نسخه چاپی
ارسال به دوستان
وزیر امور خارجه اعلام کرد در شرایطی که سعودی‌ها علاقمند به مذاکره با ایران شدند اگر مسائل منطقه را پای میز مذاکره و نه با کُشتن مردم دنبال کنند، جمهوری اسلامی را هم قطعا همراه با خود خواهند داشت.
وزیر امور خارجه اعلام کرد
در شرایطی که سعودی‌ها علاقمند به مذاکره با ایران شدند اگر مسائل منطقه
را پای میز مذاکره و نه با کُشتن مردم دنبال کنند، جمهوری اسلامی را هم
قطعا همراه با خود خواهند داشت.
«محمدجواد ظریف » در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، در واکنش به درخواست محمدبن‌سلمان ولیعهد سعودی از عراق و پاکستان برای میانجیگری با ایران، گفت: وزارت امور خارجه همواره آماده همکاری با همسایگان خود برای امنیت منطقه است، این موضع را به طور رسمی نیز اعلام کردیم.
وی افزود: آقای رئیس جمهور در همین راستا طرح «ائتلاف امید» و «صلح هرمز» را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کرد.
وزیر امور خارجه، تاکید کرد: در شرایط و وضعیتی که سعودی‌ها علاقمند به مذاکره با ایران شدند اگر مسائل منطقه را پای میز مذاکره و نه با کُشتن مردم دنبال کنند، جمهوری اسلامی را هم قطعا همراه با خود خواهند داشت.
تلاش بغداد برای میانجی گری
مدیر پیشین شبکه الجزیره با طرح این سوال که آیا اعتراضات اخیر عراق وساطت این کشور میان ایران و عربستان را با شکست مواجه می‌کند و یا به آن تسریع می‌بخشد، به بیان جزئیاتی دیدار عبدالمهدی با مقامات سعودی پرداخت.
به گزارش ایسنا، یاسر ابوهلاله، مدیر پیشین شبکه الجزیره قطر در صفحه توییتر خود نوشت: بر اساس گفته منابع مطلع از جریان میانجیگری بغداد، این میانجیگری به کندی درحال حرکت است و در سایه عجله سعودی‌ها و صبر ایرانی‌ها مسیر محدودی را طی کرده است و براساس چیزی که مسئولان عراقی اعلام کرده‌اند سرنوشت این میانجیگری به میزان مشارکت سعودی در توطئه علیه عراق بستگی دارد.
مدیر پیشین الجزیره نوشت: این میانجیگری با تماس مساعد العبیان، یکی از وزرای سعودی با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق آغاز شد؛ وی از عبدالمهدی دعوت کرد که هر چه سریعتر به عربستان برود این درحالی است که عادل عبدالمهدی تازه از چین بازگشته بود. در دیدار عبدالمهدی با پادشاه سعودی از میهمان عراقی درخواست شد که در پایان تنش با ایران مشارکت داشته باشد.
ابوهلاله می‌نویسد: اما دیدار مهم تر با ولیعهد سعودی بود؛ دیداری که با معذرت خواهی محمد بن سلمان به خاطر تاخیر ده دقیقه ای انجام شد زیرا او مشغول دریافت تجهیزات جدید از آمریکا برای مقابله با حمله‌های موشکی بود. عبدالمهدی به او گفت که آمریکایی 150 هزار سرباز و هزاران تانک و جنگنده به عراق فرستاد و در نهایت نتوانستند در این کشور باقی بمانند.
وی در توییت دیگری نوشت: دیدار بن سلمان و عادل عبدالمهدی با ادعای برخاستن پهپاد و موشک از خاک عراق در حمله به تاسیسات آرامکو آغاز شد، عبدالمهدی در پاسخ گفت که فارغ از مکان انجام عملیات این حمله انجام شده و مساله مهم این است که به آینده نگاه کنیم، آیا کشورهای منطقه می‌توانند از خودشان محافظت کنند یا همچنان در گرو دخالت‌های خارجی می‌مانند؟ محمد بن سلمان در این دیدار از همه کشورها به خصوص ترکیه انتقاد کرد.
