اروپاييها از تلاش براي توقف تحريمهاي نفتي و بانکي سخن ميگويند و در مقابل از ايران ميخواهند به تعهدات خود در برجام بازگردد؛ شرايطي که ما را ناگزير به ياد توافق موقت ژنو مياندازد.
آرمان ملي – محمد حسين لطفالهي: اروپاييها
از تلاش براي توقف تحريمهاي نفتي و بانکي سخن ميگويند و در مقابل از
ايران ميخواهند به تعهدات خود در برجام بازگردد؛ شرايطي که ما را ناگزير
به ياد توافق موقت ژنو مياندازد. سوم آذر 1392 ايران و کشورهاي1+5 توافق
کردند که تحريمها عليه ايران در حوزه نفتي و بانکي متوقف شود و تهران نيز
فعاليتهاي هستهاي خود را موقتا تعليق کند. اين بار نيز طرح مشابهي از
امانوئل مکرون مطرح شده؛ طرح فعلي رئيسجمهور فرانسه براي کاهش تنشها ميان
تهران و واشنگتن را ميتوان در ادامه طرح «فريز در برابر فريز» و نسخه
تکامل يافته آن دانست که از ايران ميخواهد از کاهش تعهدات دست بردارد و
محدوديتهايي که در برجام متعهد شده را مجددا در برنامه هستهاي خود اعمال
کند. بر اين اساس و به گفته منابع آگاه در گفتوگو با «آرمان ملي» ايران
مجوز فروش 700هزار بشکه نفت به دو کشور هند و چين را خواهد يافت و ميتواند
پول حاصل از فروش اين نفت را در قالب اينستکس استفاده کند؛ پيشنهادي که
هنوز از سوي ايران و آمريکا پذيرفته نشده و مذاکرات با واسطه در اين خصوص
همچنان ادامه دارد. در همين راستا روز سهشنبه محمدجواد ظريف به ژاپن رفت
تا درباره تنشها در خاورميانه و تلاشهاي ديپلماتيک براي کاهش تنش ميان
ايران و آمريکا گفتوگو کند. در اين سفر او با وزير خارجه ژاپن و برخي ديگر
از مقامات اين کشور ديدار و گفتوگو کرد. طي اين گفتوگوها «تارو کونو»
ابراز اميدواري کرد که ايران در توافق هستهاي باقي بماند و گفت: «براي
اهداف صلحآميز هستهاي ايران نيز محدوديتهايي وضع شده و اميدواريم تهران
هرچه سريعتر به اجراي کامل برجام بازگردد».
10روز تا اجراي گام سوم
به رغم پيشرفت در مذاکرات، تهران هنوز قانع نشده که از کاهش تعهدات دست
بردارد. بر اساس زمانبندي اعلام شده توسط دولت جمهوري اسلامي مقرر شده
گام سوم در تاريخ 15 شهريور برداشته شود. وزير امور خارجه ايران در اين
باره شبکه خبري NHK ژاپن ميگويد: «گام سوم از 6 سپتامبر (15 شهريورماه)
آغاز ميشود. اگر بتوانيم با اروپا به يک فهم مشترک برسيم و اروپاييها
اجراي آن را آغاز کنند، ما دست به اين کار نميزنيم». محمدجواد ظريف حتي
اين احتمال را مطرح کرد که گام سوم گامي غيرقابل بازگشت باشد و ايران براي
نشان دادن قاطعيت خود در کاستن از تعهدات اين گام را بردارد. مجموعه اين
شرايط نشان ميدهد در آستانه گام سوم ايران تلاش دارد با هدف امتيازگيري
بيشتر از اروپا و کم اثر کردن ساختار تحريمها، با تهديد به برداشتن گامي
غير قابل بازگشت شرايط را به نفع خود تغيير دهد. در اين خصوص
گمانهزنيهايي درباره احتمال ديدار حسن روحاني و دونالد ترامپ در راستاي
کاهش تنشها مطرح است که هنوز نميتوان در مورد آن با قطعيت اظهار نظر کرد.
ديدار دو رئيسجمهور؟
حجتالاسلام روحاني روز دوشنبه گفت که اگر منافع ملي ايجاب کند، امکان
ديدار با هرکسي وجود دارد. او روز سهشنبه نيز واضحتر تأکيد کرد که با
گفتوگو مشکلي ندارد، اما براي عکس گرفتن با کسي ديدار نخواهد کرد.
محمدجواد ظريف نيز پيش از ترک پکن در اين باره تصريح کرد که تا پيش از
بازگشت آمريکا به برجام ديداري ميان رؤساي جمهور دو کشور متصور نيست و در
آينده نيز ديداري «دوجانبه» برگزار نخواهد شد. طي اين اظهارات، وزير خارجه
ايران از نامحتمل بودن ديدار دوجانبه سخن گفت اما ترجيح داد مطلبي درباره
احتمال ديدار چندجانبه حسن روحاني و دونالد ترامپ نگويد. امانوئل مکرون اما
همچنان تلاش دارد هرچه سريعتر اين ديدار برگزار شود. او ميگويد: «با
رئيسجمهوري ايران تماس خواهم گرفت و در اين زمينه با او صحبت ميکنم تا به
نتيجه روشنتري برسيم».