نسخه چاپی
ارسال به دوستان
19 سال بعد از حمله آمریکا به افغانستان، واشنگتن با طالبان بر سر میز مذاکره در قطر به توافق رسید تا خشونت‌ها پایان یابد؛ توافقی دیپلماتیک با یک گروه شبه نظامی که آینده آن مبهم است
هفتم اکتبر 2001 ارتش ایالات متحده با دستور جرج بوش پسر حمله به افغانستان را آغاز کرد، یک ماه بعد از آنکه برج‌های دوقلو با هواپیمای انتحاری در قلب نیویورک فروپاشید و القاعده مسئولیت آن را برعهده گرفت.
آفتاب
یزد- گروه سیاسی: هفتم اکتبر 2001 ارتش ایالات متحده با دستور جرج بوش
پسر حمله به افغانستان را آغاز کرد، یک ماه بعد از آنکه برج‌های دوقلو با
هواپیمای انتحاری در قلب نیویورک فروپاشید و القاعده مسئولیت آن را برعهده
گرفت. ایالات متحده از طالبان که در آن روزها برافغانستان حکومت می‌کرد
خواست که گروه‌های القاعده را که در آن کشور پناه برده بودند را تحویل دهد،
وقتی طالبان خودداری کرد، حملات آمریکا آغاز شد که به سرنگونی حکومت
طالبان در افغانستان انجامید. هرچند طالبان از تاج و تخت افتادند اما نفوذ
آنها هیچگاه پایان نیافت.
سهم خواهی آنها از قدرت همواره ادامه یافت تا همین دیروز که به نحوی اینبار توانستند از میز مذاکره سهم خود در قدرت را بگیرند. طالبان با توجه به بافت سنتی افغانستان و نفوذ ایدئولوژی‌هایی همسو با آنچه طالبانی‌ها به دنبال آن هستند توانست حضور خود را به‌رغم تلاش‌های ائتلاف ناتو در گوشه و کنار این کشور حفظ کند و حتی در سال‌های اخیر قدرت بیشتری نیز گرفته بودند. از سوی دیگر ایالات متحده با ریاست جمهوری ترامپ تحت سیاست‌های جدید دیپلماسی خود را پیش می‌برد؛ تلاش برای کاهش حضور نیروهای آمریکایی در خارج از این کشور. سیاستی که ترامپ برای کاهش هزینه‌های آمریکا در دستور کار قرار داده است. چیزی شبیه به دکترین مونرو البته نه به آن شدت در کاخ سفید مورد تاکید دارد. اینکه واشنگتن از حضور مستقیم در سایر نقاط جهان کاهش یابد.
حالا این راهبرد از سوی آمریکا موجب شد تا دولت ترامپ به دنبال راهکاری غیر از میدان جنگ برای پایان به چالشی حدودا بیست ساله باشد. زلمی خلیلزاد که افغانستانی الاصل است اما تابعیت ایالات متحده را دارد به عنوان نماینده رئیس جمهور آمریکا شد تا او مذاکرات را پیگیری و به نتیجه برساند. دیروز بالاخره بعد از ماه‌ها مذاکره این توافق حساس به نتیجه رسید و امضا شد. اهمیت این توافق در این است که میان یک بازیگر state (دولت) با یک بازیگر
non-state (غیردولتی) انجام شده است. موضوعی که می‌تواند بر شکننده بودن آن بیافزاید. هرچند فعلا زود است پیش بینی کنیم آیا این توافق پایدار خواهد شد یا خیر!
