41 سال از ماجرای ربوده شدن سید موسی صدر، معروف به امام موسی صدر در شهریورماه 1357 میگذرد اما همچنان سرنوشت او در هالهای از ابهام قرار دارد و روایتهای رسمی و غیررسمی زیادی تا به حال در رابطه با پرونده او منتشر شده است.
الهام برخوردار
41 سال
از ماجرای ربوده شدن سید موسی صدر، معروف به امام موسی صدر در شهریورماه
1357 میگذرد اما همچنان سرنوشت او در هالهای از ابهام قرار دارد و
روایتهای رسمی و غیررسمی زیادی تا به حال در رابطه با پرونده او منتشر شده
است. هنوز مشخص نیست که امام موسی صدر که اکنون 91 ساله است در قید حیات
است یا نه؟ نه مرگ او به طور کامل تایید شده است و نه از زنده بودن صدر
خبری موثقی وجود دارد. از سال 57 تاکنون پیگیریها در رابطه با ربوده شدن
امام موسی صدر ادامه دارد اما تا به حال این پیگیریها به جایی نرسیده است.
گفته میشود هنوز همه پروندههای مرتبط با پرونده ربوده شدن امام موسی
صدر در ایتالیا، در لیبی و تا حدودی ایران باز است؛ اما هنوز هیچ خبر
معتبری مبنی بر زنده و یا کشته شدن امام موسی صدر وجود ندارد. در این میان
خانواده امام موسی صدر هر روز امیدوارتر از گذشته بر این باورند که وی زنده
است و در یکی از زندانهای لیبی محبوس است تا جایی که سال گذشته خانواده
امام موسی صدر در دیدار با پاپ فرانسیس در واتیکان، خواستار «دعا و حمایت»
او برای آزادی امام موسی و دو یارش شدند.
سیدموسی صدر، مرجع دینی و
سیاسی شیعیان بود که پس از هجرت از ایران به لبنان، مجلس اعلای شیعیان
لبنان را تاسیس کرد و رهبری فکری و سیاسی شیعیان این کشور را عهدهدار شد.
او شهریور ۱۳۵۷، در سفری رسمی به لیبی به دعوت معمر قذافی ناپدید شد.
ماجرای زنده بودن یا مرگ او مسئلهای است که هنوز اطلاعات متناقضی درمورد
آن وجود دارد. امام موسی صدر در آخرین مرحله از سفر دورهای خود به
کشورهای عربی، بنا بر دعوت رسمی معمر قذافی وارد لیبی شد اما اندکی بعد
ربوده شد. دستگاههای قضائی دولتهای لبنان و ایتالیا و همچنین تحقیقات
انجامشده از سوی واتیکان، ادعای رژیم لیبی مبنی بر خروج امام موسی صدر از
آن کشور و ورود وی به رم را رسما تکذیب کردند. برخی شواهد نشان میدهد که
امام موسی صدر هرگز خاک لیبی را ترک نکرده است.
این در حالی است که بعد
از بهار عربی و انقلاب در لیبی و سرنگونی معمر قذافی در این کشور، در
زندانهای لیبی باز شد و بسیاری از زندانیان از بند بیرون آمدند. اما امام
موسی صدر در بین آزادشدگان نبود.
پس از ربوده شدن او، الیاس سرکیس،
رئیسجمهوری وقت لبنان و سلیم الحص، نخست وزیر وقت این کشور یک هیئت رسمی و
امنیتی برای پیگیری این موضوع به طرابلس پایتخت لیبی اعزام کردند تا از
مقامات لیبی بخواهند این مسئله و ابعاد آن روشن شود. در جریان تحقیقات و
پیگیریها، اخبار ضد و نقیضی از امام موسی صدر به این کمیته میرسید که
برخی از زنده بودن و برخی از مرگ او حکایت داشت. یک سال بعد یعنی در
اردیبهشت 1358 نخستوزیر لیبی در جریان سفر به ایران ابتدا مدعی شد امام
موسی صدر در روز ۳۱ آگوست ۱۹۷۸ لیبی را به مقصد ایتالیا ترک کرده؛ موضوعی
که با تکذیب سفارت ایتالیا در تهران مواجه شد.
