در چند روز گذشته گزارشهایی از توزیع کیکهای حاوی قرص در چند استان ایران منتشر شده است
چند روزی است که تصاویر و فیلمهایی از قرصهای جاسازی شده در محصولات خوراکی 12 برند در چندین استان مرزی از جمله کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و چند شهرستان از جمله دهلران و آبدانان در استان ایلام در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود.
گروه
جامعه - محمد طحانی: چند روزی است که تصاویر و فیلمهایی از قرصهای
جاسازی شده در محصولات خوراکی 12 برند در چندین استان مرزی از جمله کرمان،
سیستان و بلوچستان، هرمزگان و چند شهرستان از جمله دهلران و آبدانان در
استان ایلام در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود. اغلب تصاویر و ویدئوها
مربوط به مدارس است و کیکها و کلوچههایی که دانشآموزان آنها را به
عنوان تغذیه به مدرسه بردهاند. تا کنون بر اثر مصرف کیکهای حاوی قرصهایی
که برخی آن را برنج و برخی آن را متادون و اکستازی و برخی دیگر آن را حاوی
قرصهای خانگی گزارش کردهاند، 12 کودک دچار مسمومیت شدهاند؛ اتفاقی که
پیش از گسترش آن مسئولان از صحت داشتنش طفره میرفتند. انگیزه و علت این
اتفاق هرچند گمانههای بسیاری درباره آن زده شده اما هنوز در هالهای از
ابهام است.
خبرش مانند بمبی سر و صدای بسیاری در فضای مجازی بر پا کرد.
تصاویر و ویدئوهایش در اغلب گروههای خانوادگی و مدارس در تلگرام و
واتساپ دست به دست میشد و مادران، نگران از سلامت کودکانشان به دنبال صحت
و سقم خبر رسیده بودند. فیلمها و تصاویر حکایت از وجود قرصهایی در
کیکها، کلوچهها و خوراکیهایی داشت که دانشآموزان به عنوان تغذیه به
مدارس میبرند. اولین ویدئو شخصی را در کلاس درسی در استان سیستان و
بلوچستان نشان میداد که با باز کردن تیتاپ قرصهای میان کیک را جلوی
دوربین میبرد و از همه شهروندان ایرانی میخواست که نسبت به تغذیه
کودکانشان آگاهتر باشند. اما این ماجرا به یک ویدئو و یک گزارش مردمی از
جاسازی دارو در محصولات خوراکیها ختم نشد.
تکذیب خبر
ابتدا مسئولان
در برابر اولین ویدئوها و تصاویری که از استان سیستان و بلوچستان در
فضای مجازی منتشر شد، واکنشی جز تکذیب خبر نشان ندادند. کیانوش جهانپور،
مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پخش زنده شبکه
خبر گفت: «موضوع پیدا شدن قرص در کیک از این لحاظ که نظارت بر تولید و مواد
غذایی به نحو مطلوب نبوده تقریبا به هیچ وجه صحت ندارد و این موضوع مربوط
به حوزه پلیس فتا و نیرویهای انتظامی است و درمجموع پیدا شدن قرص در کیک
شایعه است.»
وی در ادامه تاکید کرد: «وجود قرص در کیک امکانپذیر نیست و
تاکنون هیچ مورد مستندی درباره وجود قرص در کیک مشاهده نشده است و موضوع
خارج از حوزه سلامت و دارو و مواد غذایی است و باید از ابعاد انتظامی و
امنیتی پیگیری شود.» جهانپور در ادامه افزود: «مسیر پخش و شرکت سازنده
بررسی شده و مشخص شده که این موضوع کذب است. هرجایی که احتمال میرود
کیکها از آنجا ارسال شده باشند نیز بررسی شده و هیچ مورد مشابهی در سایر
کیکها مشاهده نشده است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد.»
