کشیدهشدن ترامپ به لبه پرتگاه توسط بولتون احمد عظیمیبلوریان . استاد پیشین مریلند رویدادهای اخیر جهان در مقیاسی باورنکردنی و بهتآور روی میدهند، درست مانند توفانی که لانه کلاغها را از بلندای درختان تخریب میکند و این پرندگان با جیغوداد در آسمان میچرخند و فریاد میزنند.
کشیدهشدن ترامپ به لبه
پرتگاه توسط بولتون احمد عظیمیبلوریان . استاد
پیشین مریلند رویدادهای اخیر جهان در مقیاسی
باورنکردنی و بهتآور روی میدهند، درست مانند توفانی که لانه کلاغها را
از بلندای درختان تخریب میکند و این پرندگان با جیغوداد در آسمان
میچرخند و فریاد میزنند. تازهترین این رویدادها بروز و همگانیشدن ویروس
کرونا در سطح جهانی و همچنین جنجالهای سیاسی جهانی است که عمدتا به
ابتکار عمل ترامپ روی دادهاند؛ مانند بههمزدن پیمانهای دفاعی و
اقتصادی مانند پیمان نفتا میان ایالات متحده، کانادا و مکزیک در قاره
آمریکا، اختلال در پیمان ناتو بین دو سوی اقیانوس اطلس و تلاش برای دورکردن
ایران از ونزوئلا که از دید ترامپ بخشی از امپراتوری ایالات متحده است.
آخرین این رویدادها تاکنون خبر انتشار کتابی با عنوان «اتاق رویدادها:
خاطرات کاخ سفید» توسط جان بولتن، مشاور امنیت ملی پیشین رئیسجمهور
آمریکاست که موجب افزایش تنش و جیغوداد ترامپ شده تاجاییکه این تاجر،
همه انرژی خود را صرف جلوگیری از بهبازارآمدن این کتاب کرده است. جنجال
تلاش ترامپ برای جلوگیری از پخش این کتاب مانند بسیاری از کارهای او
بیسابقه است. نکته جالب در این زمینه این است که اگر این رویداد در یک
کشور خاورمیانه صورت میگرفت، برخورد با آن متفاوت میبود؛ نویسنده را فورا
بازداشت میکردند و اگر مقاومت میکرد، همان بلایی را سر او میآوردند که
پلیس شهر مینیاپولیس سر یک شهروند سیاهپوست به نام جورج فلوید آورد.
فرهنگ سیاسی ایالات متحده چنین اجازهای را به رئیسجمهور نمیدهد؛ اما
چرا خبر انتشار قریبالوقوع این کتاب ترامپ را پریشان کرده است، درحالیکه
جان بولتون هم مانند ترامپ در جبهه راست افراطی ساختار سیاسی آمریکا قرار
دارد؟ این کتاب دربرگیرنده شماری افشاگری است که انتشارشان به زیان تلاش
ترامپ برای انتخابات دور دوم ریاستجمهوری تمام میشود. البته همین
افشاگریها دست نویسنده را بهدلیل دوروبودن رو میکند. چرا تا زمانی که
در مقام مشاور ترامپ در کاخ سفید حضور داشت و از مزایای امتیاز نزدیکی به
رئیسجمهور بهرهمند بود، جز سکوت و بلهقربانگفتن کاری نکرده بود؟
جنجال ناشی از تلاش ترامپ برای پخشنشدن این کتاب ضمن همه مشکلاتی که برای
مدیریت یک جامعه دموکراتیک - یا مدعی دموکراتیک بودن - دارد، از دو
امتیاز برخوردار است: نخست اینکه سرپوشی بر درد بزرگی است که با بروز ویروس
کرونا به جان جامعه آمریکا افتاده است. اقتصاد آمریکا - هم در مقیاس بزرگ
سرمایهداری و هم در مقیاس میلیونها خانوار دست به دهان آمریکایی از جمله
آفریقاییتباران و مهاجران تازهوارد - چنان دچار ایستایی شده است که بیا و
ببین. امتیاز دوم سرپوشگذاردن بر دیگر تلاشهای ترامپ در انتخابات
ریاستجمهوری سال جاری است. با انتشار خبر چاپ کتاب و توزیع آن در چند روز
آینده، رسانههای آمریکا این خبر را بهعنوان داغترین و مهمترین خبر
عالمگیر بازتاب دادند. از دید این رسانهها پنج تا 10 موضوع در کتاب مورد
اشاره موجب برانگیختن خشم ترامپ و تلاش او برای جلوگیری از پخش کتاب شده
است. مهمترین این موضوعات عبارتاند از: 1. کمکگرفتن ترامپ از رئیسجمهور
چین کمونیست در دوره اول انتخابات با وجود اتهامات اخیر ترامپ به چین در
انتشار ویروس کرونا، 2. کمک به دیکتاتورهای جهان از جمله رئیسجمهور ترکیه
در حفظ گروهبندیها و اختلافافکنی میان کشورها در جهت حفظ برتری قدرت
ایالات متحده، 3. حمایت از اردوگاههای اجباری در چین برای اویغورهای
مسلمان که بیشباهت به منزویکردن آفریقاییتباران ایالات متحده نیست،
4. افشاگری مکالمات درِگوشی همکاران ترامپ از جمله پمپئو، وزیر امورخارجه،
نسبت به بیسوادی ترامپ و نداشتن آگاهی کافی از اوضاع جهان (بولتون از
پمپئو نقل قول میکند که ظاهرا ترامپ در فلان مورد «چرتوپرت گفته است»)،
5. ترس ترامپ از افشاگری درباره انتخابات دوره اول و انتخابات مرحله دوم،
6. علاقه ترامپ به افزایش دوره زمامداری رؤسای جمهور آمریکا. البته خود
بولتون نیز در معرض انتقاد شدید نسبت به انتشار کتاب خود است. اگر علایق
ترامپ شامل ادامه ریاستجمهوری و قدرتمندکردن ایالات متحده در حد قویترین
دولت جهان است، علایق بولتون از نوشتن و انتشار کتاب خود هم کسب درآمد چند
میلیون دلاری است که فقط پیشپرداخت آن توسط ناشر دو میلیون دلار بوده است.