در ادامه و چند سال بعد
از این ماجرا درست 18 آبان 1390 احمد رمضان از نزدیکان قذافی در مصاحبه با
یک شبکه خبری در دبی ادعا کرد صدر در سال ۱۳۵۷ بعد از ملاقاتش با قذافی به
دستور او کشته شده است. اما یک سال بعد عدنان منصور وزیر خارجه وقت لبنان
از تحویل نامهای فوری خبر داد؛ نامهای که حاوی اطلاعاتی بود که نشان
میداد جنازه فردی پیدا شده است که به یک شخصیت بلندقامت لبنانی اختصاص
دارد که به زبان عربی فصیح نیز حرف میزده است. چهار پنج نفر از زندانبانان
زندانی که این فرد در آن فوت کرده بود، مدعی بودند که او خود را «سید موسی
صدر» معرفی میکرد. آنها میگفتند که فرد مذکور سال ۱۹۹۲ وارد زندان شده و
سال ۱۹۹۷ بر اثر بیماری دیابت فوت کرده بود. با این حال نتایج معاینات DNA
از استخوانها که مقامات لبنان انجام دادند، طرح شهادت امام موسی صدر را
دوباره نفی کرد.
این ماجراها اما پایان نیافت و هرساله در سالروز ناپدید
شدن امام موسی صدر دوباره برخی افراد و شخصیتها هرکدام با بیان برخی
مسائل زاویه جدیدی از این پرونده باز میکردند و تا به امروز نیز ادامه
داشته است به گونهای که سال گذشته قاضی «حسن الشامی» گزارشگر ویژه کمیته
پیگیری رسمی پرونده امام موسی صدر، در اظهار نظری تاکید کرد که هانیبال
قذافی اطلاعاتی داشته و دارد که ممکن است به روشن شدن سرنوشت امام موسی صدر
و همراهانش منجر شود.
وی خبر داد که پس از سقوط رژیم قذافی در جریان
یکی از سفرها به لیبی در سال 2016 به صورت محرمانه با دو متهم دستگیر شده
در پرونده ناپدید شدن امام صدر ملاقات کردم که یکی از آنها «الساعدی» پسر
سوم قذافی بود اما به دلایل آنچه شرایط امنیتی و سیاسی لیبی عنوان میشود،
دیگر این اتفاق تکرار نشد.
یک مقام امنیتی لبنانی نیز به روزنامه
«الاخبار» لبنان گفته بود آنهایی که اطلاعات مهم و کلیدی در این رابطه
دارند، مقامهای اطلاعاتی لیبی و حلقه نزدیک به معمر قذافی همچون «عبدالله
السنوسی» معروف به دست راست او و عبدالسلام جلود هستند.
درواقع موسسه و
خانواده طی این سالها با نگاه آزادی امام درپی کشف حقیقت و جزئیات ماجرای
ربودن وی هستند تا به مکان زندان او برسند و امام را آزاد کنند.
در همین
راستا روز گذشته مهدی فیروزان، داماد امام موسی صدر در گفتوگو با
«خبرآنلاین» گفته است: اخباری که تایید کند امام موسی صدر زنده نیست وجود
ندارد و همه آنهایی که گفتهاند امام موسی صدر در قید حیات نیست باعث تاخیر
در پیگیری امام موسی صدر شدند. در زمانهای مختلف ما اخبار امام را در
زندانهای مختلف و جاهای مختلف داریم.
او گفته است: افرادی بر اساس حرف و
گمان در این رابطه تحلیل میکنند، از جمله آقای خلخالی، اینهایی که بر
اساس حدس و گمان گفتهاند امام در قید حیات نیست باعث شدهاند پیگیری امام
موسی صدر به تاخیر بیفتد. به این ترتیب نمیتوان تحلیل را مبنای حکم بر
حیات کسی گذاشت.
فیروزان در ادامه تصریح کرده است: افرادی که در قدرت
بودند میتوانستند جلوی پیگیری را هم بگیرند، کما اینکه آیتالله منتظری
شبی که هیئت دولت تصویب کرده بود گروهی برای پیگیری قضیه به لیبی بروند،
تلگراف زد و جلوی کار را گرفت.
با وجود گذشت این همه سال و اخبار ضد و
نقیض درمورد امام موسی صدر، هر ساله در سالروز ناپدید شدن او گزارشها و
اخباری منتشر میشود اما هیچ کدام از اینها تاکنون به پیشبرد پرونده کمکی
نکرده است. گویا قرار است داستان پرابهام امام موسی صدر پایان ناتمامی
داشته باشد.