فرشید فرزانگان
عضو اتاق بازرگانی ایران

تاثیر ارتباطات ایران و عربستان در منطقه غیر قابل انکار است و به طور قطع هر چه که این روابط دامنه‌تر و بلندمدت ادامه پیدا کند، تاثیرات به مراتب بیشتر خواهد بود. اگر مشکل ایران با عربستان برطرف شود، گشایش‌های خوبی اتفاق رخ می‌دهد و این گشایش‌ها از جنسی خواهد بود که جایگاه ایران را در منطقه تغییر می‌دهد. اینکه این توافق با عربستان صورت گرفته، اعلام شده اما جزییاتی از آن هنوز منتشر نشده است و البته این توافق دال بر دایر کردن سفارتخانه‌های در دو کشور است که رسانه‌های عربی اعلام کردند که ظرف دو ماه آینده سفارتخانه‌ها بازگشایی خواهند شد. این خبر گشایش فضای سیاسی بین دو کشور را نشان می‌دهد اما باید نوع و سطح همکاری‌های کشورها باید مورد بررسی قرار گیرند. نکته‌ای که وجود دارد این است که انتشار همین خبر بار روانی مثبت برای بازار به همراه داشت و انتشار این خبر بر روی کانال‌های اعلام نرخ دلار اثر گذاشت. در این مدت دو خبر سفر آقای گروسی به ایران و خبر توافق با عربستان بار روانی مثبت در بازار ارز اریان ایجاد کرد. اگر انتشار این اخبار مثبت ادامه داشته باشد و بار روانی بازار تغییر پیدا نکند، بسیاری را می‌تواند به موقعیت فروشنده ارز تبدیل کند. افزایش فروش ارز باعث می‌شود که فشار از روی بازار برداشته شود و نوسان‌گیرها فروشنده شوند چراکه افق بازار را افزایشی نمی‌بینند. اینکه گفته شد درهم امارات بر می‌گردد، ممکن است که بخشی از این توافق به این شکل باشد که پول‌های بلوکه شده ایران به صورت درهم برگردد و گویا از عراق هم 500 میلیون دلار هم برگشته است. در این میان، ایران با چین هم مراودات اقتصادی سنگینی دارد و موضوع پو‌ل‌های بلوکه شده ایران در چین مطرح است و اگر این پول‌های بلوکه شده از چین به شکل درهم از امارات برگردد، به طور قطع این درهم‌ها در بازار ارز ایران اثر می‌گذارد. پول‌های بلوکه شده حتی اگر به شکل یوان چین هم برگردد، در بازار ایران اثربخش خواهد بود. اما درهم امارات در بازار ایران ثانیه‌ای است و بیشتر تراکنش‌های ایران از درگاه‌های صرافی‌ها انجام می‌شود و عملیات صرافی‌ها بر روی نرخ‌ها در بازار تاثیر زیادی دارد. معتقدم باید صبور بود تا جزییات توافقات مشخص شود و آنچه که مشهود است اثر بار روانی آن در بازار است. اما پیش‌بینی می‌شود اگر سفارت عربستان بازگشایی شود نوید بخش همکاری‌های آتی ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس خواهد بود و حتما نزدیکی عربستان به ایران در روابط منطقه‌ای تاثیرگذار است. رقابت منطقه‌ای را هم باید در نظر گرفت، در مقطعی امارات دنباله روی عربستان بود اما امروز شاهد این رویه نیستیمتوافق با عربستان فرصت‌های بیشتری برای کشورمان ایجاد می‌کند. وقتی به عربستان نزدیک شویم، در آینده امارات هم وارد شرایط رقابتی شود. باید توجه داشته باشیم که اصول و نگاه کشورهای حوزه خلیج فارس، به مسائل اقتصادی است و اقتصاد در محور قرار دارد، بنابراین هر چه اقتصاد را از محور خارج کند از جمله سیاست، در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد. به طوریکه شاهد آن هستیم که با همه فشارهایی که بر روی امارات وارد می‌کنند، امارات در حال حاضر بالای 22 میلیارد دلار با ایران مراوده اقتصادی دارد و این رقم برای ایران رقم بزرگی محسوب می‌شود و برای امارات هم ارزنده است. باید توجه داشت وقتی عربستان در محور قرار می‌گیرد ارتباط با عربستان در منطقه فرصت‌های بیشتری برای ما ایجاد می‌کند و عربستان بر روی برخی از کشور‌ها از جمله بحرین، اردن و ... اثر مستقیم دارد اما امارات و عربستان در نهایت در یک رقابت منطقه‌ای قرار دارند. برخی از شرکت‌ها هم در امارات و هم در عربستان دفتر دارند اما شرط عربستان برای همکاری با شرکت‌ها این است که اگر دفتر مرکزی شرکت‌های چند ملیتی در عربستان نباشد نمی‌توانند از مشوق‌ها و تسهیلات این کشور استفاده کنند تمام این‌ها نشان می‌دهد که اثرگذاری عربستان در منطقه غیرقابل انکار است.