ناشران از نمایشگاه کتاب مجازی می‌گویند تجربه موفق کتاب بازی پشت ویترین مجازی

4 روز از آغاز به کار رسمی اولین نمایشگاه مجازی کتاب می‌گذرد، نمایشگاهی که پیش از برگزاری‌اش هم احتمال کاستی‌های بسیار برای آن محتمل بود، از عدم وجود زیرساخت مناسب گرفته تا تنها تبدیل شدن به فروشگاه تازه‌های نشر و از دست دادن کارکرد نمایشگاهی.

به هر صورت با وجود برخی مشکلات این نمایشگاه کار خود را آغاز کرد. تا پیش از برگزاری نمایشگاه، ناشران گوناگون کمی به آن بدگمان بودند و تصور می‌کردند که این نمایشگاه چنانچه باید نمی‌تواند به گردش مالی آن‌ها که تکیه بسیاری بر نمایشگاه کتاب دارد، کمک کند اما حالا پس از گذشت چند روز ناشران هم کم‌کم همراه این مسیر شدند. مجید پرهیزکاری، مدیر انتشارات میلکان در گفت‌وگو با «ابتکار»، بیان کرد: مشکل اصلی کتاب در کشور ما، در دسترس نبودن آن نیست، زیرا امروزه از طریق فروش آنلاین و فضای مجازی به‌راحتی کتاب‌ها در دسترس قرار می‌گیرند، بلکه باید در زمینه تشویق مردم به کتابخوانی برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی کرد.

او افزود: با وجود اینها، برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، مزیت‌های زیادی هم دارد. ازجمله اینکه مردم در خانه خود از طریق مراجعه به سایت می‌توانند با تخفیف و ارسال رایگان کتاب‌های موردنظرشان را خریداری و دریافت کنند. همچنین به ناشران کمک کرده که بدون واسطه و محدودیت، بتوانند کتاب‌های خود را عرضه کنند.

این ناشر گفت: یک حُسن بزرگ برپایی این نمایشگاه این است که امکان فروش کتاب قاچاق و کپی وجود ندارد. همچنین در نمایشگاه مجازی ناشر مستقیما می‌تواند کتاب‌های تولیدی خود را به فروش برساند.

او افزود: امیدواریم در دوره‌های بعدی نمایشگاه مجازی، با استفاده از تجربیات این دوره و رفع نواقص و توسعه زیرساخت‌ها، شاهد رونق بیشتری هم باشیم.

مدیر انتشارات میلکان با اشاره به عرضه 150 عنوان کتاب از سوی این انتشارات در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، گفت: از این تعداد کتاب، 44 عنوان از ابتدای سال جاری به چاپ رسیده است. به دلیل مشکلات مربوط به کاغذ، نتوانستیم تعدادی از عناوین جدید خود را به موقع چاپ و در نمایشگاه عرضه کنیم.

از سوی دیگر، عباس نوروزی، مدیر فروش انتشارات کتاب ارجمند معتقد است که در شرایط فعلی و کرونا نمایشگاه مجازی به کمک ناشران آمده است. او به «ابتکار» گفت: در وضعیت شیوع بیماری کرونا، برگزاری نمایشگاه کتاب به‌صورت مجازی، کمک خوبی برای ناشران است. شاید نمایشگاه مجازی کتاب از نظر میزان فروش و ارتباط رودررو با مخاطبان، ‌نتواند جای نمایشگاه فیزیکی را بگیرد، اما باید پذیرفت که در شرایط کنونی برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی هم برای ناشران هم علاقه‌مندان به کتاب، ارزشمند است.

او ادامه داد: یکی از محاسن نمایشگاه مجازی، محدود نبودن میزان عرضه کتاب‌هاست. همچنین بسیاری از هزینه‌ها به‌ویژه برای ناشران شهرستانی و همچنین کتاب‌دوستان در سراسر کشور کم شده است.

این ناشر گفت: برخی از مشکلات به‌وجود آمده در دو روز نخست نیز به‌ دلیل ترافیک بالای سایت است که نشان می‌دهد استقبال از نمایشگاه خوب بوده است. البته لزوم ارتقای زیرساخت‌ها در این زمینه لازم به‌نظر می‌رسد. با جمیع جهات باید گفت که حُسن‌های برگزاری نمایشگاه بر نواقص آن می‌چربد.

نوروزی در ادامه اظهار کرد: انتشارات کتاب ارجمند در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران با حدود 950 عنوان کتاب حضور دارد. از ابتدای سال جاری تاکنون 170 عنوان کتاب به چاپ رسانده‌ایم که نزدیک به 160 عنوان از آن‌ها در نمایشگاه عرضه شده‌اند.