به گزارش ایسنا، عادل عبدالمهدی اخیرا به ریاض سفر کرده و با مقامات عالی رتبه این کشور از جمله ملک سلمان و محمد بن سلمان دیدار و گفت وگو کرد. وی پس از این دیدار اعلام کرد که ایران و عربستان مایل به مذاکره هستند.
سختی مذاکرات
ایران در یادداشتی می‌نویسد که بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران عربی این روزها نگاه خود را به سیاست‌های عربستان در خاورمیانه دوخته و به انتظار موضع گیری و نشانه‌های بیشتری از دگرگونی رویکردهای ریاض نشسته اند.
دیروز گروهی از رسانه‌ها به نقل از یک پایگاه خبری عربی با نام «لبنان ۲۴» نوشتند که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی قصد دارد سیاست «تنش صفر با همسایگان» را در پیش گیرد و به جای دنبال کردن تقابل‌های بی حاصل و پرهزینه در منطقه، زمینه‌های تمرکز بر توسعه اقتصادی را فراهم آورد.
چند روز پیش هم روزنامه «نیویورک تایمز» چنین تحلیل کرد که سعودی‌ها به خاطر ناامیدی از همراهی و پشتیبانی دولت «دونالد ترامپ» در صورت بروز جنگ در منطقه تصمیم گرفته اند خود وارد فرایند حل و فصل مناقشات با تهران شده و راهی را برای خروج از وضعیت تقابلی و دوری از بحران‌های محتمل بیابند.
این روزنامه آمریکایی البته نوشت که با توجه به عمق اختلافات تهران و ریاض انتظار نمی‌رود در کوتاه مدت دیداری در سطح سران میان دو طرف برگزار شود. با این حال تصمیم سعودی‌ها برای اقدام جهت دگرگونی اوضاع ظاهرا تردیدناپذیر به نظر می‌رسد.
از نگاه برخی صاحبنظران مسائل منطقه، بی‌عملی آمریکا در برابر اقدامات مشروع و دفاعی ایران و همچنین حمله نیروهای مقاومت یمن به تاسیسات آرامکو، در حرکت سعودی‌ها به سمت تنش زدایی تاثیرگذار بوده است.
ولیعهد عربستان یک هفته پیش در مصاحبه با شبکه خبری «سی.بی.اس» تصریح کرد که جنگ با ایران به اقتصاد جهانی ضربه می‌زند و ترجیح می‌دهد در مواجهه با ایران دیپلماسی را برگزیند و نه جنگ.
علاوه بر آن، سران کشورهایی چون پاکستان و عراق نیز صراحتا گفته اند که عربستان از دولت‌های اسلام آباد و بغداد خواسته تا بین ریاض و تهران وساطت کنند.
مواضع متفاوت سعودی‌ها البته از سوی جمهوری اسلامی ایران بی پاسخ نمانده است. طی هفته گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی و وزیر نفت از چهره‌هایی بودند که درباره تنش زدایی و گف وگو با عربستان اظهارنظر و از آن استقبال کردند.
این در حالی است که روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی طی سالیان اخیر شاهد شدیدترین چالش‌ها بوده و دو کشور از زمستان ۱۳۹۴ به این سو در وضعیت قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی به سر می‌برند.
پس از وقوع انقلاب اسلامی و جبهه بندی سعودی‌ها علیه حکومت انقلابی تهران، ریاض به مدت یک دهه وارد تعارضی غیرمستقیم با جمهوری اسلامی ایران شد که اصلی ترین نمود آن حمایت همه جانبه از رژیم بعثی و متجاوز عراق بود. در سال ۱۳۶۶ و پس از کشتار حجاج ایرانی در مراسم برائت از مشرکین آژیر قرمز در مناسبات دو طرف به صدا درآمد.
