تحولات میدانی جنگ سوریه در استان ادلب، علی رغم آنکه از سوی ناظران تاکید میشد احتمال رویارویی ترکیه و روسیه در این استان بسیار اندک باشد، با درگیری شدید میان نیروهای دو طرف و شروع گامهای جدیتر برای افزایش تنشها دنبال میشود.
محمدرضا ستاری
تحولات
میدانی جنگ سوریه در استان ادلب، علی رغم آنکه از سوی ناظران تاکید میشد
احتمال رویارویی ترکیه و روسیه در این استان بسیار اندک باشد، با درگیری
شدید میان نیروهای دو طرف و شروع گامهای جدیتر برای افزایش تنشها دنبال
میشود.
در این راستا و در حالی که ترکیه تاکید کرده به هیچ عنوان حاضر
به عقب نشینی از ادلب نیست و نیروهای دولتی سوریه نیز با تصرف برخی از
مناطق استراتژیک ادلب در حال پیشروی در این استان هستند، در پی حمله هوایی
که به نظامیان ترکیه صورت گرفته است، تا ظهر روز گذشته 33 نفر از سربازان
ترکیهای جان خود را از دست دادهاند. این در حالی که برخی از منابع مدعی
شدهاند که این حملات هوایی نه از سوی ارتش سوریه، بلکه به وسیله روسها
صورت گرفته و روسیه نیز مدعی شده که نیروهای ترکیه به سمت هواپیماهای این
کشور آتش گشودهاند.
درخواست کمک ترکیه از ناتو
در این رابطه اخبار
منتشر شده حاکی از آن است که همزمان با تشکیل جلسه اضطراری ناتو درخصوص
درگیریهای ادلب، ترکیه از ناتو خواسته تا در این شرایط به کمک این کشور
بیاید. از سوی دیگر ینس ستولتنبرگ دبیر کل ناتو که دیروز نشست فوقالعاده
آن با حضور تمامی بیست و نه کشور عضو برگزار شد، ضمن محکوم کردن حملات به
ارتش ترکیه خواستار توقف درگیریها در ادلب شده است. این در حالی است که در
بیانیه دیروز ناتو هدف از تشکیل جلسه اضطراری تاکید بر ماده 4 پیمان نظامی
آتلانتیک شمالی بوده که در این ماده تصریح شده است: هر گاه یکی از اعضای
ناتو تمامیت ارضی، استقلال سیاسی یا امنیتش مورد تهدید قرار بگیرد، تمامی
اعضا موظف به هستند در این مورد مشارکت کنند. همچنین در ماده ۵ پیمان ناتو
نیز تصریح شده است که حمله مسلحانه به یک یا چند غضو این سازمان در اروپا و
یا آمریکایی شمالی به مثابه حمله به کلیه اعضا تلقی میشود.
در چنین
شرایطی، روسیه که طی هفتههای گذشته مذاکرات مستمری را با مقامات ترکیه
برای هماهنگ کردن مواضع در استان ادلب داشته است، اعلام کرده که حمله
پنجشنبه شب به نیروهای ترکیه در حالی صورت گرفته که این نیروها در میان
واحدهایی از تروریستهای مستقر در ادلب حضور داشتهاند. بنا بر گزارشی که
خبرگزاری یورونیوز منتشر کرده است، وزارت دفاع روسیه طی بیانیهای اعلام
کرده: هزاران سرباز ترک که در میان واحدهایی از پیکارجویان گروههای
تروریستی به سر میبردند هدف حملات ارتش سوریه در استان ادلب قرار
گرفتهاند و ترکیه پیشتر از حضور نیروهای خود در منطقه هدف قرار گرفته شده
خبر نداده بود و سربازان ترک نباید در آنجا حضور داشته باشند.
از سوی
دیگر و در حالی که طبق توافق صورت گرفته میان روسیه و ترکیه قرار بوده که
ترکها موقعیت جغرافیایی خود را به نیروهای روسیه به منظور جلوگیری از
درگیری مسلحانه میان دو طرف اعلام کنند، آنکارا با رد کردن ادعای روسیه
مبنی بر حضور داشتن سربازان ترکیهای در میان گروههای تروریستی، تصریح
کرده که از این پس تمامی اهداف دولت دمشق در خاک سوریه در تیررس نظامیان
ترکیه قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر واکنشهای بینالمللی به درگیریهای
اخیر حاکی از صفآرایی متفاوت میان نیروهای دخیل در بحران سوریه است. در
این میان ایالات متحده اعلام کرده که در کنار ترکیه به عنوان همپیمان خود
در ناتو خواهد ایستاد و ناتو نیز حملات به مواضع نیروهای ترکیه را
کورکورانه توصیف کرده است.
ترکیه مرزهای خود را بر روی مهاجران باز کرد
در
مقابل و در حالی که سطح تنشها میان ترکیه و روسیه در ادلب به بالاترین حد
خود رسیده است و ترکیه خواستار ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز استان
ادلب شده است، روز گذشته در نشست شورای امنیت سازمان ملل از روسیه خواسته
شد که برای توقف درگیریها در ادلب اقدام کند. با این حال دیروز به نقل از
فرماندهی ناوگان دریایی روسیه اعلام شد که این کشور دو ناو را از طریق
تنگهها بسفر و داردانل به سمت سواحل سوریه فرستاده و ولادیمیر زاباروف
رئیس کمیته روابط خارجه مجلس دومای روسیه نیز تاکید کرده که اقدامات ترکیه
نه تنها برای سوریه بلکه برای کل منطقه خطرناک است و هر گونه عملیات نظامی
ترکیه در ادلب پایان بدی را برای آنها رقم خواهد زد.
این رویارویی خونین
میان ترکیه و روسیه در استان ادلب سوریه در حالی صورت میگیرد که این
استان به عنوان آخرین پایگاه مخالفان بشار اسد محسوب شده و در صورت
بازپسگیری آن، سرنوشت جنگ سوریه نیز با پیروزی نهایی اسد رقم خواهد خورد.
در این راستا بسیاری از ناظران تا پیش از این معتقد بودند که بعید به نظر
میرسد که با توجه به هزینههای انسانی و نظامی موجود، روسیه حاضر به
رویارویی مستقیم با ترکیه در ادلب باشد؛ امری که طی مذاکرات مختلف طی
روزهای اخیر میان مقامات دو کشور به میزان زیادی مورد تائید واقع شده بود،
اما حملات پنجشنبه شب و تحولاتی که پس از آن رخ داده، بیانگر آن است که
اوضاع جدیدی در ادلب طی روزها و هفتههای آینده رقم خواهد خورد. در این
میان ترکیه علاوه دخیل کردن ناتو، اقدام درگیری برای تحت فشار قرار دادن
اروپا نیز انجام داده و در این راستا همانطور که از پیش نیز اردوغان تهدید
کرده بود، مرزهای خود را برای عبور مهاجران به سمت یونان باز کرده است. از
دیروز شبکههای دولتی ترکیه در حال نشان دادن تصاویر مهاجرانی هستند که به
سوی مرزهای یونان در حال حرکت بوده و گفته میشود که این تصمیم را اردوغان
شامگاه پنجشنبه در جلسه شورای عالی امنیت ملی ترکیه اتخاذ کرده است.