توافق هسته‌ای هنوز بلاتکلیف است دیپلماسی خاموش راه نجات برجام؟

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: الوود در برنامه «فراتر از خبر» شبکه الجزیره افزود: باقی ماندن تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده علیه ایران، به نفع هیچ طرفی نیست، چرا که ملت ایران از این شرایط آسیب می‌بیند.

وی تصمیم ایران برای ادامه غنی سازی اورانیوم را تاسف بار خوانده و ابراز امیدواری کرد که تهران به تعهدات برجامی خود بازگردد، بویژه آنکه دولت ترامپ که عامل خروج آمریکا از توافق هسته‌ای بود، نیز از قدرت کنار رفته است.

شکاف بین تهران و واشنگتن در خصوص چگونگی رسیدن به توافق جدیدی برای پرونده هسته‌ای ایران، همچنان ادامه دارد.

در این میان، محمد جواد ظریف اظهار امیدواری کرده است که ژاپن بتواند در مورد قانع کردن رئیس جمهور آمریکا برای رفع تحریم‌های اقتصادی از ایران، نقشی ایفا کند.

این در حالی است که بایدن اعلام کرده ایران باید به تعهدات خود در برجام بازگردد، تا در ادامه تحریم‌ها از این کشور برطرف شود.

فاطمه الصمادی، پژوهشگر مرکز مطالعات الجزیره و کارشناس مسائل ایران، تصمیم تهران برای تعلیق عمل به پروتکل الحاقی به توافق هسته‌ای در تاریخ ۲۱ فوریه، در صورت رفع نشدن تحریم‌های ایالات متحده را یک گزینه اجباری برای ایران توصیف کرد.

الصمادی این گزینه ایران را عاملی برای فشار بر ایالات متحده و طرف‌های اروپایی نیز دانست، چرا که به این معناست که تهران برنامه‌های هسته‌ای خود پیش از برجام را احیاء خواهد کرد.

وی تاکید کرد که ایران نمی‌خواهد از توافق هسته‌ای خارج شود، اما از طرف‌های مختلف از جمله داخل این کشور، تحت فشار است. تهران مخالف پایبندی به تعهدات برجامی، بدون التزام طرف مقابل بوده و این امر را یک بار سیاسی و اقتصادی بزرگ برای خود می‌داند.

آخرین مجادلات بین واشنگتن و تهران در مورد نفتکش شرکت یونانی بود که در آن ایران تلاش ایالات متحده برای مصادره دو میلیون بشکه نفت این نفتکش را دزدی دانست.

سخنگوی وزارت خارجه ایران تاکید کرد که نفتی که در آن نفتکش بارگیری شده، به بخش خصوصی اختصاص دارد. او جزئیات بیشتری در این راه ارائه نکرد. وزارت دادگستری آمریکا دستور مصادره نفتکش مذکور را در دوره ریاست ترامپ صادر کرده بود و اقدام ایران را تلاش برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه تهران می‌دانست.

در این میان، روسیه از تحولات موجود بر سر پرونده هسته‌ای ایران غایب نیست و سرگئی ریابکوف وزیر خارجه روسیه از واشنگتن خواسته است اشاره‌های واضحی در مورد بازگشت به توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌های ایران داشته باشد. روسیه، ایران را هم به خویشتنداری دعوت کرده است. این دعوت، اما با مانور‌های نظامی دریایی مشترکی همزمان شده است که تهران و مسکو قصد دارند روز سه شنبه در شمال اقیانوس هند انجام دهند.

به گفته ارتش ایران، نیرو‌های دریایی وابسته به ارتش و سپاه پاسداران، در رزمایش‌هایی با نیرو‌های روسیه مشارکت می‌کنند و هدف از این رزمایش ها، تقویت امنیت و استقرار در منطقه و توسعه همکاری بین ایران و روسیه است.

سی‌ان‌بی‌سی: هنوز فرصت نجات برجام وجود دارد

شبکه سی‌ان‌بی‌سی در گزارشی با اشاره به اقدامات هسته‌ای ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی خود و ضرب‌الاجل سوم اسفند برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، تاکید کرد که هنوز فرصت نجات توافق هسته ای وجود دارد.

به گزارش ایسنا، شبکه سی‌ان‌بی‌سی در گزارش خود با ادعای اینکه جدیدترین اقدام هسته ای ایران نقض توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ است، نوشت: آغاز تولید اورانیوم فلزی در ایران، همان طور که آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز آن را مورد تایید قرار داده، توجه قدرت‌های بین‌المللی را جلب کرده است و موانع برای بازگشت به این توافق را باتوجه به اینکه ایران خواهان برداشته شدن تحریم‌هاست، افزایش می دهد.

این رسانه آمریکایی در ادامه مدعی شد که تولید اورانیوم فلزی با غنی سازی اورانیوم کاملا متفاوت است و موارد مصرف کمی در فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز دارد و افزود: این اقدام ایران زنگ هشدار را برای برخی در جامعه بین‌الملل به صدا درآورد. به گفته کارشناسان مقدار بسیار بیشتری از 3.6 گرم از این ماده (اورانیوم فلزی) می تواند برای تولید هسته یک بمب اتمی مورد استفاده قرار گیرد. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود 3.6 گرم اورانیوم فلزی را در تاسیسات اصفهان که کمتر از اندازه یک انگشت است، تایید کرده اند.

یک مقام پیشین آمریکایی در دولت باراک اوباما که در مذاکرات برجام نیز مشارکت داشت در گفت وگو با سی‌ان‌بی‌سی خاطرنشان کرد: این اقدام ایران جدی‌ترین گام هسته‌ای است که آنها تاکنون برداشته اند و این، واقعا تحریک‌آمیز است.

