اشرف غنی و عبدالله عبدالله روز گذشته هرکدام برای خود مراسم تحلیف جداگانه برگزار کردند
به تمامی چالشهایی که این روزها افغانستان با آن دست و پنجه نرم میکند، اکنون باید چالش ریاست جمهوری را نیز اضافه کرد. کشوری که در اوج جنگ و ناامنی حالا دو رئیس جمهوری دارد که هرکدام روز گذشته به صورت جداگانه برای خود مراسم تحلیف برگزار کردند.
محمدرضا ستاری
به
تمامی چالشهایی که این روزها افغانستان با آن دست و پنجه نرم میکند،
اکنون باید چالش ریاست جمهوری را نیز اضافه کرد. کشوری که در اوج جنگ و
ناامنی حالا دو رئیس جمهوری دارد که هرکدام روز گذشته به صورت جداگانه برای
خود مراسم تحلیف برگزار کردند.
بن سیاسی در افغانستان زمانی تشدید شد
که پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در اوایل مهر ماه سال جاری و اعلام
نتایج آن پنج ماه پس از برگزار شدن انتخابات، عبدالله عبدالله رئیس اجرایی
دولت وحدت ملی، نتایج انتخابات را نپذیرفته و معتقد است که رقیب وی اشرف
غنی دست به تقلب گسترده و سیستماتیک زده است. از سوی دیگر کمیسیون مستقل
انتخابات اعلام کرده که اشرف غنی با کسب بیش از 51 درصد آرا پیروز انتخابات
است و برای بار دوم رئیس جمهوری افغانستان خواهد بود. جدال سیاسی بر سر
نتایج انتخابات 5 سال قبل نیز میان اشرف غنی و عبدالله وجود داشت تا
درنهایت با وساطت برخی کشورها مانند ایران یک دولت وحدت ملی به ریاست اشرف
غنی و معاونت عبدالله عبدالله تشکیل شد. در همین راستا روز گذشته و با
تمامی نگرانیهایی که از این اختلاف مهم سیاسی در افغانستان بروز کرده است،
اشرف غنی در ارگ ریاست جمهوری و عبدالله در کاخ سپیدار هرکدام برای خودشان
مراسم تحلیف جداگانه برگزار کرده و خود را رئیس جمهوری آینده افغانستان
اعلام کردند.
حمله به کاخ ریاست جمهوری
طرفداران عبدالله مدعی هستند
که دولت برآمده از تقلب در انتخابات را قبول نداشته و موظف هستند تا از
آرای مردمی صیانت کنند. هرچند غنی پیشنهاد داده تا 40 درصد کابینه و شورای
عالی صلح از سوی عبدالله انتخاب شوند و زلمی خلیلزاد نماینده آمریکا در
امور افغانستان نیز تا آخرین لحظات در حال مذاکره برای به توافق رسیدن این
دو بوده است، اما عبدالله ضمن رد کردن پیشنهاد اشرف غنی همچنان بر موضع خود
برای تشکیل دولت فراگیر اصرار دارد. به همین واسطه گروه عبدالله اقدام
اشرف غنی را کودتا بر علیه دموکراسی عنوان کرده و اعلام کردهاند که تنها
راه خروج از بحران پیش آمده ابطال نتایج انتخابات است.
در سوی مقابل
اشرف غنی در کاخ ریاست جمهوری با حضور معاونان و قاضی القضات افغانستان
سوگند ریاست جمهوری خورده و نکته مهم در این میان آن است که در مراسم تحلیف
غنی، زلمای خلیلزاد نماینده آمریکا در امور افغانستان و ژنرال اسکات
میلر، فرمانده نیروهای ناتو در افغانستان و همچنین راس ویلسون کاردار سفارت
آمریکا حضور داشتند. همچنین غنی دیروز اعلام کرد که روز سه شنبه دستور
آزادی زندانیان طالبان برای فراهم شدن مقدمات مذاکرات بینالافغانی و کاهش
ملموس خشونتها را صادر خواهد کرد.
در این میان همزمان با برگزاری مراسم
تحلیف اشرف غنی، حملهای راکتی به کاخ ریاست جمهوری افغانستان صورت گرفت
که هرچند تا لحظه تنظیم این گزارش مسئولیت آن را گروهی بر عهده نگرفته است،
اما همین مسئله سبب ترس و وحشت حاضران در مراسم تحلیف وی شد؛ به طوری که
حضار در این مراسم به صورت سراسیمه پا به فرار گذاشتند.
طالبان هم از غنی و عبدالله گلایه کرد
بروز
اختلافات عمیق در کابل میان غنی و عبدالله در حالتی تشدید شده است که
ایالات متحده آمریکا با گروه طالبان به یک توافق صلح دست پیدا کرده است. در
این راستا طالبان پس از امضای توافق صلح اعلام کرد که به عدم توسل به
خشونت در قابل نیروهای دولتی تعهدی ندارد و مذاکرات بینالافغانی برای برون
رفت از معضل امنیتی نیز هنوز در هالهای از ابهام قرار دارد. نکته جالب
اینجاست که طالبان دیروز در پیامی به اشرف غنی و عبدالله از این شکاف سیاسی
ابراز نگرانی کرده و از آنها درخواست کرد به جای اختلافات بر روی پایان
دادن به جنگ داخلی متمرکز باشند!
در این شرایط اغلب کارشناسان معتقدند
که با ضعف ساختاری در دولت کابل و نیز تشدید منازعات سیاسی، این بن بست بیش
از هر زمان دیگری به نفع گروه طالبان برای بسط قدرتش در کل خاک افغانستان
خواهد بود. در واقع شرایط طالبان بسیار شبیه به اواسط دهه 1370 شمسی است که
با سقوط دولت نجیب، این گروه توانست بر کل افغانستان سیطره یافته و حکومتش
خود را تشکیل دهد. اکنون نیز هرچند این گروه در توافق صلح با آمریکا متعهد
شده تا از بروز خشونتها جلوگیری کند، اما هنوز مشخص نیست که طالبان تا چه
میزان از مشی خشونتآمیز و تمامیتخواه گذشته دست خواهد کشید. نکته مهم آن
است که طالبان در توافق صلح خود با آمریکا اصراری فراوان به گنجاندن جمله
امارات اسلامی داشته و حالا نیز با توجه به دامنه نفوذش در خاک افغانستان،
تضعیف دولت در کابل را بهترین فرصت جهت قبضه کردن قدرت خواهد دید.
این
موضوع به گفته تحلیلگران علاوه بر قطب بندی کردن گروههای سیاسی در
افغانستان و تضعیف بیش از پیش دولت در کابل، شرایطی را فراهم میآورد تا
طالبان از آن استفاده کرده و همین مسئله نیز منجر به تداوم و افزایش
منازعات داخلی در افغانستان خواهد شد؛ امری که در آن مردم غیرنظامی و جامعه
مدنی افغانستان بیشترین هزینه را پرداخت خواهند کرد.