از نگاه برخی ناظران، شرایط مناسبات دو طرف در میانه دهه ۶۰ باز هم در میانه دهه ۹۰ خورشیدی تکرار شد. پس از یک دهه تقابل غیرمستقیم بر سر فعالیت‌های صلح آمیز هسته ای ایران و کارشکنی سعودی در مسیر برجام و نیز تعارض اهداف در سراسر منطقه از سوریه تا یمن و عراق و لبنان، سرانجام حوادث منا، اعدام شیعیان عربستانی و در نهایت حمله گروه‌های خودسر به نمایندگی‌های سیاسی سعودی در تهران و مشهد بحران در روابط تهران و ریاض را به اوج خود رساند.
اینک هزینه‌های تقابل با مجموعه ای همسایگان و نه تنها ایران، سعودی‌ها را به فکر دگرگونی اوضاع انداخته است. ایده «تنش صفر با همسایگان» که گویا بن سلمان به دنبال اجرایی سازی آن است برای بسیاری یادآور طرحی است «احمد داود اوغلو» وزیر امور خارجه و نخست وزیر پیشین ترکیه چند سال پیش آن را پردازش کرد تا با عبور کشورش از تنش‌های پرهزینه با همسایگانی چون سوریه، مسیر سیادت آنکارا در منطقه را هموار سازد.
این بار پی گیری این ایده پیش و بیش ارتباط با پرونده سوریه با یمن ارتباط می‌یابد. بسیاری می‌گویند عربستان هم باید لاجرم راه متحد خود در ائتلاف حمله به یمن یعنی امارات را در پیش گیرد و در نهایت از طریق دیپلماسی و نه بمباران و آتش افروزی اهدافش را در همسایه جنوبی دنبال کند.
سوای از جایگاه کلیدی یمن در حل و فصل اختلافات با جمهوری اسلامی ایران، گشایش باب دیپلماسی و نیز آمد و شدهای مستقیم میان تهران و ریاض از اهمیتی غیرقابل انکار برخوردار است تا جایی که بسیاری می‌گویند پایان بحران یمن در گروی شکل گیری همین روابط دیپلماتیک و شکل گیری گفت وگویی موثر دو بازیگر اصلی خاورمیانه است.
موضع گیری سران سعودی نشان می‌دهد که هنوز موانعی جدی در میان است. چند روز پیش بود که «عادل الجبیر» وزیر مشاور در امور خارجی عربستان اظهارات مسوولان ارشد جمهوری اسلامی در زمینه درخواست عربستان برای گفت وگو با ایران را که سران بغداد و اسلام آباد بر آن صحه گذاشته بودند، «غیردقیق» خواند.
علاوه بر آن منابع سعودی اعلام کرده اند که پیشنهاد میانجیگری از سوی عراق و پاکستان بوده و نه از جانب عربستان.
چند ماه پیش بود که رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد، سران جمهوری اسلامی ایران مایلند با کشورش مذاکره کنند اما راه آن را نمی‌دانند. به رغم این وارونه نمایی ترامپ می‌توان گفت که چنین ادعا و وضعیتی اکنون در مورد سعودی‌ها صدق می‌کند.
با این حال، واقعیت این است که سعودی‌ها در وضعیت کنونی ضرورت توقف سیاست‌های رادیکال و بلندپروازانه در منطقه را دریافته و هزینه‌های جنگ افروزی در یمن، تنش با ایران، ورود به بحران دیپلماتیک با قطر، تقابل با ترکیه، تداوم تعارض با دولت سوریه و سیاست‌های چالش زا در لبنان و ... را بیش از پیش درک می‌کنند.
ولیعهد سعودی بهار دو سال پیش از کشاندن جنگ نیابتی به خاک ایران سخن به میان آورد اما اینک بر لزوم گفت وگو با تهران تاکید می‌کند.
برخی تحلیلگران و صاحبنظران سیاست خارجی می‌گویند جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در این شرایط ابتکار عمل را در دست گرفته و سران عربستان را به سوی تعامل بیشتر جلب کند. در دوران ریاست جمهوری مرحوم آیت الله‌هاشمی بود که پیشگامی وی در دیدار با سران ریاض در اجلاس سران کشورهای اسلامی در پاکستان و سنگال تاثیری دگرگون کننده در رویکرد سعودی‌ها به بار آورد و اکنون نیز تهران دارای منزلت و در موقعیتی است که می‌تواند راه حرکت سعودی را به سوی تنش زدایی و تعامل را هموارتر سازد.
