هر چهار سال یکبار، وزارت کشور میزبان زنی آرام، پوشیده در چادر و روسری روشن بود که میآمد تا عبارت«رجل سیاسی» را به چالش بکشد. حتی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ هم او با اینکه راه رفتن برایش سخت بود و به واکری تکیه داده بود، آرام و با طمانینه وارد وزارت کشور شد و در جواب خبرنگاران گفت: «آمدهام تا تکلیف رجل سیاسی را روشن کنم.»
آفتاب یزد: هر چهار سال
یکبار، وزارت کشور میزبان زنی آرام، پوشیده در چادر و روسری روشن بود که
میآمد تا عبارت«رجل سیاسی» را به چالش بکشد. حتی در انتخابات ریاست جمهوری
سال ۹۶ هم او با اینکه راه رفتن برایش سخت بود و به واکری تکیه داده بود،
آرام و با طمانینه وارد وزارت کشور شد و در جواب خبرنگاران گفت: «آمدهام
تا تکلیف رجل سیاسی را روشن کنم.» بی شک او یکی از زنان سد شکن بود که
سالها تلاش کرده بود تا به دور از هر گونه حاشیه سقف شیشهای زنان را
بشکند و همین موضوع هم میراث بزرگ او برای زنان و فعالین حقوق زنان محسوب
میشود. میراثی که حالا پس از در گذشتش بیشتر مطرح شده است و به نظر میرسد
همین میراث اسم «اعظم طالقانی» را به کلمه «رجل سیاسی» گره زده است.
>از نمایندگی مجلس تا انتشار نشریه
او
پس از انقلاب اسلامی و اندک زمانی پس از رحلت آیتالله طالقانی، نامزد
دوره اول مجلس شورای اسلامی شد و با پیروزی در انتخابات، به عنوان نماینده
تهران، از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ فعالیت کرد. در آن دوره فقط چهار زن توانسته
بودند به مجلس شورای اسلامی راه یابند.
پس از دور اول مجلس، اعظم
طالقانی به فعالیتهای خیریه و اجتماعی روی آورد و بر مسائل و مشکلات زنان
متمرکز شد. در همین زمینه، نشریهای را با عنوان «پیامهاجر» راهاندازی
کرد که بیشتر در خصوص حقوق زنان فعالیت میکرد. این نشریه پس از ۲۳ سال
انتشار، در سال ۱۳۸۰ توقیف شد. او در سالهای اخیر نشریه دیگری را با
عنوان «پیام ابراهیم» منتشر میکرد.
>به چالش کشیدن «رجل سیاسی»
اعظم
طالقانی در سال ۱۳۷۱، تشکل سیاسی «جامعه زنان انقلاب اسلامی» را
پایهگذاری کرد و خودش دبیرکلی آن را برعهده گرفت، او از همان ابتدا تلاش
میکرد تا عبارتهای جنسیتی را حذف کند بنابراین در سال ۱۳۷۶ نامزد
انتخابات ریاست جمهوری شد اما صلاحیتش رد شد و هیچوقت دلیل رد صلاحیت او
اعلام نشد. این در حالی است که اعظم طالقانی این رد صلاحیت را به عبارت
«رجل سیاسی» مرتبط میدانست و تلاش داشت تا ثابت کند عبارت «رجل» در رجل
سیاسی، به معنای «مرد» نیست، بلکه به معنای شخصیت برجسته است که میتواند
شامل زنان سیاستمدار نیز باشد. او در این خصوص پژوهشهای زیادی انجام داده
بود و بارها نتیجه پژوهشهای خود را در سخنرانیها و مصاحبههای خود عنوان
کرده بود. او برای به چالش کشیدن عبارت «رجل سیاسی» اصرار داشت به همین
دلیل هم شاهد بودیم که در سالهای ۹۲ و ۹۶ نیز نامزد انتخابات ریاستجمهوری
شد. او در سال ۹۶ وقتی با واکر برای ثبت نام در انتخابات، از پلههای
وزارت کشور بالا رفت، به خبرنگاران گفت: «آمدم تا تکلیف رجل سیاسی را مشخص
کنم.»
او همچنین گفته بود: «تا زمانی که زنده باشم، در انتخابات
ریاستجمهوری ثبت نام میکنم.» اعظم طالقانی تاثیر بسزایی بر جامعه زنان
کشور داشت و میراث زیادی برای جامعه زنان کشور بر جای گذاشته است.