این مقام پیشین آمریکایی همچنین گفت: من فکر نمی کنم که این مسئله احتمال ورود به برجام راکارشناسان تضعیف کند اما در عین حال، دردسر ساز است.

به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، با این حال منطقه ای معتقدند که توافق هسته ای هنوز قابل حفظ شدن است.

انیسه تبریزی، محقق ارشد اندیشکده بنیاد مطالعات امنیت و دفاعی سلطنتی در انگلیس معتقد است که اقدامات ایران قابل بازگشت هستند، به ویژه اگر در مدت زمانی کوتاه انجام شوند.

وی ادامه داد: محکومیت‌هایی (علیه ایران) وجود داشته است اما هیچ سیگنالی را مبنی بر اینکه این پایان تلاش ها برای احیای مذاکرات بر سر برجام است، مشاهده نکرده ایم.

صنم وکیل معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکده چتم هاوس نیز دراین‌باره می‌گوید: ایران قابلیت تحت فشار قرار دادن سایر امضا کنندگان توافق هست ای را در کوتاه مدت دارد اما در بلند مدت، این آمریکا است که می بایست به رایزنی های کمیسیون مشترک وارد شود زیرا واشنگتن نقش محوری را در رفع تحریم های ایران در این توافق دارد.

وی همچنین تصریح کرد: اگر جامعه بین‌المللی به معنای واقعی مایل به مهار این بحران با است، اجرای یک استراتژی پایبندی به برجام و پیاده کردن طرحی برای مذاکره با ایران و کمیسیون مشترک، ضروری است. هر چه زودتر آنها بتوانند این طرح را گسترش دهند، بهتر می توانند تلاش‌های بیشتر ایران برای دامن زدن به شرایط کنونی را کاهش دهند.

استاندارد دوگانه غرب در مواجهه با ایران در موضوع برجام

همچنین دبیر شورای راهبردی روابط خارجی با تاکید بر این که منطق و اصول ثابت شده در روابط بین الملل می گوید که طرفی که به طور کامل از توافق نامه خارج شده باید به آن برگردد، گفت: به نظر می رسد آمریکا و غربی‌ها به نوعی مغلطه می کنند و با استانداردهای دوگانه پیش می‌روند.

محمد باقر خرمشاد در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از ادعای آمریکا مبنی بر اینکه ایران باید ابتدا به برجام برگردد گفت: در این مسئله از منظر روابط بین‌الملل می توان گفت که دو منطق در نقطه مقابل هم صف‌آرایی کردند به عبارت دیگر موضوع این است که قراردادی بین یک کشور از یک طرف و ۵ کشور از سوی دیگر منعقد شده و یک طرف به تعهدات خود کاملا عمل کرده و بیش از ۱۰ گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام تعهدات را تایید کرده است.

وی افزود: در طرف مقابل هم یکی از اعضا به طور کامل از تعهدات خارج شده و اعلام کرده که این معاهده را قبول ندارم و طرف های دیگر هم حتی جزئی به تعهدات خود عمل نکردند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در یک معاهده بین‌المللی بر اساس قوانین ، عرف و ساختارهای بین المللی برای این که به حالت اول که امضا شده برگردد باید دید طرفین چه اقداماتی را باید انجام دهند. در واقع این یک طرف ماجراست حتی در این توافق‌نامه پیش‌بینی شده بود که اگر یک طرف از معاهده خارج شده و به تعهداتش عمل نکند طرف مقابل این اجازه را دارد که تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورده به گونه ای منافع خودش تامین شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه ایران بر اساس ماده ۳۶ و ۳۷ برجام کاهش تعهدات خود را انجام داده گفت: منطق و قانون بین‌الملل به عنوان اصول ثابت شده می گوید که اگر طرفی از معاهده خارج شود او باید برگشته و به تعهدات خود عمل کند تا طرف مقابل نیز در مورد تعلیق تعهدات تصمیم دیگری اتخاذ کند.

خرمشاد بیان کرد: منطقی که آمریکا در پیش گرفته منطق زور است ایالات متحده خود را قدرت برتر می داند در حالی که اجماع عقلا ایجاب می کند که آمریکا از برجام خارج شده و باید برگردد اما بنا به قاعده ده زور که متاسفانه در روابط بین الملل اخلاق بدون سیاست جاری است آمریکا ادعا می کند که ایران باید تعهدات تعلیق شده را رفع کرده و به برجام برگردد تا او هم به تعهداتش عمل کند.

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی خاطر نشان کرد: آمریکا حتی در دوره اوباما هم به تعهدات خود عمل نکرد. در حالی که ایران همواره تعهدات خود را عمل کرده است. او حتی در دوره ترامپ به طور کامل از توافق نامه خارج شد. متاسفانه واقعیت روابط بین الملل در غرب این گونه است که اصرار به تحمیل خود بر غیر از خود دارد و بارها چنین رویه ظالمانه در روابط بین الملل خودش را بروز و ظهور داده است.

وی در ادامه بیان کرد: محور مطالبات ایران بر اساس توافق نامه مطالبات اقتصادی بوده در حالی که آنها می گفتند ایران به سلاح اتمی دسترسی نداشته باشد اما شاهد هستیم که اقتصاد ایران را کوچکتر کردند و فشار بیشتری را به ملت وارد کردند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: منطق ایران به لحاظ قانونی ، عقلایی و عرصه خرد و عرف رایج بین الملل منطق درست و قابل دفاعی است در حالی که طرف مقابل حتی این جار و جنجال ها را هم اگر حذف کنیم منطقش زور است.