«محمدجواد ظریف » در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، در واکنش به درخواست محمدبن‌سلمان ولیعهد سعودی از عراق و پاکستان برای میانجیگری با ایران، گفت: وزارت امور خارجه همواره آماده همکاری با همسایگان خود برای امنیت منطقه است، این موضع را به طور رسمی نیز اعلام کردیم.
وی افزود: آقای رئیس جمهور در همین راستا طرح «ائتلاف امید» و «صلح هرمز» را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کرد.
وزیر امور خارجه، تاکید کرد: در شرایط و وضعیتی که سعودی‌ها علاقمند به مذاکره با ایران شدند اگر مسائل منطقه را پای میز مذاکره و نه با کُشتن مردم دنبال کنند، جمهوری اسلامی را هم قطعا همراه با خود خواهند داشت.
تلاش بغداد برای میانجی گری
مدیر پیشین شبکه الجزیره با طرح این سوال که آیا اعتراضات اخیر عراق وساطت این کشور میان ایران و عربستان را با شکست مواجه می‌کند و یا به آن تسریع می‌بخشد، به بیان جزئیاتی دیدار عبدالمهدی با مقامات سعودی پرداخت.
به گزارش ایسنا، یاسر ابوهلاله، مدیر پیشین شبکه الجزیره قطر در صفحه توییتر خود نوشت: بر اساس گفته منابع مطلع از جریان میانجیگری بغداد، این میانجیگری به کندی درحال حرکت است و در سایه عجله سعودی‌ها و صبر ایرانی‌ها مسیر محدودی را طی کرده است و براساس چیزی که مسئولان عراقی اعلام کرده‌اند سرنوشت این میانجیگری به میزان مشارکت سعودی در توطئه علیه عراق بستگی دارد.
مدیر پیشین الجزیره نوشت: این میانجیگری با تماس مساعد العبیان، یکی از وزرای سعودی با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق آغاز شد؛ وی از عبدالمهدی دعوت کرد که هر چه سریعتر به عربستان برود این درحالی است که عادل عبدالمهدی تازه از چین بازگشته بود. در دیدار عبدالمهدی با پادشاه سعودی از میهمان عراقی درخواست شد که در پایان تنش با ایران مشارکت داشته باشد.
ابوهلاله می‌نویسد: اما دیدار مهم تر با ولیعهد سعودی بود؛ دیداری که با معذرت خواهی محمد بن سلمان به خاطر تاخیر ده دقیقه ای انجام شد زیرا او مشغول دریافت تجهیزات جدید از آمریکا برای مقابله با حمله‌های موشکی بود. عبدالمهدی به او گفت که آمریکایی 150 هزار سرباز و هزاران تانک و جنگنده به عراق فرستاد و در نهایت نتوانستند در این کشور باقی بمانند.
وی در توییت دیگری نوشت: دیدار بن سلمان و عادل عبدالمهدی با ادعای برخاستن پهپاد و موشک از خاک عراق در حمله به تاسیسات آرامکو آغاز شد، عبدالمهدی در پاسخ گفت که فارغ از مکان انجام عملیات این حمله انجام شده و مساله مهم این است که به آینده نگاه کنیم، آیا کشورهای منطقه می‌توانند از خودشان محافظت کنند یا همچنان در گرو دخالت‌های خارجی می‌مانند؟ محمد بن سلمان در این دیدار از همه کشورها به خصوص ترکیه انتقاد کرد.
به گزارش ایسنا، عادل عبدالمهدی اخیرا به ریاض سفر کرده و با مقامات عالی رتبه این کشور از جمله ملک سلمان و محمد بن سلمان دیدار و گفت وگو کرد. وی پس از این دیدار اعلام کرد که ایران و عربستان مایل به مذاکره هستند.