>اعظم طالقانی مجموعهای از
خصایل نیک و نایاب بود
فاطمه
راکعی، فعال حقوق زنان در رابطه با میراث به جا مانده از اعظم طالقانی
برای جامعه زنان کشور به آفتاب یزد گفت:«اعظم طالقانی یک منظومه بود،
مجموعهای از خصایل نیک، اصیل و نایاب در این روزگاری بود که زندگی
میکنیم. خدمات زیادی در عرصههای مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حتی
اقتصادی به لحاظ کمک به نیازمندان مخصوصا نیازمندان زن از او سراغ داریم که
همین موارد هم شخصیت او را ممتاز جلوه میدهد. این زن در جنبههای مختلف
در هر عرصهای که وارد شده است در آن عرصه درخشیده و کارهای بزرگی انجام
داده است. اما به نظر من مهمترین و درخشان ترین اثری که اعظم طالقانی در
تاریخ سیاسی کشور به جا گذاشته است مسئله استمرار و اصرار او در
تفسیرمعنایی واژه رجل در قانون اساسی کشور بود. این اصرار مبتنی بر
آموزههای دینی و قرآنی او و با استناد به آنچه که در متون اسلامی و اسلام،
واقعیت است، بود که آن را از طریق آموزش، نگارش، پژوهش، سخنرانیها و
مصاحبههایش و نهایتا اقدام عملیاش برای کاندیدای ریاست جمهوری شدن، به
نمایش میگذاشت. او هر دوره در وزارت کشور به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری
ثبت نام میکرد. تاثیر گذار ترین دوره کاندیدا شدنش در سال ۹۶ بود که با آن
وضعیت جسمانی در حالی که با واکر همراه بود از پلههای وزرات کشور بالا
رفت و این موضوع بسیار تاثیر گذار بود و نشان میداد این اقدام را تا چه
اندازه با تفکر و خرد ورزی خاص سیاسی انجام میدهد و میخواهد مسئلهای را
که ممکن است به نظر خیلیها مهم نباشد، گوشزد کند.»
>راه اعظم طالقانی را ادامه میدهیم
او
در ادامه تاکید کرد:«خیلیها از ما میپرسند اگر زنان رئیس جمهور شوند
تمام مشکلات حل میشود؟ واقعیت این است که این سوالات در حد نخبگان سیاسی
کشور نیست چرا که این معضلی است که در قانون اساسی خود نمایی میکند و باید
تفسیر دیگری از آن داشت. اعظم طالقانی به خوبی از تاریخچه این موضوع آگاه
بود که چگونه در تدوین قانون اساسی به دلیل نا همگونی فکری برخی آقایان که
آن را مینوشتند تصمیم گرفته شده از واژه رجل استفاده شود. در اصل واژه رجل
مثل واژهای در زبان انگلیسی است که وقتی گفته میشود انسان را در بر
میگیرد. اگر چه این کلمه یک ضمیر مذکر است اما در بسیاری از متون وقتی از
آن استفاده میشود معنی انسان را شامل میشود. به غیر از این بسیاری ادله
دیگر وجود دارد که نشان میدهد منظور از واژه رجل سیاسی، انسان شایسته و
سیاست مدار است و اعظم طالقانی به عنوان دانش آموخته مکتب پدر بزرگوارشان
که انسانی مومن، فرهیخته و معتقد به برابری انسانها بود، بر این موضوع
تاکید داشت. اعظم طالقانی در همه عمر وجودش در این زمینه تلاش کرد و قصد
داشت که این موضوع را ثابت کند، من معتقدم که در این باره هم موفق عمل کرده
است. اگر چه در ریاست جمهوری قبل من خودم موافق به کاندیدا شدن زنان نبودم
و معتقد بودم که زمان میبرد اما در حال حاضر طی هم فکریها و مشورتهایی
که صورت گرفته برای اینکه راهی را که اعظم طالقانی در مقابل جامعه گشوده
است و رفع تبعیض در جامعه، اصل این موضوع بوده را حفظ کنیم. ما زنان تصمیم
داریم که در انتخابات ریاست جمهوری بعدی کاندیدا شویم.»
زنان تاثیر
گذاری همچون اعظم طالقانی، تاکنون بارها سقف شیشهای زنان برای تکیه زدن بر
مدیریت کلان جامعه را مورد نقد قرار دادهاند و استمرار داشتن بر راه او
میتواند این سقف شیشهای را بشکند.
تشییع پیکر اعظم طالقانی
مرحومه
اعظم طالقانی که در یکی از بیمارستانهای تهران بستری بود، شامگاه
چهارشنبه ۸ آبان دار فانی را وداع گفت. سطح هوشیاری این بانوی مبارز در
روزهای اخیر به پایین ترین حد خود رسیده بود.
دبیر کل جامعه زنان
انقلاب اسلامی از بامداد پنجشنبه دوم آبان به علت عارضه مغزی در بخش آی.
سی. یو بیمارستان پارس بستری و تحت مراقبتهای پزشکی قرار داشت. مرحومه
اعظم طالقانی به عنوان یکی از مشهورترین فعالان زن در ایران معاصر شناخته
میشود. او دختر آیت الله سیدمحمود طالقانی است؛ بانویی که نه تنها شاهد
مبارزات پدرش بود، بلکه خودش نیز بارها طعم تلخ زندان رژیم پهلوی را چشید.
اعظم طالقانی در اوج جوانی به واسطه مبارزات خود و پدرش، زندگی پرفراز و
نشیبی را پشت سر نهاد.
پیکر اعظم علایی طالقانی صبح روز جمعه ۱۰ آبان
از محل موسسه اسلامی زنان با حضور جمعی از مسئولان و شخصیتهای سیاسی و
نمایندگان مجلس از جمله علی ربیعی سخنگوی دولت، حسینعلی امیری معاون
پارلمانی رئیس جمهور،مصطفی کواکبیان، فاطمه سعیدی،هادی خانیکی و فریده
اولاد قباد و ... تشییع شد. احمد منتظری بر پیکر اعظم طالقانی نماز اقامه
کرد.