ده فرمان برای نجات بورس

سازمان بورس روز سه‌شنبه بسته پیشنهادی (هفت‌+‌سه) بازار سرمایه را برای حمایت از این بازار به دولت اعلام کرد که سه مصوبه آن از روز سه‌شنبه اجرایی شد و هفت مصوبه دیگر نیز نیاز به تصویب سران قوا دارد. بر اساس گزارشی از تسنیم محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به جلسات اخیر در مجلس شورای اسلامی و همچنین ستاد اقتصادی دولت گفته بود: «بسته حمایتی 7+3 به این معناست که 3 مورد از مصوبات در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت نیاز به قانون نداشته و مصوب شد. سایر موارد نیاز به قانون گذاری دارد و از مکانیزم جلسه سران قوا مصوب نهایی خواهد شد. این 7 مورد البته در دولت مصوب شده است و به عنوان پیشنهاد دولت به شورای هماهنگی سران قوا ارائه خواهد شد.»

رئیس سازمان بورس، یکی از موارد سه گانه که از روز سه‌شنبه قابلیت اجرایی داشت بحث تخصیص منابع صندوق توسعه ملی است، گفت: «صندوق توسعه ملی 200 میلیون دلار را به فروش می‌رساند و نزدیک به 5 هزار میلیارد تومان از این محل تامین خواهد شد. این میزان به تثبیت و آرامش در بازار سرمایه کمک خواهد کرد.»

به گفته دهقان‌دهنوی بسته دهگانه هر کدام یک منابعی در داخل خود دارند. به هر کدام نباید به صورت موردی نگاه کرد. در کنار آن سازمان بورس نیز برنامه‌هایی را استارت زده که این موضوعات در مجموع به دنبال افزایش تقاضا در بازار است.

رئیس سازمان بورس تاکید کرد: «اینکه در خود دولت سه مورد معافیت مالیاتی در خصوص بازار سرمایه مصوب شده خود یک پیام دولت در مورد حمایت از بازار سرمایه است. مجموعه دولت در حمایت از بازار سرمایه جدی است. دلیل آن نیز تصویب سه مورد معافیت مالیاتی است. این به معنیست که دولت از درآمد پایدار خود گذشته است.» به گفته وی هدف نهایی ما این است به کسانی که اعتقاد دارند خرید سهام برایشان مفید است، کمک می کنیم منابع لازم را به دست بیاورند. این موضوع خود به خود منجر به ورود نقدینگی جدید و آرامش در بازار سرمایه می‌شود.

انتظار صعودی شدن شاخص با اجرای بسته ۳+۷

با به میان آمدن ماجرای بسته پیشنهادی 3+7 شاخص شاهد تغییراتی شد و فعالان بازار این تغییرات را ناشی از این بسته پیشنهادی می‌دانستند. به گفته آنها این بسته می‌تواند تقویت طرف تقاضا را به دنبال داشته باشد و بازار کم‌کم شاهد رشد خواهد بود. البته از سوی دیگر هستند فعالانی که نسبت به بازار بی‌اعتماد بوده و معتقدند که راهکارهای حمایتی تنها برای مدت کوتاهی قابلیت کنترل بازار را داشته و پس از آن باز شاهد روزهای بی‌جان بازار خواهیم بود. اما با وجود دل‌گرمی‌ها و دل‌سردی‌های فعالان و سهام‌داران حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا این بسته پیشنهادی می‌تواند بازار را از مسیر نزول دور کند و روزهای بهتری را برای سهام‌داران رقم بزند یا خیر؟ حمیدرضا میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» می‌گوید: من گمان نمی‌کنم بازار با یک بسته از مشکلاتی که گریبانش را گرفته رهایی یابد. بازار سرمایه تحت تاثیر مولفه‌های بسیاری بوده و از کمبود، نقص و مشکلات بیشماری رنج می‌برد و از مرزهای توسعه‌یافته خیلی فاصله دارد.

وی می‌افزاید: بازار سرمایه می‌توانست نقش مهمی را در اقتصاد ایفا کند اما آنطور که باید و شاید نتوانست جایگاه ویژه‌ای را در بخش‌های مختلف از آن خود کند. چراکه متاسفانه نه برنامه منسجمی وجود دارد و نه نگاه جامع‌ای برای بازار سرمایه در نظر گرفته شده است. یک جمله کلیشه‌ای وجود دارد و آن هم این است که متاسفانه بازار سرمایه همانند تمام بخش‌های اقتصادی ما ناکارآمد و ضعیف عمل می‌کند.

دامنه اثرگذار بسته 3+7 طولانی مدت نخواهد بود

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت‌وگو با اشاره به میزان تاثیرگذاری تصمیم اخیر سازمان بورس می‌گوید: واقعیت این است که نمی‌توان رشد شاخص طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه را به دلیل ده فرمان داده شده دانست. البته باید اشاره کرد که این بسته یک دامنه اثرگذار دارد اما این دامنه خیلی طولانی‌مدت نخواهد بود.