>صلح مهمتر از وسوسه پیروزی
دیروز در مراسم امضای توافق مایک پامپئو نیز در قطر حضور یافت. وزیر خارجه ایالات متحده گفت از طالبان خواست که جنگ با القاعده را ادامه بدهد و با دولت افغانستان مذاکره و گفتگو کند. او تصریح کرد: «آمریکا از همه دعوت می‌کند که بر روی هدف صلح متمرکز باشند. همه صداها باید در جامعه افغانستان شنیده شود و این امر زمانی ممکن است که امنیت نیروهای آمریکایی و افغان حفظ شود.» پامپئو خاطرنشان کرد: «گاهی بعضی گروه‌ها در این جریان ادعای پیروزی می‌کنند، ولی صلح از وسوسه پیروزی مهمتر است.» او خطاب به طالبان گفت:
«به قول‌های خودتان پایبند باشید و به جنگ با داعش ادامه بدهید. همه شهروندان افغانستان از کاهش خشونت بهره‌مند خواهند شد. افزایش خشونت باعث خواهد شد تا این توافق نقض شود و بشکند.» وزیر خارجه آمریکا اظهار داشت: «ما می‌توانیم با همدیگر قدم برداریم. در یک هفته سطح خشونت‌ها به کمترین حد ممکن رسیده است و طالبان اگر اراده این را داشته باشد که در صلح زندگی کند برایش فراهم است.» پامپئو پیش از عزیمت به قطر در واشنگتن نیز گفته بود:«کاهش خشونت در افغانستان کارایی دارد. اگرچه ناکافی است اما کار می‌کند.به گفته منابع مطلع، کاهش خشونت یک هفته‌ای در افغانستان یک آتش‌بس کامل نیست اما تعداد حملات طالبان به طرز چشمگیری کاهش داشته است.» در همین حال، شیر محمد استانکزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، امضای توافق صلح با آمریکا را توافقی برای "خروج نیروهای اشغالگر آمریکایی از افغانستان" و "پیروزی" طالبان عنوان کرد. او این "روز فتح" را به همسنگران‌شان و آنانی که در زندان‌های افغانستان محبوس هستند، تبریک گفت. رئیس دفتر سیاسی طالبان گفت از امروز تا ۱۴ ماه آینده، نیروهای خارجی از افغانستان خارج خواهند شد و این کشور یک بار دیگر به آزادی دست خواهد یافت و آنان یک نظام اسلامی در افغانستان برقرار خواهند کرد. او گفت: «پدران ما یک‌صد سال پیش با شکست انگلیس و سی سال پیش هم با شکست روسیه شاهد چنین روزی بودند.» این دیدگاه‌های متفاوت به همین جا هم ختم نشدو و از سوی دیگر محمد اشرف غنی که همین هفته گذشته پیروزی‌اش در دور جدید انتخابات افغانستان بعد از هفته‌ها کشمکش اعلام شد گفته نظام مشروع و رسمی افغانستان جمهوری است. اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان در جریان کنفرانس مطبوعاتی مشترک با اسپر تاکید کرد، در حالی که کسانی از امارت اسلامی سخن می‌گویند، نظام مشروع و رسمی افغانستان جمهوری است. پیشتر حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان گفت:«دولت این کشور از جزییات توافقنامه آمریکا و طالبان مطلع است اما با تمام موارد آن موافق نیست.» اشرف غنی در کنفرانس مطبوعاتی در کابل گفت: «تمام مواد توافقنامه مشروط است. طالبان باید تمامی تعهدات و شرایط را عملی سازد. من سال گذشته به رئیس جمهوری آمریکا طرح کاهش نیروهای آمریکایی در افغانستان را ارائه دادم.» وزیر دفاع ایالات متحده که در کابل حضور داشت نیز در کنفرانس مطبوعاتی با اشرف غنی گفت: «وزیر دفاع آمریکا هم در این کنفرانس خبری گفت که این اعلامیه مشترک آمریکا و افغانستان یک لحظه تاریخی در روند صلح است. اگر طالبان به توافقنامه عمل نکند آمریکا توافقنامه با آنان را لغو خواهد کرد.» مارک اسپر گفت «افغانستان در آستانه ورود به یک مسیر واقعی و آینده باثبات است.» او افزود: «بخش‌هایی از اعلامیه مشترک این است که از خاک افغانستان بر علیه آمریکا و متحدانش استفاده نشود.»
