بودجه 98، موضوعی است که این روزها مورد انتقاد فراوانی قرار گرفته و صحبت درخصوص آن نقل محافل شده است. بسیاری از رسانهها بر این باورند که بودجه سال آینده بدون در نظر گرفتن تحریمها و شرایط خاص اقتصادی کشور ارائه شده است و همین مسئله میتواند دردسرساز باشد.
کیمیا نجفی
بودجه 98،
موضوعی است که این روزها مورد انتقاد فراوانی قرار گرفته و صحبت درخصوص آن
نقل محافل شده است. بسیاری از رسانهها بر این باورند که بودجه سال آینده
بدون در نظر گرفتن تحریمها و شرایط خاص اقتصادی کشور ارائه شده است و همین
مسئله میتواند دردسرساز باشد. چراکه این بودجه برای شرایط عادی نوشته
شده، نه شرایطی که کشور در حال جنگ با تحریمها بوده و هر روز نحیفتر از
روز گذشته خود میشود. این مسائل در حالی است که برخی از مسئولان نسبت به
این لایحه با امیدواری صحبت میکنند و معتقدند که بودجه در بهترین حالت
بسته شده است.
این روزها چالشهای پیشروی لایحه بودجه 1399 تیتر
بسیاری از رسانهها بوده و از سوی دیگر کارشناسان یکی پس از دیگری درخصوص
این چالشها اظهارنظر کرده و پستی و بلندیهای موجود را بررسی میکنند.
البته که در این میان هم مسئولان مربوطه به بحث و بررسی مسائل در حوزه
بودجه میپردازند و هر کدام به نوعی از تنظیم آن دفاع میکنند. اما آنچه که
وجود دارد این است که بسیاری از تحلیلگران و صاحبنظران نوع بودجهبندی را
دارای ایراداتی میدانند و معتقدند که این بودجه تبعاتی را به دنبال خواهد
داشت. اما همانطور که گفته شد مسئولان نگاهی متفاوت به این لایحه داشته و
نسبت به شرایط امیدوار هستند. محمدباقر نوبخت، معاون رئیسجمهوری و رئیس
سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان این که جبران کاهش قدرت خرید مردم یکی
از سیاستهای اصلی لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ است گفت که در سال آینده هیچ نوع
افزایش قیمتی در کالاها و خدمات اعمال نخواهد شد. بنابراین طبق گفتههای وی
نباید نگرانی درخصوص افزایش قیمت کالاها داشت. البته از سوی دیگر حسن
روحانی روز یکشنبه هنگام تقدیم لایحه بودجه سال 1399 کشور به مجلس شورای
اسلامی در جمع نمایندگان با بیان اینکه بودجه سال آتی، بودجه استقامت و
مقابله با تحریم خواهد بود، گفت: «طی ۹ ماه گذشته و بهرغم تشدید تحریمها و
فشارها، بودجههای جاری بهموقع پرداخت و ۳۴ هزار میلیارد تومان بودجه
عمرانی نیز تاکنون پرداخت شده است».
روحانی با اشاره به نکاتی که در
بودجه سال 99 حائز اهمیت است، اظهار کرد: «مسئله اول اینکه در سال آینده هم
مثل سال جاری بودجه ما، بودجه ایستادگی و استقامت در برابر تحریم است. این
بودجه به دنیا اعلام میکند که علیرغم تحریم، کشور را مخصوصاً از لحاظ
نفت اداره خواهیم کرد».
رئیسجمهوری با بیان اینکه تقریباً بودجه سال
99 با شرایطی که پیشبینی شده،خیلی به نفت اتکا ندارد، گفت: «در جدولهای
بودجه خواهید دید، درآمدی که برای نفت خام و گاز در نظر گرفته شده با
مقداری که در بودجه عمرانی پیشبینی کردیم، اگر همه پیشبینیها حاصل شود،
تقریباً نزدیک هم است و اگر آن پیشبینیها حاصل نشود، بودجه عمرانی جلوتر
است».
وی از اختصاص 70 هزار میلیارد تومان برای بودجه عمرانی سال آینده،
خبر داد و خاطرنشان کرد: «از ابتدای این دولت و در این 6 سال از 11 هزار
میلیارد بودجه عمرانی در سال 91 به ترتیب جلو آمده و به 70 هزار میلیارد
در سال آینده رسیدیم . یعنی بودجه عمرانی در 6 سال گذشته بیش از 6 برابر
شده است و انشاءالله طرحهایی که در بخش عمرانی مدنظر است را اجرایی و
عملیاتی خواهیم کرد و با این گام نسبت به بودجه عمرانی کشور برای سال
آینده، همه طرحهای عمرانی کشور اجرایی و عملیاتی خواهد شد».
