پیشنهاد غیر رسمی مشاور امنیت ملی دولت بایدن برای توافق موقت با ایران، یک تله دیپلماتیک است.
در
چند روز اخیر گزارشی در آکسیوس منتشر شد که طی آن این وبگاه خبری آمریکایی
مدعی شده بود: «رابرت مالی، مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتوگو با همتای
اسرائیلی خود ایده توافق موقت با ایران را برای خرید زمان در زمینه مذاکرات
هستهای مطرح کرده است.» پیشنهاد آمریکا آزادی بخشی از پول ایران در ازای
توقف غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم است. روزنامه فرهیختگان درباره این
طرح آمریکاییها مینویسد: آمریکا به شکل یکجانبه از توافق بینالمللی
برجام خارج شد و تنها هزینهای که تا به الآن برای این رفتار غیرمتعهدانه
خود پرداخت کرد، عدمحضور مستقیم این کشور در دور جدید مذاکرات با ایران
بوده است.در طرف مقابل ایران که تنها طرف
اجراکننده تعهدات خود در توافق برجام بوده، سعی کرد تا با گسترش فناوری
هستهای خود بیش از این از معطل ماندن برای اجرای تعهدات طرفین غربی متضرر
نشود. توسعه صنعت هستهای و رساندن سطح غنیسازی به ۶۰ درصد، این پیام را
به آمریکاییها منتقل کرده که فناوری بومی هستهای ایران بهسرعت قابل
بازیابی است و با فریبهای سیاسی مثل امضای توافق و عدماجرای آن توسط
آمریکا نمیشود آن را از بین برد. فعالشدن ظرفیتهای هستهای ایران باعث
شد تا بار دیگر میز مذاکرات برای توافق بر سر مواردی همچون رفع تحریم و
محدودسازی فعالیتهای هستهای برپا شود. حال اما آمریکا قصد دارد تا بار
دیگر به میز مذاکره با ایران بازگردد بدون اینکه در قبال اقدامات
غیرمتعهدانه خود متحمل هزینهای شود. آمریکا نهتنها به تعهدات پیشین خود
عمل نکرده، بلکه اجرای تعهدات پیشین خود را نیز منوط به نتیجه رسیدن
مذاکرات میداند. این مطالبه درحالی است که ایران یکبار تعهداتش را اجرایی
کرده و چیزی در مقابل آن دریافت نکرده و طبیعی است که در مقابل سابقه
بدعهدی کشورهای غربی بهسادگی نیز کوتاه نمیآید. آمریکا با دانستن این
نکته برای اینکه فعالیتهای هستهای ایران را محدود کند، توافق موقت این
درحالی است که هزینه محدودیت برای فعالیتهای هستهای ایران کمتر از لغو
تمامی تحریمها نیست. همان چیزی که پیش از این روی آن توافق شده بود و هر
چیزی غیر از این مورد زیادهخواهی است که طبیعتا ایران نباید با سهلانگاری
در مقابل آن کوتاه بیاید.ابتکار توافق موقت یک تجربه جدید برای ایران
نیست. پیش از این دولت روحانی یکبار مسیر توافق موقت را امتحان کرده است.
تجربهای که به غیر از معطل نگهداشتن فعالیتهای هستهای هیچ خروجی دیگری
نداشت.همچنین تعیین ضربالاجل برای رسیدن به توافق آنهم برای یک
پرونده پرمناقشه، دیگر خطای راهبردیای بود که صرفا فشار روانی برای تیم
مذاکرهکننده به همراه میآورد.با چنین نگاهی دیگر توافق موقت با هدف
ادامه مذاکرات رویکرد ایران نخواهد بود؛ چراکه ایران یکبار این مسیر را
پیموده و درحال حاضر چیزی جز توافقی نهایی با ضمانت اجرایی، هدف ایران
نیست. هراس اسرائیل از قاطعیت ایران و عقبنشینی آمریکا در وینمحافل صهیونیستی از اینکه دولت آمریکا مجبور به عقبنشینی مقابل ایران در مذاکرات وین شود، ابراز نگرانی میکنند.البته آرزوی صهیونیستها چیز دیگری است اما همانها اذعان دارند که دولت ایران در مذاکرات وین منفعلانه عمل نخواهد کرد.در
این باره رادیو فردا گزارش داد: یک هفته مانده به آغاز دور جدید مذاکرات
برجامی در وین، وزیر دفاع اسرائیل گفته است از توافقی که ایران را در
برنامه هستهای به عقب براند و از طریق اعمال نظارت موثرتر بر سایتهای
اتمیاش، این توانمندی را از ایران سلب کند، حمایت میکند. بنی گانتز
در نشستی مشترک که از سوی روزنامه اسرائیلی هاآرتص و دانشگاه کالیفرنیایی
یوسیالای برگزار شد، گفت: من حامی توافق هستهای بلندمدتتر و قویتر
که نظارت دقیقتری بر آن اعمال شود، هستم اما وضعیت حال حاضر مغایر با این
شرایط است.یوسی کوهن، رئیس پیشین سازمان جاسوسی اسرائیل نیز در این
نشست گفت توافقی که بر اساس برچیدن تاسیسات هستهای ایران در نطنز و فردو
تنظیم شود، از نظر اسرائیل خوب است. اما بعید میدانم در دوران رئیسی،
توافق جدیدی از مذاکرات وین حاصل شود.کوهن گفت: رئیسی، افراطیتر از روحانی است. اطمینانی به حصول توافق در وین نیست و این تلاشها شکست خواهد خورد.در
همین حال به گزارش روزنامههاآرتص، موشه یعلون وزیر دفاع اسبق اسرائیل