>بیانیه دو دولت پیش از توافق با طالبان
در این بیانیه مشترک آمده است که آمریکا نیروهایش در افغانستان را به ۸۶۰۰ تن ظرف ۱۳۵ روز از زمان امضای توافق کاهش خواهد داد. در این بیانیه تاکید شد، نیروهای آمریکا و نیروهای ناتو ظرف ۱۴ ماه از افغانستان عقب‌نشینی می‌کنند. براساس سندی که طلوع نیوز منتشر کرد، این بیانیه مشترک آمریکا و افغانستان پیش از امضای توافق آمریکا- طالبان صادر شده است. در همین حال دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در بیانیه‌ای که کاخ سفید منتشر کرد، گفت: «چنانچه طالبان و دولت افغانستان به این تعهدات پایبند باشند، ما مسیر قدرتمندی به سمت پایان این جنگ در افغانستان خواهیم داشت و می‌توانیم نیروهایمان را به خانه بازگردانیم.» ترامپ همچنین دیروز گفت:«آمریکا بسیار سخت تلاش می‌کند تا سطح سربازانش در افغانستان را کاهش داده و به ۸۶۰۰ نفر برساند و از آنجا به بعد ما تصمیم خواهیم گرفت که نتیجه نهایی چه چیزی باشد.» رئیس جمهور آمریکا با اشاره به اینکه آمریکا حتی بعد از خروج نظامیان‌اش از افغانستان یک نیروی کوچک را در این کشور حفظ خواهد کرد، گفت: «ما همواره عوامل اطلاعاتی را خواهیم داشت و آنها در آنجا کارهای دیگری خواهند داشت اما به صورت عمده ما تمایل داریم که عوامل‌مان را به خانه برگردانیم. ما این منطقه را که کانون مشکلات است، تحت نظر داریم».
>دستور طالبان برای توقف حملات!
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان گفت: امروز به همه نیروها دستور داده شده تا برای شادی ملت در برابر هرگونه حمله خویشتنداری پیشه کنند. او افزود: «بزرگ‌ترین مساله این است که امیدواریم آمریکا به تعهداتی که در جریان مذاکرات و توافق صلح داده، پایبند بماند. جنگنده‌های نیروهای خارجی بر فراز قلمروهای طالبان پرواز می‌کنند و این مساله "تحریک‌آمیز" است.» از سوی دیگر انتظار می‌رود گروه شبه‌نظامی طالبان و دولت افغانستان به دنبال امضای توافق صلح میان طالبان و واشنگتن، دست‌کم ۶۰۰۰ زندانی را تبادل کنند. سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر تایید کرد که این گروه به طور حتم مذاکرات بین الافغان را پس از امضای این توافق آغاز خواهد کرد. گفته می‌شود 5 هزار زندانی طالبان در اختیار نیروهای دولت افغانستان است. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان که در مراسم امضای توافقنامه میان آمریکا و این گروه در قطر حضور داشت به تلویزیون طلوع کابل گفت:«این یک مرحله اعتمادسازی است. آن مرحله که تکمیل شد، مرحله بعدی آغاز می‌شود که مذاکرات بین افغان‌ها است.» در همین حال سرپرست وزارت کشور اعلام کرد:«مطمئن هستیم در صورتی که طالبان به این توافقنامه‌ای که مشروط بر قطع ارتباط آن با تروریسم بین‌المللی و دیگر تعهدات است، وفادار بماند، می‌توانیم به مراحل بعدی پیش برویم. در صورتی که این گروه به تعهداتش وفادار نماند، طبعا مبارزه بر علیه آن ادامه می‌یابد و این گروه بیشتر و بیشتر منزوی خواهد شد.»