تایید خبر
اما
کمی بعد با انتشار دومین و حتی سومین تصاویر و ویدئوها از تکرار این اتفاق
در استان کرمان و هرمزگان ماجرا شکل دیگری به خود گرفت. صبح پنجشنبه 21
آذرماه، کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت خبر مربوط به
جاسازی قرصها در میان کیکها را تایید کرد و گفت: «این قرصها پس از تولید
و در مرحله عرضه داخل کیکها گذاشته شده، موارد مطرح شده جاسازی قرص
در کیکها مربوط به بیش از ۱۰ شرکت تولید کیک است.» به گفته او، قاعدتا
اینکه یک جسم خارجی در خط تولید بیش از ۱۰ شرکت تولید کیک خوراکی طی دو
هفته و به صورت همزمان جاسازی شود، آنهم به شکلی که این اتفاق متوجه یک یا
دو استان باشد، قطعا مشکوک است و باید از مراجع انتظامی پیگیری شود. نکته
قابل توجه اما آن است که تولید کیک نیز در همان استانها صورت نگرفته و از
خارج از این استانها به آنجا وارد میشود.
گسترش ماجرا و مسمومیت 12 کودک
گرچه
پس از تایید خبر وجود قرص در کیکها و کلوچههای 12 برند ایرانی محصولات
غذایی از سوی وزارت بهداشت تایید شد، روند بررسی و آزمایش بر روی قرصها
نیز آغاز شد. اما با آغاز تحقیقات روند ارائه گزارشها از گسترش توزیع این
کیکهای آلوده در سایر استانها و افزایش شمار مسمومان بر اثر مصرف آنها در
میان کودکان نیز افزایش یافت. محمد صابری، رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و
مدیر مرکز حوادث و فوریتهای پزشکی کرمان عصر روز پنجشنبه ۲۱ آذر از
مسمومیت ۳ کودک در شهرستان بافت و ۴ کودک در شهر کرمان خبر داد. این کودکان
بیشتر با علائم خوابآلودگی و مسمومیت خفیف به مراکز درمانی آورده شدند و
پس از درمان سرپایی «با حال عمومی مساعد» از بیمارستان مرخص شدند. محمد
حسین مقدم، مسئول روابط عمومی بیمارستان علیبنابیطالب شهر رفسنجان روز
جمعه ۲۲ آذر از مسمومیت ۵ کودک در اثر مصرف بیسکوئیتهای حاوی قرصهای
مشکوک توزیع شده در مزارستان لاهیجان، از توابع رفسنجان خبر داد. کمی بعد
از مشاهدهها و کشف قرص در کیک و کلوچه در سیستان و بلوچستان، هرمزگان و
کرمان روز جمعه خبر از مشاهده این کیکهای آلوده در شهرستان آبدانان و
همچنین شهرستان دهلران در استان ایلام در رسانهها منتشر شد.
نگران نباشید؛ قرصهای خانگی است
گرچه
جاسازی قرص در میان کیک، کلوچه و بیسکوئیتهای لایهای خود اتفاقی بود
که نگرانیها درباره سلامت مصرفکنندگان آن را افزایش میداد اما اینکه این
قرصها چه بودند و چه تبعاتی میتواند بر روی مصرفکنندگان آنها داشته
باشد، بر نگرانیها میافزود. در حالی که در گزارشهای اولیه از شهروندانی
که این ماجرا را در شبکههای اجتماعی خبر کرده بودند حکایت از وجود علائم و
حروفی بر روی این قرصها داشت و احتمال مخدر و روانگردان بودن آنها را
افزایش میداد، در گزارشهایی که از سوی مسئولان وزارت بهداشت درباره نوع
این قرصها ارائه شده، خبری از خطرناک بودن آنها نیست. کیانوش جهانپور،
سخنگوی سازمان غذا و دارو درباره نوع این قرصها گفته است: «تنها مرجع
اظهار نظر درمورد محتوای این قرص و کپسولها، آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و
دارو است و تا این لحظه گزارشی از وجود داروهای مخدر یا قرص برنج در
نمونههای ارسالی نداریم، داروهای بررسی شده اغلب داروهای خانگی از جمله
استامینوفن، بروفن، ستیریزین، هیدروکسی زین، متوکلوپرامید و حتی بلیستر
خالی بوده و به نظر میرسد ایجاد رعب و وحشت و تخریب وجهه صنایع غذایی به
طور عام مورد هدف بوده است.»
