراواني هم توسط ايراني ها صورت گرفته تا اکنون بازرگانان کشورمان جاي پاي محکمي در عراق داشته باشند.
آرمان امروز – مجتبي کاوه: عراق
بزرگترين سفره صادرات ايران است. بازار صادرات ايران آسان به دست نيامده و
گرچه شيعه بودن اکثريت اين کشور نقش مهمي در باز بودن دروازه هاي صادرات
عراق به روي تجار ايراني دارد اما جانفشاني هاي فراواني هم توسط ايراني ها
صورت گرفته تا اکنون بازرگانان کشورمان جاي پاي محکمي در عراق داشته باشند.
اين در حاليست که آمارهاي منتشر شده توسط مراجع رسمي همچون گمرک حکايت از
کاهش قابل توجه صادرات به عراق دارد.
از سال ها پيش تاکنون کارشناسان اقتصادي به صادرکنندگان کشور هشدار داده اند نبايد به بازار اين کشور همسايه با وجود قرابت هاي ديني و فرهنگي و نيازهاي فراواني که اين کشور به محصولات توليدي ايران دارد، به چشم بازاري تضمين شده بنگرند و بدون برنامه به اين بازار ورود کنند.
از گذشته مشکلاتي همچون صادرات کالاهاي بي کيفيت، متعهد نبودن به قراردادهاي صادراتي، در نظر نگرفتن وجوه امنيتي اجراي قراردادهاي صادرات در کشوري که امنيت را نه فقط دولت مرکزي بلکه طوايف و بزرگان قومي تضمين مي کنند، رقابت منفي صادرکنندگان ايراني با يکديگر و نقش برآب کردن برنامه هاي صادراتي رقباي داخلي و ديگر کارهاي غير اصولي به عنوان چالش هاي صادرات ايران به عراق مطرح بود و رقباي خارجي نيز در سال هاي اخير با جديت بيشتري به دنبال افزايش سهم خود در بازار عراق بودند. اين مسائل دست به دست هم داده است و اکنون با آماري در صادرات به عراق مواجهيم که زنگ خطر آب رفتن سفره صادرات ايران به عراق را به شدت به صدا درآورده است. از سوي ديگر موانع موجود در مسير انتقال ارز صادرات، سخت‌گيري هاي دولت در حوزه صادرات ريالي و مشکلات پيش روي تجار در رفع تعهد ارزي فروش کالاهاي خود در بازار عراق نيز سهم مهمي در کاهش صادرات ايران به عراق دارد.
خوش بيني که ممکن است پايه اي نداشته باشد
يحيي آل اسحاق رئيس اتاق مشترک بازرگاني ايران و عراق در مورد وضعيت صادرات ايران به عراق خوش بين است و مي گويد کاهش صادرات به عراق که در نيمه اول سالجاري رخ داده است را درادامه سال جبران خواهيم کرد. وي همچنين توضيح داده است که گزارشات مربوط به صادرات گاز ايران به عراق هر سال در آمار صادرات گمرک ذکر مي‌شد اما در سال جاري اين موضوع لحاظ نشد و بخشي از کاهش در آمار صادرات به کشور همسايه به همين دليل است. او وعده مي دهد که صادرات ايران به عراق تا پايان سال به 10 ميليارد دلار برسد.
اين خوش بيني را اگر در کنار آمارهايي که از رشد صادرات رقبا به عراق وجود دارد قرار دهيم، خوش بيني چندان منطقي به نظر نمي رسد. ارزش واردات عراق به 105 ميليارد دلار مي‌رسد و ايران در حالي براي 10 ميليارد دلار از اين بازار به سختي تلاش مي کند که اگر ظرفيت هاي صادراتي ايران را در نظر بگيريم و به قرابت هاي فرهنگي و سياسي دو کشور توجه کنيم دستيابي به صادراتي فراتر از اين رقم کاملا در دسترس است. ضمنا بايد دانست ايران طي چند سال اخير هميشه عملکرد ضعيف تري در صادرات نسبت به امارات متحده عربي، ترکيه و چين داشته است و سهم ايران در حال هديه شدن به اين رقبا است.