>برگ برنده ترامپ؟
دونالد ترامپ، میزان بیکاری در آمریکا را به حدی کاهش داده که رکورد 17 سال اخیر در این کشور را شکسته، رشد اقتصادی نیز بر روندی صعودی ادامه دارد و خلاصه وعده‌های این چنینی که با جیب مردم در ارتباط است را تقریبا اجرایی کرده است. اما برای آن دسته از آمریکایی‌هایی که سیاست خارجی اهمیت دارد ترامپ نیاز به یک برگ برنده دارد. در مواجهه با ایران هنوز سیاست فشار حداکثری به آنچه ایالات متحده می‌خواسته نرسیده است، توافق با کره شمالی نیز در وضعیتی مبهم است به نحوی که تکلیف آن هنوز معلوم نیست و احتمالا با توجه به اینکه حدود هشت ماه به انتخابات آمریکا مانده مساله پیونگ یانگ را باید بگذاریم برای بعد از انتخابات نوامبر. بنابراین برای ترامپ همین توافق با طالبان اگر اجرایی شود یک برگ برنده مهم خواهد بود. به ویژه اینکه در فضای سیاسی آمریکا افغانستان به باتلاقی تشبیه شده که همچنان جان نیروهای آمریکایی را می‌گیرد و چالش آن پایان نمی‌پذیرد. بنابراین پایان این مشکل که با بازگشت نیروهای آمریکایی به خانواده‌هایشان همراه خواهد بود می‌تواند بر رای ترامپ بسیار تاثیرگذار باشد. به ویژه اینکه برنامه 14 ماهه برای خروج آمریکایی‌ها اعلام شده که بیش از نصف این مدت پیش از برگزاری انتخابات خواهد بود.
اما یک روی دیگر سکه این است که اگر این توافق هم به سرانجام نرسد ضربه‌ای دیگر به سیاست خارجی ترامپ خواهد بود و این می‌تواند برای رقبای ترامپ حوزه‌ای باشد که در مناظره بیش از پیش روی آن دست بگذارند. در واقع ترامپ با امضای این توافق دست به یک قمار دیپلماتیک زده است. دیپلماسی با گروهی که اصولا شبه نظامی محسوب می‌شوند. برای او که تاجر است شاید این دست قمارها چندان عجیب نباشد اما احتمالا در این چهار سال ترامپ به خوبی یاد گرفته که در شطرنج سیاست یک جابجایی اشتباه مهره‌ها می‌تواند سرانجام غیرقابل پیش بینی را رقم زند. فعلا برای تحلیل اینکه این توافق چقدر ماندگار است، زود است. بهترین راهکار همان تکیه کلام همیشگی رئیس جمهور آمریکا است که می‌گوید:«خواهیم دید
چه پیش می‌آید!»
آینده متزلزل یک توافق
مهدی مطهرنیا- ایالت متحده و طالبان دیروز بعد از چندین دور مذاکره در قطر سرانجام توافق صلح امضا کردند. اگرچه درباره احتمال موفقیت و پایداری این توافق گمانه زنی‌های بسیاری وجود دارد اما یک کنش سیاسی عموماً با ریسک همراه است. در واقع آنچه انجام شد نگرانی و دغدغه‌های متفاوتی را با خود به همراه داشته است. طبیعی است هرگونه تغییر و تحولات در این جغرافیای زمانی و مکانی پرالتهاب با تردید و لغزش‌هایی همراه باشد. افغانستان بخشی از فلات ایران در کنار خاورمیانه عربی قسمت مهمی از زلزله‌های سیاسی و التهاب‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی دینی را در خود نهفته و در دهه‌های گذشته این التهاب و تنش‌ها به خوبی خود را به نمایش گذاشته است. به نظر می‌رسد این وضعیت در دهه‌های آینده نیز گریبانگیر منطقه و جهان باشد. بنابراین در مجموع هر نوع توافقی می‌تواند لغزان باشد، با این حال دستیابی به توافق یا حتی ایجاد فضای مثبت در پذیرش اتمسفر گفتمانی میان قدرت‌های جهانی منطقه‌ای و حتی شبه دولت‌های موجود یک گام مثبت می‌شود. در چنین وضعیتی اکنون توافقنامه‌ای با طالبان امضا شده است. البته همه این راهبردهایی که کاخ سفید تا کنون پیش برده لغزان است و می‌تواند زمینه‌های تنش جدیدی حتی سخت‌تر از گذشته را به وجود آورد اما دولت ترامپ با سیاست‌های اعمالی خود تلاش کرده برمبنای اهداف از پیش تعیین شده گام بردارد؛ هرچند که با لرزش معناداری همراه خواهد بود. به طور کلی هرگونه اقدام از سوی کنشگران سیاسی در وضعیت فعلی منطقه و جهان همراه با تردیدهایی جدی است و نگرانی‌هایی درباره پایداری آن به چشم می‌خورد و این توافق میان آمریکا و طالبان نیز از این وضعیت مستثنی نیست. با این حال ترامپ به دنبال این است که براساس همین نتایج متزلزل نیز برگ برنده‌ای را برای سیاست خارجی خود در انتخابات پیش رو ایجاد کند. این نوع دستاوردها هرچند که نتیجه آن در آینده نامشخص است می‌تواند دست رئیس جمهور ایالات متحده را نسبت به رقیب دموکراتش در مناظرات نهایی پرکند تا بتواند یک دوره چهار ساله دیگر در کاخ سفید بماند.