ساسان فرشی حقرو، مدیرکل استاندارد
آذربایجان شرقی اما گفته است که قرصهای درون کیکها تنها «استامینوفن» و
«آنتیهیستامین» هستند.
انگیزه چه بود؟
گرچه هنوز نقاط مبهم و
تاریکی در پرونده قرصهای جاسازی شده در کیکها وجود دارد اما برخی درباره
انگیزه و هدف این کار گمانههایی را بیان کردهاند. سیدمحمد رضا مرتضوی،
رئیس هیئت مدیره کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران با اعلام خبر کشف ردپای
برخی از افراد دخیل در این پرونده، درباره انگیزه این اقدام گفته است: «با
توجه به اینکه آلوده شدن کیکها به قرص در استانهای مرزی اتفاق افتاده
احتمالا این تخلف به قصد قاچاق قرصهای روانگردان صورت گرفته است. حتمالا
یک کاری برای قاچاق قرص بوده که احتمالا لو رفته و ظرف یکی دو روز آینده
جمع میشود و جای نگرانی نیست.»
با این حال اما گمانهزنیهایی نیز
درباره بدنام کردن برندهای محصولات غذایی نیز منتشر شده است. کیانوش
جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو گفته است: «وجود قرص و کپسول کاملا سالم
و دست نخورده و بدون تغییر رنگ یا تغییر در قوام آن در بستهبندی برخی
محصولات کیک، ویفر و... منسوب به ۱۲ برند تولیدی نشان میدهد که این موارد
تعمدا و بعد از تولید، در سطح عرضه به انحای مختلف در برخی بسته ها قرار
گرفته و شرکت تولیدی خاصی هم هدف این اقدام خرابکارانه قرار نگرفته، بلکه
تخریب وجهه کل صنعت غذا و شکلات کشور به عنوان یک صنعت پیشرو هدفگذاری شده
است.»
پای غربیها در ماجرای جاسازی قرصها در کیکها در میان است؟
گرچه
در طول این چند روز که خبر این قرصها در میان کیکها و محصولات منتشر شده
مسئولان از شناسایی عدهای در جریان این ماجرا خبر دادهاند که البته در
میان این اخبار خبری از دستگیری آنها نبوده اما سردار محمد مسعود زاهدیان،
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر این اقدام را به غرب نسبت داده و گفته است:
«عکس انتشار یافته مربوط به قرصهای اکستازی است که از سنوات گذشته به طور
غیر مجاز بین مصرفکنندگان وجود داشته و قاچاقچیان همواره به دلیل منفعت
مالی سعی در اشاعه آن داشتهاند. قرصهای اکستازی تولید ایران نیست و این
توطئه غرب است که مردم را در کنار جنگ نرم آلوده به مواد مخدر سازد.»
پایان باز این ماجرا
گرچه
همچنان تا زمان نگارش این گزارش تصاویر و خبرهایی از توزیع این کیکهای
حاوی قرص در سایر استانهای کشور به گوش میرسد اما هادی بهلولی، مدیر
بازرسی و نظارت اتاق اصناف سیستان و بلوچستان از شناسایی عوامل توزیع
کیکهای حاوی قرص و جمعآوری این کیکها از سطح مغازهها و بازار خبر داد.
او اظهار کرد: «یک سری قرص در مناطق نیکشهر و چابهار در کیکهای خاصی کشف
شده که در گشت مشترک از سوی وزارت بهداشت، جمعآوری شده و در حال حاضر در
آزمایشگاههای این وزارتخانه در دست بررسی است.» او همچنین گفته است که
منبع و عوامل توزیع کیکهای مشکوک مشخص شده و درصورتی که نتایج آزمایش نشان
دهنده «مورد خاصی» باشد، با عوامل آن برخورد میشود. با این حال اما هنوز
نقاط تاریک بسیاری در این ماجرا وجود دارد و همچنان پرونده کیکهای حاوی
قرص باز است.