گفت: با نگاهی به سیاست دهه گذشته در مورد ایران، اشتباه اصلی خروج ترامپ
از توافق بود. این توافق به خودی خود یک اشتباه تاریخی بود اما خروج از آن
بهانهای را به آنها داد تا غنیسازی را ادامه دهند.از سوی دیگر
روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن در گزارشی تاکید کرد: تلآویو نگران است که
واشنگتن برای امضای توافق هستهای حاضر به ارائه هرگونه امتیازی به ایران
است. رژیم اشغالگر اسرائیل به فرستادن پیامهای مستقیم و غیرمستقیم ادامه
داده، مبنی بر اینکه برای از بین بردن برنامه هستهای ایران درصدد حمله به
این کشور است. این در حالی است که تشکیلات امنیتی و سیاسی اسرائیل هر دو
کاملا مطمئن هستند که واشنگتن در مسیر امضای توافق جدید با جمهوری اسلامی
گام برمیدارد، در حالی که اسرائیل به طور کامل با آن مخالف است.در
همین حال روزنامه هاآرتص نوشت: گزارش یکی از نهادهای اطلاعاتی اسرائیل
نشان میدهد که در مذاکرات آینده میان ایران و گروه چهار به علاوه یک در
وین، آمریکا با خواستههای برجامی ایران موافقت خواهد کرد. در آستانه
ازسرگیری مذاکرات احیای برجام، نهادهای اطلاعاتی اسرائیل پیشبینی کردهاند
که نمایندگان ایران به سختی بر مواضع خود پافشاری خواهند کرد و درصدد کسب
امتیازات بیشتری از کشورهای غربی هستند، اما ایالات متحده که بهصورت
مستقیم در این مذاکرات حضور ندارد، برای نهایی کردن این توافق، تقریبا با
همه خواستههای تهران موافقت خواهد کرد.هاآرتص به نقل از روزنامه
«والاستریت ژورنال» نوشت: ایران در حالی به میز مذاکرات وین باز میگردد
که ذخایر اورانیوم غنیسازی شده این کشور، بیش از 11 برابر حد مجاز ذکر
شده در توافق برجام است. این ذخایر شامل مقادیر زیادی از اورانیوم 20 و 60
درصد غنیسازی شده است. لوید آمریکایی تهدید کرد روزنامه قطری جدی نگرفتیک
روزنامه قطری در ارزیابی اظهارات اخیر وزیر دفاع آمریکا تصریح کرد: اکنون
خطرناکترین چالش برای آمریکا، چین است و همین آمریکا را از تمرکز روی
مسئله ایران بازداشته است.لوید استین اخیرا گفته بود: ما همچنان متعهد
به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای هستیم و همچنان به یک راهحل
دیپلماتیک پایبندیم. اما اگر ایران مایل به تعامل جدی نباشد، آن زمان به
همه گزینههای لازم برای امنیت خود نگاه خواهیم کرد.روزنامه العربی
الجدید با تاکید بر اینکه ادبیات و زبان بدن لوید استین، خالی از تهدید جدی
علیه ایران بود، مینویسد: وزیر دفاع آمریکا اخیرا در افتتاحیه اندیشکده
متعلق به دولت بحرین سخنرانی کرد. او ایران را تهدید خطرناکی برای منطقه و
شرکای آمریکا در خاورمیانه دانست و ضمنا گفت که ما ایران و نیروهای نیابتی
آن را مهار میکنیم، اما به صورت همزمان بهدنبال به انجام رساندن برجام با
شروطی هستیم که موجب افزایش قدرتمندی ایران و تهدیدآمیز بودن آن نشود.استین ظاهرا قصد رساندن پیامهایی به ایران را داشت مبنی بر اینکه ما توافق را به انجام میرسانیم. وزیر
دفاع آمریکا به شکلی روشن و صریح در مورد خروج نیروهای این کشور از عراق و
افغانستان سخن گفته و تصریح کرد: از متحدان خود در اروپا و خلیج فارس
شنیدم که آمریکا با هدف مقابله با چین، به صورت تدریجی از منطقه خارج
میشود و خطرناکترین چالش برای واشنگتن، چین است، بله چین تهدیدی برای
منافع ماست و ما بهدنبال حمایت از منافع آمریکا با تمام قدرت هستیم. این
مسئله میتواند تاثیر فاجعهباری در منطقه خاورمیانه داشته باشد، بهخصوص
پس از آنکه آمریکا متوجه وجود یک پایگاه سری چین در امارات شده و خواستار
توقف ساخت این پایگاه شد.با در نظر گرفتن سخنان وزیر دفاع آمریکا و
زبان بدنش، متوجه میشویم که آمریکا در معرض یک چالش جدید و خطرناک قرار
دارد و این خطر را به خوبی درک میکند.بنابراین احتمالا در روزهای
آینده شاهد تحولات امنیتی بزرگی خواهیم بود که تاثیر زیادی روی منطقه
میگذارد، آنچه که میتواند مبتنی بر ایجاد گروهها و تشکلهای تازهای در
خدمت آمریکا باشد، یعنی این کشور درصدد است تا اجرای بخشی از سیاستهایش را
به نیروهای نیابتی خود واگذار کند و در ادامه، مجال بیشتری برای مقابله با
اژدهای چینی داشته باشد که چنگ و دندان نشان میدهد. چین اقدامات امنیتی،
نظامی و اطلاعاتی را در دستور کار خود قرار داده و مضاف بر آن، در فضای
مجازی نیز یک جنگ پنهان میان چین در جریان است.