سهم خواهی آنها از قدرت همواره ادامه یافت تا همین دیروز که به نحوی اینبار توانستند از میز مذاکره سهم خود در قدرت را بگیرند. طالبان با توجه به بافت سنتی افغانستان و نفوذ ایدئولوژی‌هایی همسو با آنچه طالبانی‌ها به دنبال آن هستند توانست حضور خود را به‌رغم تلاش‌های ائتلاف ناتو در گوشه و کنار این کشور حفظ کند و حتی در سال‌های اخیر قدرت بیشتری نیز گرفته بودند. از سوی دیگر ایالات متحده با ریاست جمهوری ترامپ تحت سیاست‌های جدید دیپلماسی خود را پیش می‌برد؛ تلاش برای کاهش حضور نیروهای آمریکایی در خارج از این کشور. سیاستی که ترامپ برای کاهش هزینه‌های آمریکا در دستور کار قرار داده است. چیزی شبیه به دکترین مونرو البته نه به آن شدت در کاخ سفید مورد تاکید دارد. اینکه واشنگتن از حضور مستقیم در سایر نقاط جهان کاهش یابد.
حالا این راهبرد از سوی آمریکا موجب شد تا دولت ترامپ به دنبال راهکاری غیر از میدان جنگ برای پایان به چالشی حدودا بیست ساله باشد. زلمی خلیلزاد که افغانستانی الاصل است اما تابعیت ایالات متحده را دارد به عنوان نماینده رئیس جمهور آمریکا شد تا او مذاکرات را پیگیری و به نتیجه برساند. دیروز بالاخره بعد از ماه‌ها مذاکره این توافق حساس به نتیجه رسید و امضا شد. اهمیت این توافق در این است که میان یک بازیگر state (دولت) با یک بازیگر
non-state (غیردولتی) انجام شده است. موضوعی که می‌تواند بر شکننده بودن آن بیافزاید. هرچند فعلا زود است پیش بینی کنیم آیا این توافق پایدار خواهد شد یا خیر!
>صلح مهمتر از وسوسه پیروزی
دیروز در مراسم امضای توافق مایک پامپئو نیز در قطر حضور یافت. وزیر خارجه ایالات متحده گفت از طالبان خواست که جنگ با القاعده را ادامه بدهد و با دولت افغانستان مذاکره و گفتگو کند. او تصریح کرد: «آمریکا از همه دعوت می‌کند که بر روی هدف صلح متمرکز باشند. همه صداها باید در جامعه افغانستان شنیده شود و این امر زمانی ممکن است که امنیت نیروهای آمریکایی و افغان حفظ شود.» پامپئو خاطرنشان کرد: «گاهی بعضی گروه‌ها در این جریان ادعای پیروزی می‌کنند، ولی صلح از وسوسه پیروزی مهمتر است.» او خطاب به طالبان گفت:
«به قول‌های خودتان پایبند باشید و به جنگ با داعش ادامه بدهید. همه شهروندان افغانستان از کاهش خشونت بهره‌مند خواهند شد. افزایش خشونت باعث خواهد شد تا این توافق نقض شود و بشکند.» وزیر خارجه آمریکا اظهار داشت: «ما می‌توانیم با همدیگر قدم برداریم. در یک هفته سطح خشونت‌ها به کمترین حد ممکن رسیده است و طالبان اگر اراده این را داشته باشد که در صلح زندگی کند برایش فراهم است.» پامپئو پیش از عزیمت به قطر در واشنگتن نیز گفته بود:«کاهش خشونت در افغانستان کارایی دارد. اگرچه ناکافی است اما کار می‌کند.به گفته منابع مطلع، کاهش خشونت یک هفته‌ای در افغانستان یک آتش‌بس کامل نیست اما تعداد حملات طالبان به طرز چشمگیری کاهش داشته است.» در همین حال، شیر محمد استانکزی، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر، امضای توافق صلح با آمریکا را توافقی برای "خروج نیروهای اشغالگر آمریکایی از افغانستان" و "پیروزی" طالبان عنوان کرد. او این "روز فتح" را به همسنگران‌شان و آنانی که در زندان‌های افغانستان محبوس