آمارها از بازار عراق چه مي گويد؟
اگر آمارهاي مبادلات ايران و عراق را بررسي کنيم اين نتيجه به دست مي آيد که طي 7 ماهه نخست سال 1401 حدود 11.5 ميليون تن کالا به ارزش 4 ميليارد دلار از ايران به عراق صادر شده که به لحاظ وزني 42 درصد و به لحاظ ارزشي 27 درصد افت را نشان مي دهد. ايران در همين مدت، بالغ بر 146 هزار تن کالا به ارزش 112 ميليون دلار از عراق وارد کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزني 89 درصد و به لحاظ ارزشي 82 درصد افت داشته است. اگر اين دو آمار را کنار هم قرار دهيم هنوز ايران دست بالاي تجارت با عراق را دارد چرا که واردات کشور ما از عراق نيز کاهش قابل توجهي داشته است اما کاهش واردات از عراق نبايد ما را از واقعيت کم شدن سهم ايران در بازار صادرات عراق غافل کند.
محصولات کشاورزي سهم مهمي در کل صادرات ايرن به عراق دارد و اين درحاليست که بيشترين کاهش را نيز در صادرات اين محصولات به عراق شاهد هستيم. براي مثال دو محصول سيب و گوجه با افت هاي چشمگيري در صادرات به عراق مواجه شده اند که احتمالا با بخشنامه ها و دستورالعمل هايي است که اين کشور در پذيرش محصولات کشاورزي ايراني دارد، مربوط است اما اين دستورالعمل ها و بخشنامه ها با رايزني و ارائه توضيحات و در يک کلام ديپلماسي اقتصادي قوي قابل رفع است. بر اساس آمارها، صادرات گوجه فرنگي 37 درصد، صادرات سيب تقريبا 50 درصد و صادرات هندوانه حدود 3 درصد افت کرده است. مسئولان تشکل هاي کشاورزي اخيرا اعلام کرده اند که بي ثباتي سياست هاي صادراتي و وضع عوارض ناگهاني روي صدور محصولات کشاورزي که گاه عوارض را يک شبه 100 درصد افزايش مي دهد از دلايل کاهش صادرات به عراق محسوب مي شود.
به نظر مي رسد بازار عراق اکنون با هجوم شرکتهاي خارجي و سرازيرشدن انواع کالاها و خدمات يکي پس از ديگري روبرو شده و کار ايران براي حضور موثر در اين بازار روز به روز در حال سخت تر شدن است. اين درحاليست که بازار عراق در برخي بخش ها از جمله محصولات لبني و پوشاک نيازهاي گسترده اي به محصولات وارداتي دارد و ايران نيز در اين حوزه ها با مازاد توليد و ظرفيت صادرات مواجه است.
از سال ها پيش تاکنون کارشناسان اقتصادي به صادرکنندگان کشور هشدار داده اند نبايد به بازار اين کشور همسايه با وجود قرابت هاي ديني و فرهنگي و نيازهاي فراواني که اين کشور به محصولات توليدي ايران دارد، به چشم بازاري تضمين شده بنگرند و بدون برنامه به اين بازار ورود کنند.
از گذشته مشکلاتي همچون صادرات کالاهاي بي کيفيت، متعهد نبودن به قراردادهاي صادراتي، در نظر نگرفتن وجوه امنيتي اجراي قراردادهاي صادرات در کشوري که امنيت را نه فقط دولت مرکزي بلکه طوايف و بزرگان قومي تضمين مي کنند، رقابت منفي صادرکنندگان ايراني با يکديگر و نقش برآب کردن برنامه هاي صادراتي رقباي داخلي و ديگر کارهاي غير اصولي به عنوان چالش هاي صادرات ايران به عراق مطرح بود و رقباي خارجي نيز در سال هاي اخير با جديت بيشتري به دنبال افزايش سهم خود در بازار عراق بودند. اين مسائل دست به دست هم داده است و اکنون با آماري در صادرات به عراق مواجهيم که زنگ خطر آب رفتن سفره صادرات ايران به عراق را به شدت به صدا درآورده است. از سوي ديگر موانع موجود در مسير انتقال ارز صادرات، سخت‌گيري هاي دولت در حوزه صادرات ريالي و مشکلات پيش روي تجار در رفع تعهد ارزي فروش کالاهاي خود در بازار عراق نيز سهم مهمي در کاهش صادرات ايران به عراق دارد.