بودجه
استقامتی نامی است که رئیسجمهوری بر روی بودجه سال آتی گذاشته و وقتی چنین
نامی بر سر زبان میآید به نظر میرسید که سال آینده باید منتظر فشار و
دشواریهایی بود. اما اینکه تنها مردم هستند که باید فشارها را تحمل کنند و
یا اینکه دولت هم از تحمل سختیها بینصیب نمیماند مسئلهای است که
صاحبنظران نظرات متفاوتی را برای آن مطرح میکنند. برخیها معتقدند که
فشارها بیش از آنکه مردم را نشانه قرار بگیرد، دولت را به چشم هدف میبیند و
در مقابل برخی دیگز از کارشناسان بر این باور هستند که مردم تنها قربانیان
دشواریها بودجه استقامتی خواهند بود و دولتیان تنها با نامهای سیاسی
مشکلات را گوشزد میکنند. از سوی دیگر برخی از تحلیلگران، گذاشتن نامهای
سیاسی بر روی پدیدههای اقتصادی را امری بیهوده دانسته که تنها آتش زیر
خاکستر را شعلهورتر میکند و نباید انتظار دیگری از این جریان داشت. در
این راستا هوشیار رستمی، کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به این مسئله که
مفهومسازی در اقتصاد دردی را از جامعه دوا نمیکند به «ابتکار» گفت:
بودجهبندی امسال طبق معمول سالهای گذشته یکسری عددسازیهایی بوده است.
در این میان ما باید بدانیم که بودجهمان یک بودجه عملیاتی مبتنی بر
برنامههای مشخصی نیست، به عبارتی دیگر زمانی که شرایط سیاسی کشور تغییر
پیدا میکند در مقابل اعداد در بودجه پیرو اتفاقات سیاسی نیز متفاوت خواهد
شد. من معتقدم که بودجه در ایران سالهاست که نه مقاومتی است و نه
استقامتی، بلکه یک بودجه ماراتنی است، چراکه هر چه میدویم به جایی
نمیرسیم. بنابراین اگر قرار باشد اسمی بر روی بودجهبندی گذاشت باید آن را
بودجه ماراتنی نامید. البته در این میان باید اشاره کنم که اینگونه
نامگذاریها نه فایدهای دارد و نه معنای واقعی اقتصاد را نشان میدهد.
اینکه ما بر روی پدیدههای اقتصادی نامهای سیاسی بگذاریم دردی را از ما
دوا نمیکند. حالا چه بگوییم مقاومتی چه بگوییم استقامتی.
وی در ادامه
افزود: ماجرا تنها به چند نام خلاصه نمیشود و ما میبینیم که بودجه عاری
از نفت هم همانند شعار بر سر زبانها افتاده است. مگر میشود یک کشور نفتی،
بودجهای عاری از نفت داشته باشد؟
رستمی در بخش دیگری از صحبتهایش در
پاسخ به این پرسش که وضعیت در سال آتی چگونه خواهد بود گفت: اینکه از حالا
گفته شود فشارها بر مردم در سال آتی بیشتر میشود یا خیر را نمیتوان
پیشبینی کرد، ممکن است روزی توافقی شود و مشکلات یکی پس دیگری از بین
برود، از سوی دیگر ممکن است که اینگونه نباشد. ما باید بدانیم تا زمانی که
تحریمها وجود داشته باشد مردم باید فشارهای اقتصادی را تحمل کنند و آقایان
هم در این میان تنها اسمسازی میکنند، این تنها مردم هستند که فشار واقعی
را تحمل خواهند کرد.
این کارشناس اقتصادی با بررسی جزئیات بودجه سال
آتی ادامه داد: انتشار جزئیات بودجه سال آتی نشان از تورم بالا دارد و به
احتمال زیاد تورم در سال آینده همانند سال جاری 40 تا 45 درصد خواهد بود و
رشد اقتصادی به احتمال خیلی زیاد منفی خواهد شد، بنابراین ممکن است فشارهای
زیادی گریبان مردم را بگیرد. بودجه یک اصل بسیار مهم در کشور بوده، اما با
این روال که بدون حساب و کتاب بودجه را مینویسیم قاعدتاً نباید انتظار
داشته باشیم که تاثیری در بهبود اقتصاد داشته باشد.
رستمی در ادامه
اظهار کرد: نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که مسائل
اقتصادی ما در گرو مسائل سیاسی خواهد بود. به عبارتی دیگر، اینکه مسائل
سیاسیمان چگونه پیش خواهد رفت تاثیر بسزایی در اقتصاد خواهد گذاشت.
وی
در پاسخ به این پرسش که تبعات احتمالی از بودجهبندی به این شکل تنها مختص
افراد جامعه خواهد بود و یا گریبان دولت را هم میگیرد، گفت: به نظر من
دولت فعلی هیچ هراسی از تبعات احتمالی ندارد، چراکه میدانند تا سال 1400
اتفاقی نخواهد افتاد. البته نه تنها این دولت بلکه هیچ دولتی هراسی از
تبعات نخواهند داشت. اگر دوره اول ریاستجمهوری بود ممکن بود که برای رای
آوردن در دوره دوم برخی از مسائل را رعایت شود، اما اکنون در دوره دوم
هستیم و جای نگرانی و یا پاسخگویی نیست.