هستند، تبریک گفت. رئیس دفتر سیاسی طالبان گفت از امروز تا ۱۴ ماه آینده، نیروهای خارجی از افغانستان خارج خواهند شد و این کشور یک بار دیگر به آزادی دست خواهد یافت و آنان یک نظام اسلامی در افغانستان برقرار خواهند کرد. او گفت: «پدران ما یک‌صد سال پیش با شکست انگلیس و سی سال پیش هم با شکست روسیه شاهد چنین روزی بودند.» این دیدگاه‌های متفاوت به همین جا هم ختم نشدو و از سوی دیگر محمد اشرف غنی که همین هفته گذشته پیروزی‌اش در دور جدید انتخابات افغانستان بعد از هفته‌ها کشمکش اعلام شد گفته نظام مشروع و رسمی افغانستان جمهوری است. اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان در جریان کنفرانس مطبوعاتی مشترک با اسپر تاکید کرد، در حالی که کسانی از امارت اسلامی سخن می‌گویند، نظام مشروع و رسمی افغانستان جمهوری است. پیشتر حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان گفت:«دولت این کشور از جزییات توافقنامه آمریکا و طالبان مطلع است اما با تمام موارد آن موافق نیست.» اشرف غنی در کنفرانس مطبوعاتی در کابل گفت: «تمام مواد توافقنامه مشروط است. طالبان باید تمامی تعهدات و شرایط را عملی سازد. من سال گذشته به رئیس جمهوری آمریکا طرح کاهش نیروهای آمریکایی در افغانستان را ارائه دادم.» وزیر دفاع ایالات متحده که در کابل حضور داشت نیز در کنفرانس مطبوعاتی با اشرف غنی گفت: «وزیر دفاع آمریکا هم در این کنفرانس خبری گفت که این اعلامیه مشترک آمریکا و افغانستان یک لحظه تاریخی در روند صلح است. اگر طالبان به توافقنامه عمل نکند آمریکا توافقنامه با آنان را لغو خواهد کرد.» مارک اسپر گفت «افغانستان در آستانه ورود به یک مسیر واقعی و آینده باثبات است.» او افزود: «بخش‌هایی از اعلامیه مشترک این است که از خاک افغانستان بر علیه آمریکا و متحدانش استفاده نشود.»
>بیانیه دو دولت پیش از توافق با طالبان
در این بیانیه مشترک آمده است که آمریکا نیروهایش در افغانستان را به ۸۶۰۰ تن ظرف ۱۳۵ روز از زمان امضای توافق کاهش خواهد داد. در این بیانیه تاکید شد، نیروهای آمریکا و نیروهای ناتو ظرف ۱۴ ماه از افغانستان عقب‌نشینی می‌کنند. براساس سندی که طلوع نیوز منتشر کرد، این بیانیه مشترک آمریکا و افغانستان پیش از امضای توافق آمریکا- طالبان صادر شده است. در همین حال دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در بیانیه‌ای که کاخ سفید منتشر کرد، گفت: «چنانچه طالبان و دولت افغانستان به این تعهدات پایبند باشند، ما مسیر قدرتمندی به سمت پایان این جنگ در افغانستان خواهیم داشت و می‌توانیم نیروهایمان را به خانه بازگردانیم.» ترامپ همچنین دیروز گفت:«آمریکا بسیار سخت تلاش می‌کند تا سطح سربازانش در افغانستان را کاهش داده و به ۸۶۰۰ نفر برساند و از آنجا به بعد ما تصمیم خواهیم گرفت که نتیجه نهایی چه چیزی باشد.» رئیس جمهور آمریکا با اشاره به اینکه آمریکا حتی بعد از خروج نظامیان‌اش از افغانستان یک نیروی کوچک را در این کشور حفظ خواهد کرد، گفت: «ما همواره عوامل اطلاعاتی را خواهیم داشت و آنها در آنجا کارهای دیگری خواهند داشت اما به صورت عمده ما تمایل داریم که عوامل‌مان را به خانه برگردانیم. ما این منطقه را که کانون مشکلات است، تحت نظر داریم».