خوش بيني که ممکن است پايه اي نداشته باشد
يحيي آل اسحاق رئيس اتاق مشترک بازرگاني ايران و عراق در مورد وضعيت صادرات ايران به عراق خوش بين است و مي گويد کاهش صادرات به عراق که در نيمه اول سالجاري رخ داده است را درادامه سال جبران خواهيم کرد. وي همچنين توضيح داده است که گزارشات مربوط به صادرات گاز ايران به عراق هر سال در آمار صادرات گمرک ذکر مي‌شد اما در سال جاري اين موضوع لحاظ نشد و بخشي از کاهش در آمار صادرات به کشور همسايه به همين دليل است. او وعده مي دهد که صادرات ايران به عراق تا پايان سال به 10 ميليارد دلار برسد.
اين خوش بيني را اگر در کنار آمارهايي که از رشد صادرات رقبا به عراق وجود دارد قرار دهيم، خوش بيني چندان منطقي به نظر نمي رسد. ارزش واردات عراق به 105 ميليارد دلار مي‌رسد و ايران در حالي براي 10 ميليارد دلار از اين بازار به سختي تلاش مي کند که اگر ظرفيت هاي صادراتي ايران را در نظر بگيريم و به قرابت هاي فرهنگي و سياسي دو کشور توجه کنيم دستيابي به صادراتي فراتر از اين رقم کاملا در دسترس است. ضمنا بايد دانست ايران طي چند سال اخير هميشه عملکرد ضعيف تري در صادرات نسبت به امارات متحده عربي، ترکيه و چين داشته است و سهم ايران در حال هديه شدن به اين رقبا است.
آمارها از بازار عراق چه مي گويد؟
اگر آمارهاي مبادلات ايران و عراق را بررسي کنيم اين نتيجه به دست مي آيد که طي 7 ماهه نخست سال 1401 حدود 11.5 ميليون تن کالا به ارزش 4 ميليارد دلار از ايران به عراق صادر شده که به لحاظ وزني 42 درصد و به لحاظ ارزشي 27 درصد افت را نشان مي دهد. ايران در همين مدت، بالغ بر 146 هزار تن کالا به ارزش 112 ميليون دلار از عراق وارد کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به لحاظ وزني 89 درصد و به لحاظ ارزشي 82 درصد افت داشته است. اگر اين دو آمار را کنار هم قرار دهيم هنوز ايران دست بالاي تجارت با عراق را دارد چرا که واردات کشور ما از عراق نيز کاهش قابل توجهي داشته است اما کاهش واردات از عراق نبايد ما را از واقعيت کم شدن سهم ايران در بازار صادرات عراق غافل کند.
محصولات کشاورزي سهم مهمي در کل صادرات ايرن به عراق دارد و اين درحاليست که بيشترين کاهش را نيز در صادرات اين محصولات به عراق شاهد هستيم. براي مثال دو محصول سيب و گوجه با افت هاي چشمگيري در صادرات به عراق مواجه شده اند که احتمالا با بخشنامه ها و دستورالعمل هايي است که اين کشور در پذيرش محصولات کشاورزي ايراني دارد، مربوط است اما اين دستورالعمل ها و بخشنامه ها با رايزني و ارائه توضيحات و در يک کلام ديپلماسي اقتصادي قوي قابل رفع است. بر اساس آمارها، صادرات گوجه فرنگي 37 درصد، صادرات سيب تقريبا 50 درصد و صادرات هندوانه حدود 3 درصد افت کرده است. مسئولان تشکل هاي کشاورزي اخيرا اعلام کرده اند که بي ثباتي سياست هاي صادراتي و وضع عوارض ناگهاني روي صدور محصولات کشاورزي که گاه عوارض را يک شبه 100 درصد افزايش مي دهد از دلايل کاهش صادرات به عراق محسوب مي شود.
به نظر مي رسد بازار عراق اکنون با هجوم شرکتهاي خارجي و سرازيرشدن انواع کالاها و خدمات يکي پس از ديگري روبرو شده و کار ايران براي حضور موثر در اين بازار روز به روز در حال سخت تر شدن است. اين درحاليست که بازار عراق در برخي بخش ها از جمله محصولات لبني و پوشاک نيازهاي گسترده اي به محصولات وارداتي دارد و ايران نيز در اين حوزه ها با مازاد توليد و ظرفيت صادرات مواجه است.
نظر شما
آخرین اخبار