سختی مذاکرات
ایران در یادداشتی می‌نویسد که بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران عربی این روزها نگاه خود را به سیاست‌های عربستان در خاورمیانه دوخته و به انتظار موضع گیری و نشانه‌های بیشتری از دگرگونی رویکردهای ریاض نشسته اند.
دیروز گروهی از رسانه‌ها به نقل از یک پایگاه خبری عربی با نام «لبنان ۲۴» نوشتند که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی قصد دارد سیاست «تنش صفر با همسایگان» را در پیش گیرد و به جای دنبال کردن تقابل‌های بی حاصل و پرهزینه در منطقه، زمینه‌های تمرکز بر توسعه اقتصادی را فراهم آورد.
چند روز پیش هم روزنامه «نیویورک تایمز» چنین تحلیل کرد که سعودی‌ها به خاطر ناامیدی از همراهی و پشتیبانی دولت «دونالد ترامپ» در صورت بروز جنگ در منطقه تصمیم گرفته اند خود وارد فرایند حل و فصل مناقشات با تهران شده و راهی را برای خروج از وضعیت تقابلی و دوری از بحران‌های محتمل بیابند.
این روزنامه آمریکایی البته نوشت که با توجه به عمق اختلافات تهران و ریاض انتظار نمی‌رود در کوتاه مدت دیداری در سطح سران میان دو طرف برگزار شود. با این حال تصمیم سعودی‌ها برای اقدام جهت دگرگونی اوضاع ظاهرا تردیدناپذیر به نظر می‌رسد.
از نگاه برخی صاحبنظران مسائل منطقه، بی‌عملی آمریکا در برابر اقدامات مشروع و دفاعی ایران و همچنین حمله نیروهای مقاومت یمن به تاسیسات آرامکو، در حرکت سعودی‌ها به سمت تنش زدایی تاثیرگذار بوده است.
ولیعهد عربستان یک هفته پیش در مصاحبه با شبکه خبری «سی.بی.اس» تصریح کرد که جنگ با ایران به اقتصاد جهانی ضربه می‌زند و ترجیح می‌دهد در مواجهه با ایران دیپلماسی را برگزیند و نه جنگ.
علاوه بر آن، سران کشورهایی چون پاکستان و عراق نیز صراحتا گفته اند که عربستان از دولت‌های اسلام آباد و بغداد خواسته تا بین ریاض و تهران وساطت کنند.
مواضع متفاوت سعودی‌ها البته از سوی جمهوری اسلامی ایران بی پاسخ نمانده است. طی هفته گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی و وزیر نفت از چهره‌هایی بودند که درباره تنش زدایی و گف وگو با عربستان اظهارنظر و از آن استقبال کردند.
این در حالی است که روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی طی سالیان اخیر شاهد شدیدترین چالش‌ها بوده و دو کشور از زمستان ۱۳۹۴ به این سو در وضعیت قطع روابط دیپلماتیک و اقتصادی به سر می‌برند.
پس از وقوع انقلاب اسلامی و جبهه بندی سعودی‌ها علیه حکومت انقلابی تهران، ریاض به مدت یک دهه وارد تعارضی غیرمستقیم با جمهوری اسلامی ایران شد که اصلی ترین نمود آن حمایت همه جانبه از رژیم بعثی و متجاوز عراق بود. در سال ۱۳۶۶ و پس از کشتار حجاج ایرانی در مراسم برائت از مشرکین آژیر قرمز در مناسبات دو طرف به صدا درآمد.
از نگاه برخی ناظران، شرایط مناسبات دو طرف در میانه دهه ۶۰ باز هم در میانه دهه ۹۰ خورشیدی تکرار شد. پس از یک دهه تقابل غیرمستقیم بر سر فعالیت‌های صلح آمیز هسته ای ایران و کارشکنی سعودی در مسیر برجام و نیز تعارض اهداف در سراسر منطقه از سوریه تا یمن و عراق و لبنان، سرانجام حوادث منا، اعدام شیعیان عربستانی و در نهایت حمله گروه‌های خودسر به نمایندگی‌های سیاسی سعودی در تهران و مشهد بحران در روابط تهران و ریاض را به اوج خود رساند.