ترامپ سخت مقاومت میکند و میخواهد به هر قیمتی در انتخابات امسال برای
دور دوم ریاستجمهوری برنده شود. پیش از این هم اشاره کردهام
ایالات متحده آمریکا یک اجتماع سیاسی و فرهنگی بینالمللی است. جمعیت
آمریکا متشکل از نژادپرستترین مردم جهان تا آزادیخواهترین آنهاست. مردم
آمریکا به استثنای جمعیت کوچک و باقیمانده موسوم به سرخپوستان، از سراسر
جهان به آمریکا مهاجرت کردهاند. ترکیب فکری شهروندان آمریکایی یک معجون
ترکیبشده از صدها فرهنگ است. رئیسجمهور کنونی آمریکا از محافظهکارترین
شهروندان آمریکایی است که بهدلیل فعالیتهای بهارثبرده از پدر خود
بهلحاظ ثروت فردی در جامعه آمریکا شاخص است؛ اما روحیه او بیشتر به فرهنگ
امپراتوریها شبیه است تا دموکراسی نوینی که مبنی تشکیل ایالات متحده بوده
است. تلاش بسیاری از مردم جهان برای اقامت در ایالات متحده، دولتهای
آمریکا از جمله دولت ترامپ را برای کنترل فرایند مهاجرت مجبور به تدوین
راهحلهای گوناگون از تصویب قوانین تا ساختن دیوار در مرزهای جنوبی با
مکزیک واداشته و هنوز هم این کار ادامه دارد. تلاش برای مهاجرت عمدتا
بهدلیل بازبودن فضای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آمریکاست، حتی اگر برخی از
رؤسای جمهوری آن با مهاجرت اقوام غیراروپایی زیاد موافق نباشند. از دید
مهاجران، هر کشوری در جهان حق دارد متناسب با جمعیت خود در کشورهای
تازهتشکیلشده سهمی داشته باشد. این مهاجرت غیر از هجوم اولیه اروپاییان
به قاره آمریکا و کشتن سرخپوستان است. بهدلیل تنوع فرهنگی جامعه آمریکا،
گرایشهای سیاسی هم در آمریکا بسیار متنوع است، از جمله در میان ایرانیان
مقیم آمریکا، شمار قابل توجهی به سیاست محافظهکاران آمریکا علاقهمندند،
برخی حتی بدون چونوچرا عاشق افرادی مانند ترامپ هستند و حوصله شنیدن
انتقاد و بدگویی از او را ندارند. اینها جزء آن ۳۵ درصد رأیدهندگان
محافظهکار هستند که بهتازگی آقای ظریف، وزیر خارجه ایران، در سنجش توان
انتخاباتی ترامپ ذکر کرده است؛ اما شمار زیادی از ایرانیتبارها در آمریکا
اعتقاد کمتری به امثال ترامپ دارند. کتابی را هم که بولتن نوشته بهدلیل
اینکه آمریکاییها هنوز کتابخوان هستند برای او و ناشر کتاب سودآور است.
آمریکا بیش از 240 میلیون جمعیت دارد که سه برابر جمعیت ایران است. بهدلیل
تنوع نژادی و فرهنگی و توان علمی طبقه متوسط، شمار و درصد مردم کتابخوان
در آمریکا بیش از ایران است. آزادیهای قانونی آنکشور به مخالفان دولت
فرصت میدهد حرف خود را بزنند، حتی اگر برای دولت وقت مشکلآفرین باشد؛ اما
تفاوت ترامپ با رؤسای جمهور پیشین آمریکا در این است که او بردباری انتقاد
از خود را ندارد. شاید شمار کسانی که بهدلیل مخالفت با نظرات ترامپ
روزانه از کارهای دولتی برکنار میشوند، در هیچ دولت دیگری در آمریکا سابقه
نداشته باشد. بیچاره بولتن در حال سقوط در رزمگاه سیاست خارجی آمریکا پاچه
ترامپ را گرفته و با خود در آب فرومیبرد.