میرمعینی ادامه می‌دهد: بازار متاثر از مجموعه‌ای از مولفه‌ها بوده و این مولفه‌ها بیرونی و درونی است که به ساختار کل اقتصاد و زیرساخت‌های بازار سرمایه بازمی‌گردد. بنابراین صرفا با این ده مورد نمی‌توان خیلی امیدوار بود که بازار سرمایه به کارایی لازم دست پیدا کند و روند شاخص به مسیر روبه رشد ادامه دهد. نباید انتظار داشت که قله‌های قبلی به این آسانی بار دیگر به دست بیاید.

بسته حمایتی 3+7 نگاهی مقطعی دارد

این کارشناس بازار سرمایه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مقطعی بودن تصمیمات اشاره می‌کند و در این خصوص می‌گوید: مولفه‌هایی که در این ده فرمان به آن اشاره شده است عمدتا نگاه مقطعی بوده که برای رفع چالش و جلوگیری از ریزش بیشتر به آن توجه شده است و گمان نمی‌کنم نگاه بنیادی و اساسی به ساختار عملکردی بازار سرمایه داشته باشد و همچنین در این ده فرمان نگاه بلندمدتی برای تامین امنیت سرمایه‌گذاری نشده است.

نمی‌توان آثار مسائل سیاسی بر بازار سرمایه را انکار کرد

میر‌معینی همچنین به تاثیر مسائل سیاسی داخلی و بین‌المللی بر بازار سرمایه اشاره می‌کند و در این‌باره می‌گوید: همانطور که اشاره کردم بازار سرمایه تحت تاثیر مولفه‌های داخلی و خارجی است. بخشی از مولفه‌های خارجی (بیرونی) مسائل سیاسی بوده که ارتباط نزدیکی با بازار دارد و همیشه بر روند معاملات اثرگذار بوده است. این مسئله و میزان اثرگذاری آن بر بازار را نمی‌توان نادیده گرفت. مولفه‌های سیاسی داخلی همانند انتخابات و مولفه‌های بین‌المللی به شدت می‌تواند بازار سرمایه را تحت تاثیر خود قرار دهد.

وی می‌افزاید: بنابراین حتی اگر این ده فرمان به طور کامل اجرا شود به نظر نمی‌رسد که بازار فارغ از تاثیرگذاری این مولفه‌ها باشد. همانطور که گفتم شاید ما در نتیجه اجرای این بسته رشد مطقعی داشته باشیم اما این روند پایدار نخواهد بود.

بورس علی‌رغم حمایت‌ها به نزول خود ادامه داد

میرمعینی با اشاره به راهکارهای حمایتی که طی ماه‌های اخیر برای کمک به وضعیت بورس اتخاذ شد می‌گوید: بازار بورس باید از طریق قیمت و تحلیل کلیه عوامل اثرگذار به تعادل برسد. از وقتی که بازار شروع به ریزش کرد تصمیماتی برای کمک به این بخش اتخاذ شد اما بازار علی‌رغم حمایت‌های انجام شده به روند نزول خود ادامه داد. البته در مقاطعی برخی از راهکارها خود سبب مشکلاتی شد اما در یک نگاه کلی بازار روند را تعیین می‌کرد و آنطور که باید و شاید به راهکارهای حمایتی توجه‌ای نکرد.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار می‌کند: مولفه‌های تاثیرگذار در بازار در مقاطع مختلف، متفاوت عمل می‌کنند و تاثیر یک‌سانی بر بازار ندارند. به عنوان مثال گاهی اوقات عوامل سیاسی تاثیر برجسته‌ای را بر روند معاملات در بازار نمی‌گذارد اما در مقطعی دیگر همان عامل سیاسی شرایط بازار را تغییر می‌دهد. این تاثیرپذیری برای تمام مولفه‌های تاثیرگذار صدق می‌کند. بنابراین بازار باید خودش به تعادل برسد.

میرمعینی می‌افزاید: سیاست‌های اتخاذ شده طی ماه‌های اخیر قطعا نسخه‌های لازم برای بازار بوده اما باید توجه داشت که این نسخه‌های لازم، برای بازار کافی نبود. بنابراین راهکارهایی همانند بسته پیشنهادی تضمینی نمی‌کند که بازار روند روبه رشدی را آغاز و آن را ادامه دهد و همانطور که اشاره کردم مجموعه‌ای از مولفه‌ها باید دست‌به‌دست هم بدهند و سبب حرکت بازار به سمت مثبت و منفی شوند. بنابراین من نسبت به تاثیر این بسته آنچنان خوشبین نیستم و گمان نمی‌کنم رشد شاخص و تحول بازار سرمایه را به دنبال داشته باشد.