اتفاقات منجر به توافق بر سر برجام، مو به مو در حال تکرار شدن است؛ اردیبهشت سال ۹۴ بود که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه از شروع نگارش توافق با ۱+۵ خبر داد؛
حالا دو روز بعد از خبر عباس عراقچی درباره ورود به مرحله نگارش توافق، روسها میگویند که مذاکرات وارد مرحله نگارش شده و اتحادیه اروپا هم از پیشرفت مذاکرات خبر میدهد. شروع این مرحله در حالی است که «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید تأکید کرده که تحریمها زمانی لغو خواهند شد که امریکا به طور شفاف مطمئن شود که جمهوری اسلامی فعالیت هستهایاش را کاهش میدهد و غنیسازی را محدود میکند.
اکثر هیئتهای حاضر در مذاکرات وین، از ورود مذاکرات به مرحلهای جدید خبر میدهند. «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، دیروز گفت که مرحله جدیدی در گفتگوهای احیای توافق هستهای ایران شروع شده و در صفحه توئیتر خود نوشت: «در جمعبندی نتایج دو هفته ارزیابی درباره احیای برجام میتوانیم با رضایت بگوییم که مذاکرات وارد مرحله تهیه پیشنویس شده است.» روز شنبه عباس عراقچی هم اعلام کرده بود که مسیری که باید طی شود، الان مقداری شناخته شدهتر است و «مذاکرات به مرحلهای رسیده که طرفها میتوانند روی یک متن مشترک شروع به کار کنند.» عراقچی گفته بود میتوان «نگارش متن حداقل در حوزههایی که اشتراک نظر وجود دارد» را شروع کرد، جملهای که معنی دیگر آن، این است که با وجود رسیدن به مرحله نگارش، هنوز در برخی حوزهها اشتراک نظر وجود ندارد. از موضع دیروز روسها و نماینده اتحادیه اروپا در وین اینطور برمیآید که طرفهای حاضر در وین، با وجود اختلافات، نگارش توافق را شروع کردهاند و به اصطلاح عامیانه روند «بنویسیم، ببینیم چه میشود» کلید خورده است. میخائیل اولیانوف با وجود خبر دادن از شروع نگارش توافق، در توئیتر نوشت: «با راهکارهای عملی هنوز فاصله زیادی داریم، اما از فقط صحبت کردن به توافق کردن روی گامهای مشخص برای حرکت بهسمت اهداف رسیدهایم.»
انریکو مورا، معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم، هرچند پیشبینی کرده که «امریکا در حال پیوستن دوباره به برجام و اجرای کامل آن است» و تأکید کرده که «پیشرفتهایی حاصل شده که به هیچ وجه ساده نبود»، ولی او هم میگوید: «با این حال اکنون باید جزئیات کار را نهایی کنیم.» البته آلمانها ترجیح دادهاند بیشتر نیمه پرلیوان را نگاه کنند، طوری که سخنگوی دولت آلمان بدون اشاره به جزئیات بیشتر، صرفاً گفته که شاهد پیشرفت و عزم برای حرکت رو به جلو در مذاکرات شرکای توافق هستهای در وین هستیم.
ارزیابیهای مثبت از روند مذاکرات که به شروع نگارش توافق کشیده شده، در حالی است که بهرغم اصرار ایران بر راستیآزمایی از لغو تحریمهای امریکا، نشانه چندانی از نرمش امریکا به چشم نمیخورد. به گزارش بلومبرگ، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی امریکا روز یک شنبه یک بار دیگر گفت که تحریمها زمانی لغو خواهند شد که امریکا به طور شفاف مطمئن شود که جمهوری اسلامی فعالیت هستهایاش را کاهش میدهد و غنیسازی را محدود میکند. این موضع در تضاد با موضع اعلامی ایران است که گفته، بعد از راستیآزمایی لغو تحریمها، تعهدات برجامی خود را از سرخواهد گرفت.
ارزیابی تلآویو
روندی که طی یکی دو روز گذشته در وین شروع شده، تقریباً همان چیزی است که اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ قبل از دستیابی ایران و ۱+۵ به توافق نیز تکرار شد. محمدجواد ظریف اوایل اردیبهشت ۱۳۹۴ گفته بود که نگارش متن توافق هستهای از ۹ اردیبهشت شروع میشود. او چند روز قبلتر، گفته بود: «با توجه به اینکه اختلاف دیدگاههایی درون این شش کشور وجود دارد، نگارش متن توافق نهایی کار بسیار دشواری است» و البته همین اختلافات نیز باعث شد با وجود شروع نگارش برجام از اردیبهشت ۱۳۹۴، بیش از سه ماه تا رسیدن به توافق در تیر ماه طول بکشد. همین روند، در مذاکرات جاری در وین هم در حال تکرار است، با این تفاوت که طرفهای مذاکره، احتمالاً در حال دستیابی به توافقی به مراتب کوتاهتر از برجام هستند، به همین خاطر، دیروز پایگاه خبری آکسیوس مدعی شد که مقامات اطلاعاتی و نظامی اسرائیلی در نشست امنیتی کابینه، به این ارزیابی رسیدهاند که امریکا به زودی به توافق هستهای بازخواهد گشت. مقامات اطلاعاتی و نظامی ارشد رژیم صهیونیستی که روز یک شنبه در نشست کابینه امنیتی این رژیم حضور داشتند، گفتهاند، ما تعجب نمیکنیم اگر طی هفتههای آینده میان قدرتهای جهانی و ایران یک توافق امضا شود. «جروزالم پست» روزنامه اسرائیلی البته، به نقل از یک مقام امنیتی اسرائیلی نوشته که امریکا قصد دارد به هر قیمتی با ایران به توافق جدید دست یابد.