>دستور طالبان برای توقف حملات!
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان گفت: امروز به همه نیروها دستور داده شده تا برای شادی ملت در برابر هرگونه حمله خویشتنداری پیشه کنند. او افزود: «بزرگ‌ترین مساله این است که امیدواریم آمریکا به تعهداتی که در جریان مذاکرات و توافق صلح داده، پایبند بماند. جنگنده‌های نیروهای خارجی بر فراز قلمروهای طالبان پرواز می‌کنند و این مساله "تحریک‌آمیز" است.» از سوی دیگر انتظار می‌رود گروه شبه‌نظامی طالبان و دولت افغانستان به دنبال امضای توافق صلح میان طالبان و واشنگتن، دست‌کم ۶۰۰۰ زندانی را تبادل کنند. سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر تایید کرد که این گروه به طور حتم مذاکرات بین الافغان را پس از امضای این توافق آغاز خواهد کرد. گفته می‌شود 5 هزار زندانی طالبان در اختیار نیروهای دولت افغانستان است. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان که در مراسم امضای توافقنامه میان آمریکا و این گروه در قطر حضور داشت به تلویزیون طلوع کابل گفت:«این یک مرحله اعتمادسازی است. آن مرحله که تکمیل شد، مرحله بعدی آغاز می‌شود که مذاکرات بین افغان‌ها است.» در همین حال سرپرست وزارت کشور اعلام کرد:«مطمئن هستیم در صورتی که طالبان به این توافقنامه‌ای که مشروط بر قطع ارتباط آن با تروریسم بین‌المللی و دیگر تعهدات است، وفادار بماند، می‌توانیم به مراحل بعدی پیش برویم. در صورتی که این گروه به تعهداتش وفادار نماند، طبعا مبارزه بر علیه آن ادامه می‌یابد و این گروه بیشتر و بیشتر منزوی خواهد شد.»
>برگ برنده ترامپ؟
دونالد ترامپ، میزان بیکاری در آمریکا را به حدی کاهش داده که رکورد 17 سال اخیر در این کشور را شکسته، رشد اقتصادی نیز بر روندی صعودی ادامه دارد و خلاصه وعده‌های این چنینی که با جیب مردم در ارتباط است را تقریبا اجرایی کرده است. اما برای آن دسته از آمریکایی‌هایی که سیاست خارجی اهمیت دارد ترامپ نیاز به یک برگ برنده دارد. در مواجهه با ایران هنوز سیاست فشار حداکثری به آنچه ایالات متحده می‌خواسته نرسیده است، توافق با کره شمالی نیز در وضعیتی مبهم است به نحوی که تکلیف آن هنوز معلوم نیست و احتمالا با توجه به اینکه حدود هشت ماه به انتخابات آمریکا مانده مساله پیونگ یانگ را باید بگذاریم برای بعد از انتخابات نوامبر. بنابراین برای ترامپ همین توافق با طالبان اگر اجرایی شود یک برگ برنده مهم خواهد بود. به ویژه اینکه در فضای سیاسی آمریکا افغانستان به باتلاقی تشبیه شده که همچنان جان نیروهای آمریکایی را می‌گیرد و چالش آن پایان نمی‌پذیرد. بنابراین پایان این مشکل که با بازگشت نیروهای آمریکایی به خانواده‌هایشان همراه خواهد بود می‌تواند بر رای ترامپ بسیار تاثیرگذار باشد. به ویژه اینکه برنامه 14 ماهه برای خروج آمریکایی‌ها اعلام شده که بیش از نصف این مدت پیش از برگزاری انتخابات خواهد بود.
