یک هفته پس از حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه طبق آمارهای اعلام شده، علاوه بر کشته و زخمی شدن دهها نفر، بیش از 275 هزار نفر نیز از خانه و کاشانه خود آواره شدهاند.
گروه ایران و جهان - یک
هفته پس از حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه طبق آمارهای اعلام شده، علاوه بر
کشته و زخمی شدن دهها نفر، بیش از 275 هزار نفر نیز از خانه و کاشانه خود
آواره شدهاند.
عملیات موسوم به چشمه صلح ترکیه علیرغم تمامی
مخالفتهای بینالمللی همچنان ادامه دارد. در این میان شهرهای تل ابیض و
راس العین در محاصره نیروهای کرد قرار داشته و با پیشروی ارتش سوریه به سمت
منبج، درگیریهایی میان نظامیان ترکیه و سوریه در این شهر جریان دارد.
هجوم
ترکیه به شمال سوریه ظرف یک هفته گذشته با مخالفت جامعه جهانی همراه بوده
است. تقریباً تمامی کشورهای منطقه از جمله ایران چنین اقدامی را غیر قابل
قبول توصیف کرده و برخی از کشورهای اروپایی نیز صادرات سلاح خود به ترکیه
را متوقف کردهاند. از سوی دیگر در حالی که ترامپ طی چند روز اخیر دائماً
مشغول تهدید ترکیه مبنی بر اعمال تحریمهای بزرگ علیه این کشور بوده است،
روز گذشته استیون منوچین وزیر خزانهداری آمریکا اعلام کرد که دونالد ترامپ
طی فرمانی اجرایی دستور تحریم وزیر دفاع، انرژی و کشور ترکیه را صادر کرده
و دو وزارتخانه دفاع و انرژی ترکیه نیز مشمول تحریمها قرار گرفتهاند.
این
تحریمها که به بهانه اقدامات ترکیه در بر خطر انداختن جان غیر نظامیان و
بیثباتی منطقه صورت گرفته، در حالی است که دونالد ترامپ هفته گذشته با
اعلام خروج نظامیان آمریکا از شمال سوریه، چراغ سبز حضور ارتش ترکیه در این
منطقه را صادر کرده بود. در همین راستا علاوه بر رسمی شدن فرمان خروج
آمریکاییها از شمال سوریه، خبرها حاکی از آن است که نیروهای ویژه بریتانیا
نیز قصد خروج از این منطقه را دارند.
وضعیت پیچیده در شمال سوریه
آمریکاییها
معتقدند که سطح عملیات ترکیه فراتر از آن چیزی است که طبق توافقات میان دو
کشور صورت گرفته است. در این میان با هجوم ترکیه به شمال سوریه در چند روز
گذشته اعلام شد که به واسطه کمبود نگهبان و نیز تحت حمله قرار گرفتن
اردوگاههای نگهداری زندانیان داعشی، تعداد قابل توجهی از جنگجویان این
گروه موفق به فرار شدهاند. پیش از این ترامپ کشورهای اروپایی را تحت فشار
قرار داده بود که نیروهای داعشی را به کشورهایشان بازگردانند؛ امری که
تاکنون با مخالفت شدید بسیاری از کشورهای اروپایی مواجه شده است. در همین
راستا یکی دیگر از بهانههای آمریکا در تحریم اموال و داراییها وزرای
ترکیه تضعیف کارزار مقابله با داعش عنوان شده است. از سوی دیگر بنا بر
گزارش یورونیوز، طبق بیانیه اخیر دولت آمریکا، مذاکرات تجاری ۱۰۰ میلیارد
دلاری آمریکا با ترکیه تعلیق و تعرفه ۵۰ درصدی بار دیگر بر صنعت فولاد این
کشور وضع شد.
حالا ایالات متحده میگوید که ترکیه ملزم است در مناطق
شمالی سوریه آتشبس اعلام کند. همچنین در حالی که کردهای سوریه اخیراً با
دولت بشار اسد توافق کردهاند که در برابر ترکیه ایستادگی کرده و ارتش
سوریه نیز کنترل منبج را به دست گرفته است، واشنگتن خواستار میانجیگیری
میان ترکیه و نیروهای دموکراتیک سوریه است. به گفته کارشناسان هر چند
اردوغان اکنون نزدیک به دو سال است که با اشغال عفرین عملاً عملیات خود در
عمق خاک سوریه را کلید زده است، اما اگر توافقی حاصل شود که آنکارا از بابت
پیوند کردهای سوریه و نیروهای پکک آسوده خاطر شود، احتمال دارد که از
شدت عملیات نظامی آنها در این منطقه کاسته شود.
آیا منطقه حائل راه حل بحران است؟
در
تازهترین تحولات صورت گرفته از روز گذشته تاکنون، ترکیه که اکنون با
مخالفتهای شدید بینالمللی روبهرو شده است، اعلام کرده که قصد دارد برای
مقابله با کردها، یک منطقه امن برای اسکان آوارگان سوری را فراهم کند.
در
این راستا اردوغان روز سه شنبه طی یادداشتی در روزنامه وال استریت ژورنال
اعلام کرده که پذیرش بیش از 3.5 میلیون آواره سوری، مبلغی حدود 40 میلیارد
دلار برای ترکیه هزینه دربر داشته و این در حالی است که جامعه بینالمللی
در این خصوص به آنکارا کمکی نکرده است. وی مدعی شد که دولت من بارها هشدار
داده است که بدون کمک بینالمللی نمیتواند جلوی سرازیر شدن پناهجویان به
غرب را بگیرد. اما گوش شنوایی نبود و ترکیه به این نتیجه رسید که جامعه
بینالمللی اقدامی نخواهد کرد. بنابراین ما برنامهای را برای شمال سوریه
تبیین کردیم.
این در حالی است که مقامات کرد شمال سوریه تصریح
کردهاند: کمکهای انسان دوستانه در مناطق شمالی و شرقی سوریه کاملاً
متوقف شده و وضعیت غیرنظامیان و آوارگان طی روزهای گذشته به شدت نگران
کننده است.
برای حل و فصل بحران در شمال سوریه اکنون ایجاد منطقه حائل
مطرح شده است. امری که اردوغان تاکید کرده قصد دارد با ایجاد یک منطقه امن
در شمال سوریه به طول 444 کیلومتر و عمق 32 کیلومتر، آوارگان سوری را به
آنجا بازگرداند. در همین راستا روز گذشته خبرگزاری دویچه وله آلمان به نقل
از شبکه یک تلویزیون این کشور گزارش داد که با بررسی وضعیت میدانی شمال
سوریه مشخص شده است که احتمالاً درصورت ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه،
بخشی از آوارگان حاضر در شهر ریحانلی به زادگاه خود بازگردند. این در حالی
است که همه شهروندان سوری که در خاک ترکیه زندگی میکنند، رویکرد یکسانی
نسبت به ایجاد منطقه حائل در شمال سوریه ندارند.
به عنوان نمونه، ریماه
که زنی از ادلب و در گذشته استاد دانشگاه بوده به خبرنگار آلمانی گفته که
هرگاه منطقه حائل ایجاد شود، او حاضر است برای کار کردن به آن منطقه برود و
به عنوان آموزگار زبان عربی فعالیت کند. اما او حاضر نیست در منطقه حائل
زندگی کند. این در حالی است که بخش دیگری از آوارگان سوری که در ترکیه کسب و
کاری ندارند، صریحاً اعلام کردهاند که حاضر به بازگشت به سوریه نیستند،
زیرا به هیچ عنوان قصد زندگی در منطقه حائل را ندارند.