او افزود: «زندگی خود را دوباره بیافرینید»، «خلاصه روانپزشکی کاپلان»، «رهایی از زندان ذهن»، «اصول مصاحبه بالینی»، «توجه و آگاهی» و «طرح‌های درمانی» برخی از عناوین شاخص ما هستند که با توجه به بازخوردها و استقبال قبلی مخاطبان، به‌نظر می‌رسد در نمایشگاه مجازی هم جزو پرفروش‌ها باشند.

اما چرا تا پیش از این نمایشگاه کتاب به صورت مجازی برگزار نشد و ناشران متحمل ضررهای بسیاری شدند؟ محمد حسین اسماعیلی مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین، در گفت وگو با «ابتکار» با بیان اینکه برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب باید خیلی زودتر اتفاق می‌افتاد، عنوان کرد: با توجه به شرایطی که وجود داشت این ظرفیت بود که نمایشگاه زودتر برگزار شود تا ناشران و مردم بتوانند از منفعت‌ها و فرصت‌های بسیار خوبی که در دل آن وجود دارد برای خود استفاده کنند.

اسماعیلی با اشاره به اهمیت نمایشگاه مجازی کتاب گفت: حوزه کتاب و نشر در دوره کرونا صدمات زیادی دیده است و در حالی که هر ساله برگزاری نمایشگاه‌های کتاب می‌توانست کمکی به حال اقتصادی ناشران باشد حذف شد و همین مسکن هم دیگر برگزار نشد.

او افزود: یکی از موضوعاتی که در دوره کرونا تقویت شد بحث فضای مجازی بود و بسیاری از حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، رسانه‌ای و .. به سمت استفاده از این فضا رفتند تا فعالیت‌های خود را دنبال کنند.

او با اشاره به لزوم حمایت از صنعت نشر و فرهنگ گفت: البته هنوز هم دیر نیست و معتقدم نمایشگاه‌های مجازی کتاب می‌تواند کمک خوبی به اهالی نشر باشد تا تازه‌های نشر خود را در معرض دید مخاطبانشان در سراسر کشور قرار دهند و مردم نیز بتوانند کتاب‌های مورد نیاز خود را از بستر این نمایشگاه فراهم کنند.

اسماعیلی ادامه داد: امیدوارم ما هم بتوانیم در استان قزوین میزبان این رویداد مثبت و خوب باشیم زیرا کرونا هر ایراد و مشکلی که داشت توانست ظرفیت و پتانسیل‌های موجود در فضای مجازی را بیش از پیش نمایان کند و اگرچه باید خیلی زودتر از این فضا استفاده می‌کردیم اما هنوز هم این فرصت وجود دارد.

او با بیان اینکه کرونا موجب شد برنامه‌ریزی استفاده از فضای مجازی در حوزه‌های مختلف از جمله نشر و فرهنگ شکل منسجم‌تری به خود بگیرد، تاکید کرد: ناشران و فعالان حوزه کتاب و کتابخوانی نیز در این ماه‌ها به این فضا روی آورده‌اند و بحث فروش اینترنتی کتاب نسبت به گذشته چندین برابر رشد داشته و آمارها نشان می‌دهد که مردم هم نسبت به استفاده از این فضا رویکرد مثبتی دارد و این ظرفیت در آن‌ها وجود دارد.

اسماعیلی یادآور شد: در این میان امیدواریم نمایشگاه‌های مجازی کتاب نیز بتواند به کمک حوزه نشر بیاید و فعالیت در این حوزه را تقویت کند و برای ناشران و مردم سودده باشد.

وی همچنین درباره یارانه‌هایی که برای این نمایشگاه‌ها‌ در نظر گرفته می‌شود، توضیح داد: امیدوارم این یارانه‌ها افزایش پیدا کند تا کمک بیشتری به ناشران و فعالان این حوزه شود و با تزریق بودجه به این نمایشگاه بخش زیادی هم از مردم و هم ناشران بهره‌مند شوند.

اسماعیلی در پایان صحبت‌های خود پیشنهاد کرد: می‌توان از بسترهای موجود در این حوزه استفاده کرد و یک نمایشگاه دایمی برای حوزه کتاب داشته باشیم و فروش اینترنتی کتاب را به شکل همیشگی در فضای مجازی داشته باشیم و از این فضا برای ساماندهی صنعت نشر کشور در بخش‌های مختلف بهره گرفت.

نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از اول بهمن آغاز و تا ششم بهمن ماه در سامانه tehranbookfair.ir ادامه خواهد داشت.