اما یک روی دیگر سکه این است که اگر این توافق هم به سرانجام نرسد ضربه‌ای دیگر به سیاست خارجی ترامپ خواهد بود و این می‌تواند برای رقبای ترامپ حوزه‌ای باشد که در مناظره بیش از پیش روی آن دست بگذارند. در واقع ترامپ با امضای این توافق دست به یک قمار دیپلماتیک زده است. دیپلماسی با گروهی که اصولا شبه نظامی محسوب می‌شوند. برای او که تاجر است شاید این دست قمارها چندان عجیب نباشد اما احتمالا در این چهار سال ترامپ به خوبی یاد گرفته که در شطرنج سیاست یک جابجایی اشتباه مهره‌ها می‌تواند سرانجام غیرقابل پیش بینی را رقم زند. فعلا برای تحلیل اینکه این توافق چقدر ماندگار است، زود است. بهترین راهکار همان تکیه کلام همیشگی رئیس جمهور آمریکا است که می‌گوید:«خواهیم دید
چه پیش می‌آید!»
آینده متزلزل یک توافق
مهدی مطهرنیا- ایالت متحده و طالبان دیروز بعد از چندین دور مذاکره در قطر سرانجام توافق صلح امضا کردند. اگرچه درباره احتمال موفقیت و پایداری این توافق گمانه زنی‌های بسیاری وجود دارد اما یک کنش سیاسی عموماً با ریسک همراه است. در واقع آنچه انجام شد نگرانی و دغدغه‌های متفاوتی را با خود به همراه داشته است. طبیعی است هرگونه تغییر و تحولات در این جغرافیای زمانی و مکانی پرالتهاب با تردید و لغزش‌هایی همراه باشد. افغانستان بخشی از فلات ایران در کنار خاورمیانه عربی قسمت مهمی از زلزله‌های سیاسی و التهاب‌های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی دینی را در خود نهفته و در دهه‌های گذشته این التهاب و تنش‌ها به خوبی خود را به نمایش گذاشته است. به نظر می‌رسد این وضعیت در دهه‌های آینده نیز گریبانگیر منطقه و جهان باشد. بنابراین در مجموع هر نوع توافقی می‌تواند لغزان باشد، با این حال دستیابی به توافق یا حتی ایجاد فضای مثبت در پذیرش اتمسفر گفتمانی میان قدرت‌های جهانی منطقه‌ای و حتی شبه دولت‌های موجود یک گام مثبت می‌شود. در چنین وضعیتی اکنون توافقنامه‌ای با طالبان امضا شده است. البته همه این راهبردهایی که کاخ سفید تا کنون پیش برده لغزان است و می‌تواند زمینه‌های تنش جدیدی حتی سخت‌تر از گذشته را به وجود آورد اما دولت ترامپ با سیاست‌های اعمالی خود تلاش کرده برمبنای اهداف از پیش تعیین شده گام بردارد؛ هرچند که با لرزش معناداری همراه خواهد بود. به طور کلی هرگونه اقدام از سوی کنشگران سیاسی در وضعیت فعلی منطقه و جهان همراه با تردیدهایی جدی است و نگرانی‌هایی درباره پایداری آن به چشم می‌خورد و این توافق میان آمریکا و طالبان نیز از این وضعیت مستثنی نیست. با این حال ترامپ به دنبال این است که براساس همین نتایج متزلزل نیز برگ برنده‌ای را برای سیاست خارجی خود در انتخابات پیش رو ایجاد کند. این نوع دستاوردها هرچند که نتیجه آن در آینده نامشخص است می‌تواند دست رئیس جمهور ایالات متحده را نسبت به رقیب دموکراتش در مناظرات نهایی پرکند تا بتواند یک دوره چهار ساله دیگر در کاخ سفید بماند.
نظر شما
آخرین اخبار
پربیننده ترین