اینک هزینه‌های تقابل با مجموعه ای همسایگان و نه تنها ایران، سعودی‌ها را به فکر دگرگونی اوضاع انداخته است. ایده «تنش صفر با همسایگان» که گویا بن سلمان به دنبال اجرایی سازی آن است برای بسیاری یادآور طرحی است «احمد داود اوغلو» وزیر امور خارجه و نخست وزیر پیشین ترکیه چند سال پیش آن را پردازش کرد تا با عبور کشورش از تنش‌های پرهزینه با همسایگانی چون سوریه، مسیر سیادت آنکارا در منطقه را هموار سازد.
این بار پی گیری این ایده پیش و بیش ارتباط با پرونده سوریه با یمن ارتباط می‌یابد. بسیاری می‌گویند عربستان هم باید لاجرم راه متحد خود در ائتلاف حمله به یمن یعنی امارات را در پیش گیرد و در نهایت از طریق دیپلماسی و نه بمباران و آتش افروزی اهدافش را در همسایه جنوبی دنبال کند.
سوای از جایگاه کلیدی یمن در حل و فصل اختلافات با جمهوری اسلامی ایران، گشایش باب دیپلماسی و نیز آمد و شدهای مستقیم میان تهران و ریاض از اهمیتی غیرقابل انکار برخوردار است تا جایی که بسیاری می‌گویند پایان بحران یمن در گروی شکل گیری همین روابط دیپلماتیک و شکل گیری گفت وگویی موثر دو بازیگر اصلی خاورمیانه است.
موضع گیری سران سعودی نشان می‌دهد که هنوز موانعی جدی در میان است. چند روز پیش بود که «عادل الجبیر» وزیر مشاور در امور خارجی عربستان اظهارات مسوولان ارشد جمهوری اسلامی در زمینه درخواست عربستان برای گفت وگو با ایران را که سران بغداد و اسلام آباد بر آن صحه گذاشته بودند، «غیردقیق» خواند.
علاوه بر آن منابع سعودی اعلام کرده اند که پیشنهاد میانجیگری از سوی عراق و پاکستان بوده و نه از جانب عربستان.
چند ماه پیش بود که رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد، سران جمهوری اسلامی ایران مایلند با کشورش مذاکره کنند اما راه آن را نمی‌دانند. به رغم این وارونه نمایی ترامپ می‌توان گفت که چنین ادعا و وضعیتی اکنون در مورد سعودی‌ها صدق می‌کند.
با این حال، واقعیت این است که سعودی‌ها در وضعیت کنونی ضرورت توقف سیاست‌های رادیکال و بلندپروازانه در منطقه را دریافته و هزینه‌های جنگ افروزی در یمن، تنش با ایران، ورود به بحران دیپلماتیک با قطر، تقابل با ترکیه، تداوم تعارض با دولت سوریه و سیاست‌های چالش زا در لبنان و ... را بیش از پیش درک می‌کنند.
ولیعهد سعودی بهار دو سال پیش از کشاندن جنگ نیابتی به خاک ایران سخن به میان آورد اما اینک بر لزوم گفت وگو با تهران تاکید می‌کند.
برخی تحلیلگران و صاحبنظران سیاست خارجی می‌گویند جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در این شرایط ابتکار عمل را در دست گرفته و سران عربستان را به سوی تعامل بیشتر جلب کند. در دوران ریاست جمهوری مرحوم آیت الله‌هاشمی بود که پیشگامی وی در دیدار با سران ریاض در اجلاس سران کشورهای اسلامی در پاکستان و سنگال تاثیری دگرگون کننده در رویکرد سعودی‌ها به بار آورد و اکنون نیز تهران دارای منزلت و در موقعیتی است که می‌تواند راه حرکت سعودی را به سوی تنش زدایی و تعامل را هموارتر سازد.
نظر شما
آخرین اخبار
